Özellikle başlık atarak bu soruyu sormak istedim. Çünkü beklenti yazılarımda ilgili uyarılarıma rağmen, gelen sorular bu konuyu bir kez daha işlemek gerektirdiğini gösterdi bana.

Evet, hemen zaten kısa olacak beklenti yazıma başlayalım. Borsada esas olan mevcut varlığı, ya da ulaşılan seviyeyi korumaktır. Borsada fırsatlar bitmez. Nasılsa kazanmak ve ulaştığınız seviyeleri, elde ettiğiniz kazançları daha da yükseltmek için elinize çok sayıda yeni fırsat geçer. Ama varlıklarınızı, kârlarınızı koruyamazsanız bunlardan yararlanamazsınız. İşte bu nedenle de zamam zaman satmayı bilmelisiniz. Hatta öyle ki, bazen baktınız bir türlü gitmeyen hisselerde takılmışsınız, ya da hisse almışsınız ama BIST'de yaşanan satışlar ya da hissede yaşanan satışlar sizleri tedirgin ediyor, şu kadar zararım var falan demeden satıp, bir süre nakite dönerek yeniden durum analize yapmak yararlı olabilir.

Borsa Varken Çalışmaya Gerek Var mı?
              Borsa hiç kimse için ana kazanç, gelir kaynağı ve esas iş olmamalı. Borsa sizler için yatırım alanlarından birisi olmalı. Ama tabii bizler gibi meslekten insanlarsanız, piyasanın çalışanları iseniz o başka. Zaten bu sözlerimi onlara söylemiyorum. Her yatırımcı kendi özelinde uzman olduğu başka bir esas işe sahip iken, borsada yatırım yapmalı. Yani ''borsanın getirileri çok iyiymiş, bırakayım işi, çalışmaya ne gerek var'' demek çok yanlış bir düşünce ve karar olur. Borsada bakmayın siz son iki yıldır çok güzel yükselişler olmasına. Hatta son altı ay devamlı yükselmesine kanmayın. Borsalarda ve hisselerde çok ciddi ve uzun süreli kayıplar da olabilir. Hatta örneği az olsa da batan, kapanan hisseler de olabilir. Ben daha ne kadar düşecek diyerek zararda oldukları için satmadıkları hisseler kapanınca, paralarını batıran çok yatırımcı tanıdım. Hatta cuma tavan kapanan ama hafta sonu iflasını açıklayan, banka ve şirketler de gördüm. Lütfen böyle bir hataya düşmeyin. Bir işiniz olsun. Siz ona odaklanın. Borsa, altın, döviz, tahvil, fon, vs. bunları zaman zaman değiştirerek kullanacağınız yatırım alanları olarak görün. Yatırımlarınızın gelir-kazançları işteki gelirlerinizden çok da olsa böyle yapın derim. Ama emekli oldunuz, artık çalışmaya da ihtiyacınız yoksa, o zaman borsaya çok daha fazla zaman ayırmanızda sakınca yoktur.

Kredi !
             Borsada alınan hisseler düşse de, nasılsa sonra yeniden yükseliyor. O zaman bırakın elimdeki zararda olduğum hisseyi satmayı, hatta düşünce bir de kredili alayım, döndüğünde daha çabuk zararımı kapatırım diye düşünenleriniz de varsa, ki bana kredili alım satım yaparak borsada kazanç elde edilir mi, kredi çekip borsada hisse almak mantıklı mı soruları geldiğine göre, demek ki çok kişi kredili işlem yapmayı düşünüyor. Borsada kredili işlemler yapılabilir. Yükseliş dönemlerinde bu sayede kazançlarınız katlanabilir. Ama unutmayın ki, borsa yükselirken düşen hisseleri de almış olabilirsiniz! Kısacası borsada yükselişlerin garantisi yoktur. Kredilerin ise bir maliyeti vardır. Son günlerde kurumlarda %60'a ulaşan kredi faizleri olduğunu duyuyorum. Politika faizi ile kredi faizi arasında böyle bir uçurum olması bir yerlerde sorun ve riskler olduğunu gösterir.

Hem hisseniz düşüyor diye para kaybederken, hem de günlük kredi faizi gideri hesabınıza eklenince kayıplarınız çok hızlı olur. Borsada çok az sayıda yaşanan batacak hisseleri bulmadıktan sonra paralarınızı sıfırlamak çok kolay bir iş değildir. Ama her gün kredili işlem yaparak ve paranız büyüdükçe daha da yüksek kredi kullanarak zirvede kredili yakalanırsanız, düşüşlerde duble kayıplarla çok kısa sürede paranızı bitirme riskiniz vardır.

Kısacası kredili işlem yapılabilir. Kredili işlemlerden karlar da yapılabilir. Bu nedenle kredi çekip hisse alınır mı diyenleriniz için ben ilk yıllarımda bunu çok yaptım. Yapılabilir. Ama ters yakalandığınız zaman paranızı batırma ya da çok ciddi kayıplar yaşama riskiniz olduğunu bilmeniz lazım. Sonuçta kimse bir hisseyi düşecek diye almaz. Hep yükselecek beklentisi ile alır. Ama bakın, birçok kişi bir anda satışlar gelince almış oldukları hisselerle maliyetli yakalanıyorlar.

Ayrıca, seçime gidilen bir ortamdayız. Kurlar ve faizlerin nasıl bir baskı altında olduğunu artık yazmama gerek yok. Sizler de görüyor olmanız lazım. Bu süreç hep böyle gitmez. Hatta böyle sürdükçe ciddi şişmiş fiyatlar da oluşabilir. Seçim öncesi ya da sonrası tercihen ya da zorunlu olarak para-faiz-kur politikaları değişecek olursa, faizlerde ciddi artış görme riski de söz konusu olabilir. Bu durumda devamlı yükseldiği için sizi hep mutlu eden borsa ve hisseler çok ciddi düşüşler yaşayabilirler.

Yani demem o ki, kredi borsanın bir gerçeğidir. Ama çok dikkatli kullanmak, sürekli kredide kalmamak, yüksek faiz dönemlerinde, uzun tatillerde uzak durmak, yeri geldiğinde zarar kes yaparak zararına bile satmayı bilmek gerekir. Ayrıca, yükseleceğinden bu kadar emin olduğunuz için kredili alayım da daha çok kazanayım diyorsanız, o zaman kredisiz de nasılsa kazanırsınız. Sadece ulaşmayı hedeflediğiniz tutara erişme süreniz biraz daha uzun sürer. Ama ters yakalandığınızda kredi maliyetinin yarattığı riskleriniz olmaz.

Evet sözüm ona, kısa yazacaktım değil mi? Olmuyor işte, bunu beceremiyorum. Uzun olunca bir çoğunuz da okumuyorsunuz muhtemelen ama bu uyarıları yapmadan duramıyorum. O zaman da yazılar uzuyor maalesef. 

Tekrar ediyorum,''Borsada esas olan paranızı, mevcudu korumaktır!'' Bunu başarırsanız nasılsa kazanmayı da başarırsınız.

Piyasadan tedirgin olduğumu biliyorsunuz. Bu nedenle gece yaptığım teknik paylaşımlarımın neredeyse olmadığını görüyorsunuz. Çünkü grafiklerin hemen hepsinde iki yönlü görüntüler var. Düzeltmesiz ciddi yükselişler yaşadığımız için, ani bir düzeltmeye yakalanmamak istiyorum. O yüzden bu günlerde benden çok az yeni öngörü görebilirsiniz. Ben bu günleri en az %50 nakit geçirmek tedbirli olur diye düşünüyorum. Belki fırsat kaçar ama, kaçarsa da kaçsın diyorum. Yoksa piyasa kaçar endişelerinden kurtulamazsanız, günün birinde yaşanacak düşüşlere, düzeltmelere yakalanma riskiniz de o kadar yüksek olacaktır. Sorun o gün ne zaman yaşanabilir bilinmezliğinde! Belki şimdi değil, ama belki de bugün yaşanır.

               Konut, araç alım kampanyaları açıklanacak. Konut üretimi destekleri açıklanacak, öğrencilere, üretenlere, çiftçilere, gençlere daha bir çok kampanya ve teşvik açıklanacaktır. Sonuçta artık seçim dönemindeyiz. Ama bir de Türkiye'nin gerçekleri var. Onları da enflasyon, cari denge, kur seviyeleri, işsizlik ve bankaların uyguladıkları faizlerden anlayabilirsiniz.

Borsa her türlü iyi açıklama ve habere rağmen de düşebilir. Bunu da sakın unutmayın derim.

Hepinize sağlık ve bol kazanç diliyorum.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_