Öncelikle bu düşüş için sonraki endeks beklentilerimin bitmediğini tekrar hatırlatmak isterim. Zaten bunu hep yazıyorum. Ama bu şekilde düzeltmesiz bir yükselişin de doğru ve sağlıklı olmadığı için, arada teknik düzeltme olması gerekitği uyarıları yaptığımı biliyorsunuz. Kısacası bu düşüşler nedeniyle paniklemeye gerek yok. Ama nasılsa, yarın, olmadı sonraki gün yine yükselir ne alalım hemen rahatlığı da doğru olmaz. Çünkü arada ilave yaşanacak düşüşler hisselerde çok daha yüksek oranlı yansıyabilir.
Peki Düzeltme Bitti mi?
Bu cevabı şu an veremeyiz. Özellikle 21 Eylül TCMB faiz kararı çok önemli diyorum biliyorsunuz. Neden peki? Çünkü faiz artışına geçseniz de, eğer enflasyonun yine de çok altında kalıyorsanız, bu durum kurlarda yükselişin sürmesine ve onun da enflasyonu yukarı çekmeye devam etmesine neden olur. Bunu çok uzun zamandır yazıyorum. Lütfen bu detayları herkes iyice anlamalı. Sonra kimse, hani faiz artarsa enflasyon düşerdi demesin! Bu işin doğrusu faizlerin enflasyonun üstünde artmasıdır ki, kur riski kalmayınca yabancı kaynak girişleri doğrudan ya da fon yatırımcılarından başlayabilsin. Aynı şekilde içeride hane halkı ve şirketlerin KKM ve DTH'lara yönelmesi engellenmiş olsun. Hatta hızlı bir şekilde bu alanlardan çözülüp, mevduat ve yatırımlara yönelme artsın.
Ama biz maalesef aylarca bunun tersini yaptığımız için kurları ve enflasyonu çok yukarı çektik. Aylarca gerçek enflasyonu resmi beklentirde hep düşük ilan ettik. Ama şimdi gerçek rakamı ilan edince %65 gibi çok yüksek yıl sonu enflasyon beklentisi olduğunu resmi ilan ettik. Ama zamanında %30 enflasyon varken %35-%40 faiz verip bu gidişi tersine çevirme imkanı olmasına rağmen yapmadığımız için, şimdi %65 olur dediğimiz enflasyona yakın ya da üstünde bir faiz vermek, zamanında ne büyük hata yaptığımızı iyice yüzlere çarpacak ve çok büyük başka maliyetler yaratacak diye de yapamıyoruz. Ama bunun başka yolu yok maalesef.
Kısacası faizleri belki %65 ve üstüne çekemeyiz ama yıl sonunda %45-%50'lerde olmalı. Hatta belki biraz daha üstünde. Bunu yapmadığımız takdirde bugün ilan edildiği gibi KKM karşılık oranlarında bankalara %25'e çıkartılan zorlama tedbirler de açıklasınız bu sorun çözülmez. Çünkü KKM'den çözülen para DTH'lara gitmeye devam eder. Paranın dövize endeksli ürünlere gitmemesi için enflasyona endeksli TL cinsi başka alternatifler çıkartılmalı. Bu bir bono olabilir. Ama olmalı. Tabii bankaları bu zorlama ile mevduat faizlerini yukarı çekme yarışına itiyorlar. Yani sonuçta faizler her şekilde yükseliyor. Bunu resmi yapmayınca, yabancı fiyat istikrarı konusunda kararlı davranılmadığını görünce gelmeye başlamazlar, doğrudan yatırımları arttırmazlar.
İşte bu nedenle TCMB faiz toplantısı önemli bir belirleyici olacaktır. Orada en az 10 puan faiz artışı duyar ve gerektiğinde artışlar sürecektir denmezse, daha düşük oranlı artışlarla yetinmeye çalışırsak, o zaman kurlardaki artışlar yine başlar ki, bu uyarıyı en başından beri düşük faiz artışları nedeniyle yapıyorum. Görüyorsunuz Dolar 27.00'ye yine dayanmış durumda.
Teknik olarak dün de yazdım. 8060 seviyesindeki ilk gap kapandı. Şimdi 7923 civarı bollinger desteği ve altında da 7747 seviyesinde altta yer alan gap boşlukları var. Bu seviyelerden destek görebiliriz. Ama TCMB toplantısı 21 Eylül'de, yani ona daha zaman var. Eğer ara desteklerden tepki gelse de, o toplantıdan olması gereken karar çıkmazsa, yine satışlar hızlanabilir. Hatta böyle bir faiz artışı olmayacağını önceden öğrenenler varsa(!), yaşanan bu satışlar onlardan da geliyor olabilir. Yani TCMB toplantısı beklenmeden de ilave satışların sürdüğünü görebiliriz. Ayrıca dünkü yazımda belirttiğim parabolic de satış yönüne dönmüş durumda.
İşte bu nedenle hisse bazlı odaklanmak önemli diyorum. Dün de dikkat ederseniz DD tablosunda paylaştığım az sayıdaki hisse seans esnasında ciddi fiyat artışları gördüler. Ama öngörü vermiyorum, çünkü genelde düşüş beklerken iyi olan bazı hisseler ayrışır diye alıp, dün doas'da olduğu gibi onların da düşüşe uyması halinde maliyetli yakalanmak istemediğim için seri öngörüler yapmıyorum. Ama olası düşüşün sürmesi halinde, bilanço ederi yüksek olan golts, cımsa, oyakc, aygaz, doas, toaso, tuprs, sahol, kchol, ısgyo gibi ki, bilanço değerlendirmelerime bakarak daha geniş bir sayıyı görebilirsiniz hisseler için alım fırsatları çıkacaktır diye düşünüyorum. Bu tarz hisselerde yeni alım öngörüleri yapmayı planlıyorum. Sadece doğru seviyeleri bulmaya çalışıyorum. Ama unutmayın, düşüş halinde alt desteklerden kademeli alıma uygun diyorsam, düşüş o hisselerde de sürebilir demektir. Bir kerede hemen ful alıma geçmeniz doğru olmaz.
Bugün Ne olur?
Aslınca cevap yukarıda var. Yani düzeltme riski hala sürüyor. Bu nedenle eğer yüksek açılış olursa ki, öyle bekleniyor. Açılış değil sonrası önemli olacaktır. O nedenle olası önemli destekleri ve düşebileceğimiz alt seviyeleri yazdığım için, kırılmalar halinde alttaki bu destek risklerinin sürdüğünü bilmeniz lazım. Yaşanan düşüşlerde ve özellikle dün piyasa ciddi satış yedi. Bunu taşıyamayabilirler. Sıralı destekler kırılınca satışlar bir anda artabilir.
Bu arada düşük faiz uygulamasının sürmesi halinde asıl endişem, bu takdirde faiz artışlarına rağmen enflasyon artışı süreceği için, asıl yapılması gerekene izin verilmediğinden kararlarını uygulayamamış kişiler, oldukları görevlerden aflarını istemeye kalkabilirler. Yani hem faiz, hem de enflasyonun artmasına neden olan kişi olarak görülmek istemeyebilirler. Bu çok ciddi bir risktir. Tablo ve Türkiye'ye bakış bir anda sert olumsuza döner. O zaman bunun borsaya yansıması da daha sert olur. Şimdilik ortodoks politikalar sürüyor. Ama olması gerektiği gibi değil.
Kısacası ben bir süre daha izleyici koltuğunda kalacağım. Yaparsam da daha az sayıda yeni öngörü ile yetineceğim. Ortam ful hissede olmak için doğru değil. Bu nedenle alım yaparken kenarda hep boşta nakit de bıramanız tedbirli olur diyorum. Ama bilanço ederi yüksek hisseleri alırken daha huzurlu olabilirsiniz. Düşseler de sonrası bu kayıpları telafi ederler. Bu arada DD tablosunda paylaşım seans öncesi paylaşım yapmayacağım. Çok kritik yerlerdeyiz. Destekler kırılırsa 7500-7400'e düşme riski var. Böyle bir durumda destek diye görülen ara seviyelerde sert satışlar görülebilir. Kaçırırsak kaçıralım ama alırken daha güvenli yerlerde alım yapmak daha doğru olur. Borsalarda fırsatlar bitmez.
Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_