Ülke olarak, enflasyon, yüksek kur, cari açık, TCMB rezerv azlığı, ABD ve Yunanistan ile gerilimlerimiz, Suriye'ye harekat planı, iç siyaset gerilimleri, FED, ECB, Rusya yaptırımlarının yansıması, enerji krizinin AB ve bize olası yansımaları, .... gibi say say bitmeyen birçok risk ve belirsizliğimiz varken buna son dönem BIST'in pozitif ayrışma nedenlerinden biri olan ısgyo ve bankalarda yapılan vıop operasyonlarının patlaması sonucu teminat problemi nedeniyle BIST'de yaşanan düşüş eklenmişti. Bu sorun halen BIST'i baskılamaya devam ediyor. Çünkü hernekadar teminat eksiğini aracı kurumlar karşılayacak, bu nedenle viop kontrat açıkları karşılığında spottan hisse alıp, bunları taşıyacaklar dense de, ben sadece aracı kurumların olası teminat açığını karşılacayacak imkana sahip olduklarını sanmıyorum. Ya da en azından her birinin kendi sorumluluğunu karşılayacak gücü olduğunu sanmıyorum. İşte bu nedenle teminat riski bence tam çözülemediği için ilgili hisseler yeniden tabanlayınca, dün yaşadığımız sert satışları görmüş olduk. Bu durumun vade sonuna kadar sürme riski devam edecektir. Ama sorun öyle ya da böyle aşılacaktır. Aşıldığı anda da, özellikle dört büyük banka hisseleri ile bu baskı nedeniyle düşmüş yüksek karlı ana sanayi hisselerinde tepki alımlarının geleceğini düşünüyorum.

Şimdi buraya kadar sorun yok. İç sorunlarımızı çözmekle aşılacak bir BIST düşüşü yaşıyoruz. Lakin bence son dönem tüm risklerimizden çok daha öne çıkan bir jeopolitik riskimiz var! Bu da ABD'nin her gün adım adım Yunanistan'ı üstümüze sürmesinden kaynaklanan önemli bir krize doğru gidiyor gibiyiz. ABD Yunanistan ve adaları silahlandırıyor. Buna Güney Kıbrıs silah ambargosunu kaldırarak yeni bir aşama daha ekledi. Çok net bir şekilde Yunanistan bizimle savaşması için kışkırtılıyor. MGK sonrası çok sert açıklamalarda bulunduk. Lakin, değişen bir şey yok. ABD artık kendisi bile çifte standart yaptığını söyleyip, bizim için öncelik ABD menfaatleri neyse o diyor.

Bu gidiş hiç iyiye değil. Fransa ve ABD'nin bu kışkırtması aynen Zelensky'nin NATO başvurusu karar sonrası ülkesinin Rusya tarafından işgaline neden olduğu gibi, şimdi de yeni Zelensky olarak Mitçotakis seçilmiş olarak görüyorum. Yunanistan aldığı görevi yerine getirmek için her türlü tahrik girişimini yapıyor. Bu davranışları sonucunda bizden bir müdahale gelmediği takdirde, her an karasularını 6 Milden 10-12 mile çıkardığı açıklamasının da gelmesini bekliyorum. İşte bu durum çok önceden ilan ettiğimiz bir savaş nedeni olur. Bir anda adalara müdahale edebiliriz. Sorun Yunanistan ile bizim aramızda olacak bir savaş ise, bu çok uzun sürmez. Bundan Yunanistan zararlı çıkar. Sorun olan Ege Adaları konusunu adaları alarak çözeriz. Lakin aynı Ukrayna'da yaptıkları gibi, Yunanistan'a silah ve mühimmat desteği ile bizimle başlayacak olası bir savaşı uzamasını sağladıkları takdirde, bunun bize çok ciddi bir mali yükü çıkar. Tüm ekonomi ve finasmanda normalden dışarı çıkarız. Turizm en büyük darbelerden birini yer. Her alanda büyük bir krizin içine gireriz. Umarım böyle bir savaşa gitmeiyoruzdur. Ama maalesef ben bu gidişte istenen sonucun bu olduğunu düşünmeye başladım. 

Lütfen bu riski çok hafife almayın. Ne olursa olsun, portföylerinizde %25-%50 arası bir nakit hep olsun. Bu sorunun çözümünü görmeden rahatlamak için erken olur. Böyle bir çatışma, NATO'dan çıkmamıza neden olabilir. O daha da farklı rikler yaratır. Ama bakın mesela bu duruma rağmen en büyük destek aldığı Türkiye'nin yanında olması gereken Rusya bile Suriye'de istediğimiz destekleri vermiyor. Hatta kendisine yapılan yaptırımlara karşılık, KKTC'nin tanımasını beklerdim, bunu da yapmadı.

Kısacası Yunanistan bizim için sorun olmaz. Lakin arkadan tüm batı ile desteklenecek bir Yunanistan savaşı ekonomimiz için ciddi sorun yaratır. Ancak, Türkiye karasularında ve adalarda haklarında sonuna kadar haklıdır. Gerektiğinde bunun için her şeyi de göze almak zorundadır. İşin bu tarafı farklı. Ben böyle bir şey olursa borsa ve ekonomiye yansımasına, risklerine dikkat çekmek için bu uyarıyı yapıyorum.

İşte böyle bir ortamda yurt dışında sert çıkan tahvil faizlerinde ve Dolar Endeksinde kısmi düşüşler yaşanınca, gelişmiş batı borsalarında da alım tepkilerinin geldiğini görüyoruz. Ben bunların tepki olarak kalmasını, sonrasında yeniden satışların gelmesini bekliyorum. Bu nedenle dışarıdaki yükselişler nedeniyle güne alıcılı başlayacak olursak, esas olan yurt dışı değil, yaşadığımız teminat sorununun akıbeti olacaktır. Bu sorunu çözersek BIST  daha güçlü alımlara sahne olur. Yoksa vade sonu ne olacak diye baskılarla devam etmek zorunda kalırız.

Olası bir Yunanistan savaşı dışında kalan riskleri çok daha hızlı aşma imkanlarına sahibiz. Ama savaş kontrolü baştan belli olmayan riskler taşır. Bu riske dikkat çekmek istedim. Ama böyle bir savaşta, Yunanistan'ı üstümüze saldırtan ABD ve batı sonra geri çekilirse, işte o zaman aynı Ermenistan-Azerbaycan savaşında olduğu gibi, biz de yıllardır gelen Ege, Akdeniz, adalar sorunlarımızı çözeriz. Bu alanlarda haklarımızı alınca, sorun çözülmüş olur. Sonrasında o bölgelerdeki olası enerji alanlarındaki hakimiyetlerimiz de enerji sorunlarımızı kalıcı çözer. Kimbilir belki de bu neticeye varmak için Yunanistan ve Mitçotakis kışkırtılıyor olabilir! Yaşayıp, göreceğiz. 

Tüm uluslararası platformlarda hakkımızı aramaya devam etmeli, ABD'nin taraflı tutumu tüm ülkelere anlatılmalı, NATO ülkesinin NATO sisteminde kayıtlı uçağına S300 kilitlemesi yapan Yunanistan gözlere sokulmalı. Ama tüm bunlara rağmen, çözüm bulamıyorsak, sonrasında gereği neyse onu da yapmalıyız!

Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_