Dün BIST günü hatırı sayılır bir düşüşle kapattı. Peki endeks bazında yaşanan bu düşüş, hep uyarısını yaptığımız teknik düzeltme miydi? Hayır, sadece kısmi bir kar satışıydı. Düzeltme çok daha derin olur. Eğer düzeltme olacaksa, birkaç sıralı destek seviyesine dikkat çekmek istiyorum! Öncelikle yaşanan kar satışlarının yarattığı düşüş henüz yükseliş trendinin içinde yaşandı. Yükseliş trendi bozulmuş değil. Bugün önceki günlerde olduğu gibi, yine alımlarla yukarı tepkiler görebiliriz. Ama 7900 civarı seviyelerin altına inersek o zaman yükseliş trendini aşağı yönlü kırmış olur.

Düşüşün sürmesi halinde 8060 ve 7747 seviyelerinde kalan birer gap boşluğu var. Bunların kapandığını görebiliriz. Ulaştığımız 8400 seviyesinin ilk sağlıklı düzeltme seviyesi 7400 civarında bulunuyor. Eğer bu seviye görülür ve aşağıya kırılacak olursa, sonraki düzeltme desteği 6700 civarında bulunuyor. Bu seviyeleri bu düşüşün devamında görür müyüz bilemiyorum. Ama teknik bir düzeltme yaşanacaksa bu seviyeleri görmemiz gerekir. Tabii bu seviyeleri şu anki teknik duruma göre söylüyorum. Ama endeks yeniden yükselişe geçer ve yeni TL zirvelere yönelirse o zaman yeni düzeltme seviyeleri daha yukarı seviyelerde oluşur.

Ama şunu bilmek gerekir, mayıs ayında 4400 seviyelerinden başlayan ve tam manası ile düzeltme yaşamadan ısrarlı yükselişler bir gün ciddi bir düzeltmeyi yapmak zorunda kalacak. Bu düzeltme endeks olarak %10 yaşandığında hisse bazlı %20 ve üzerini, %20 gerçekleştiği zaman hisse bazında %40'ları aşan düşüşlere neden olur.

İşte bu nedenle düzeltmeler için dün seans öncesi yaptığım gibi uyarılarımı yapıyorum. Çünkü özellikle yeni borsa ile tanışan yatırımcılar mayıs sonrası yaşanan ısrarlı yükseliş yüzünden, sanki borsa hiç düşmeyen bir yer gibi düşünüyorlar. Düşse de, bu düşüş iki günde sona erip yeniden daha yüksek fiyatların görüleceği gibi bir algı var. İşte bu algı çok yanlıştır. Borsa düşüşe girdiği zaman çok ciddi geri gelebilir. Bunu yaparken aslında genel beklentileri bozulmamış da olabilir. Yani sonrasında çok daha yüksek hedeflere gidebilir. Ama arada teknik bir düzeltme ile güç toplar. 

Bunun dışında yükseliş trendi de sona erebilir. O zaman BIST düzeltmenin dışında düşüş trendine de girebilir. Böyle bir durumda, bazı hisseler yaşadıkları manipülatif yükselişleri bitirirler. Sonrasında çok uzun süre düşüş trendi içine girebilirler. Bu nedenle her hisse endeksle birlikte yükselir diye bir beklenti yanlıştır. Eğer hissenin bilançoları uygun değilse, hisseler endeks yükselirken de düşebilir, hatta bu düşüşleri aylar, yıllar bile olabilir. Bu yüzden hisselerin bilanço ederlerini yakından takip edin diye uyarıyoruz.

Peki dün neden düştük? Ya da endeks ve hisseler neden düşerler? Uzun zamandır yükselen endeks ve hisselerin düşmesi için ille de bir nedene gerek yoktur. Nasıl yükselişe neden bulamazken yükseliyorlarsa, aynı şekilde düşüşe de gerek bulamazken düşebilirler. Yükselişi sağlayan yatırımcılar, alım kararlarından vaz geçip artık satalım dedikleri için de düşebilirler. 

Şu an bana göre BIST'de organize bir para gücü ile endeks düşürülmeden bir o sektör, bir bu sektör alınarak bu seviyelere geldik. Ama aslında ekonomide çok ciddi sorunlarımız var. Enflasyon, yükselmeye başlayan faizler, cari denge açığı, işsizlik, enerji fiyatlarında artış beklentileri, büyümede düşüş gibi bir çok sorun düşüşlere neden olabilir. Bu sorunların hemen hemen hepsi bizde mevcut. 

Açıklanan OVP sonrası paylaştığım görüşlerimi biliyorsunuz. Dün açıklanan büyümede sanayi üretimi yıllıkta %7.4 artmış gözükse de, aylık bazda 0.4 daralma yaşanmış. Yani OVP sonrası büyümede düşüş beklentime paralel bir sonuç gelmiş. 

Eğer enflasyonu düşürmek istiyorsak, belki dünya enerji maliyet artışı için elimizden çok şey gelmez ama, iç talep enflasyonu için bir çok düzenleme yapabiliriz. Nitekim fiyat istikrarı sağlamak için artmaya başlayan politika faizleri buna bir örnektir. Aynı şekilde dün Mehmet Şimşek; aşırı büyüyen kredi kartı harcamaları ile talep enflasyonunu dizginleyemezsiniz, bu nedenle kredi kartı harcamalarını sınırlayacağız diyor. İkinci, üçüncü konuta, yazlık alımına kredi desteği vermeyeceğiz dedi. Aynı şekilde otomotiv kredileri de zorlaşacakmış. Kısacası krediye erişmeyi zorlaştıracaklarını söyledi. Peki talep artışı sadece yatırımcıların kendi arzuları ile mi oluşuyor? Tam tersi, enflasyon artışı onları bu duruma sürükler. Kişiler kendilerini tasarruf yapma imkanları yoksa, günlük kullandıkları tüketim mallarını bile stoklayarak enflasyona karşı korumak isterler. Gelecekteki olası tüketim taleplerini enflasyon endişesi ile bugüne çekerler. Bu nedenle önce enflasyonu kontrol etmek gerekir. Bunun için de kurlardaki artışları durdurabilmemiz gerekir. Bunun için birçok yapısal reform gerekiyor olsa da, ilk yapılması gerekenlerden birisi enflasyona paralel faiz düzeylerini uygulamaktır. Kısacası 2021 sonunda başlatılan enflasyon altındaki faiz politikası yaşadıklarımızın ana nedenidir. Ama bakın, hala yıl sonu %65 enflasyon beklentisine rağmen %25 faiz seviyemiz var. Kısacası kararlı bir faiz politikası uygulamadığımız müddetçe bu sorunları aşamayız. Sonra kimse, faizler artmasına rağmen neden enflasyon yükselişi hala sürüyor demesin. Enflasyonun çok altında kalan faiz artışları enflasyona çözüm olmayacağı gibi, kurları ve dolayısı ile enflasyonu arttırmaya sebep olur.

Her neyse, bunları çok yazdık. Yeniden borsaya döneyim. Enflasyon sürüyor diye borsa her zaman kendisini enflasyondan korumak için yükselemez. Arada çok ciddi kayıplar da yaşanır. Ama bu sonraki yükseliş öncesi güç toplamak için de olabilir. Bu nedenle hep full hissede olmak yanlıştır. Bir hisseyi satınca hemen yerine ne alayım diye aramak da hatalıdır. Nakit de bir yatırım aracıdır. Gerektiğinde bir süre nakit durmak olası düşüşlerden korunmanızı sağlar.

Çok kez yaptığım uyarılarımdan bir demet tekrarladıktan sonra, dediğim gibi, henüz trend bozulması yok. Bugün yeniden alımları da görebiliriz. Ama ben artık en az %10 ve üzeri bir düzeltme riskinin çok arttığı görüşündeyim. Bu nedenle TCMB faiz kararını görene kadar biraz izlemede kalabilirim. Öngörü sayım azalacaktır. Düşüşler devam ederse, bilanço ederlerinde yüksek beklentimiz olan hisseleri düşüş esnasında uygun gördüğümüz desteklerden kademeli şekilde almak doğru olur.

Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_