Biz içerideki bankacılık manipülasyonu ile yükseldik, düştük. Şimdi de bu düşüş açık pozisyonların vade ve teminat sorunları nedeniyle gereğinden fazla yaşandı, bu sorun giderilirse yükseliş tepkileri yaşanmasını bekliyoruz. Evet benim görüşüm en başından beri de aynen böyle. Nitekim sorun çözülüyor denince, dün bankalar da dahil tepkileri gördük. Fakat sonrasında yeniden sorunlu bankalar taban olunca, diğer banka ve hisselere de satışlar geldi. 

Şimdi konu şu; bu teminat, pozisyon açıklarını vade öncesi ya da sonunda çözmüş olacaklar mı, yoksa çözüm sonraki günlere mi sarkacak? Eğer öncesi veya vade sonu sorun çözülürse, diğer ana bankalar ve şirketlerde yükseliş tepkileri görülür. Ama sorun vade sonuna kadar çözülemezse, bu takdirde yaşadığımız düşüşlerin devamı gelir ve maalesef satışlar bir daha artmaya başlar. 

Şu an için de bu durumu tam manası ile çözüp, çözemedikleri belli değil. Dün zararı aracı kurumlar üstlenecek haberleri yer aldı. İyi de bu hasarın, enkazın boyutu ne acaba bu belli değil. Çünkü bu hasarı acaba aracı kurumların sermayeleri, kaynakları, finansman imkanları karşılamaya yeterli olacak mı? İşte bu detaylardaki belirsizlik BIST'i baskılıyor. Bu nedenle sorunlu hisseler taban olunca, hemen diğer birçok hissede de satışlar geldi. Endeks bir anda eksiye döndü.

İşte biz bu dertle uğraşırken, bu esnada yurt dışı gelişmeleri kaçırıyoruz! Parite 0.95 altını zorluyor. Dow 29000, S&P 3639, Dax 12000 seviyelerine inmiş durumda ki, bu seviyeler çok riski. Eğer Dow için 29600, SP500 3639, Dax da 12500 seviyesinin üstüne çıkıp, oralarda tutunamazlarsa, düşüşlerin daha da derinleştiğini görebiliriz. ABD tahvil faizlerindeki yükselişler, Dolar endeksinin 115.00'lere dayanması Dolar'a karşı diğer ülke paralarının da sert düşmelerine neden oluyor. Bu durumun bir süre daha devam etmesi halinde, AB'nin bu gidişe karşı ABD'nin Rusya yaptırımlarını tartışmaya başladığını, tüm gelişmiş ülkelerde halk tepkilerini, şirketlerin ciddi sıkıntıya düştüğünü görebiliriz. Bu durum da seçimler, seçimlerin iktidar değişimlerine neden olması demektir. İngiltere, Almanya, İtalya'da durumları gördünüz. Şimdi de kasım ara seçimlerinde ABD'de Biden ciddi darbe alabilir. 

Maalesef gördüğünüz gibi yayıla yayıla genişleyen sorun, krizlerden çıkış için yaşanan savaşın farklı boyutlara ulaştığını görme riskimiz de olabilir! Yani ülkeler derin ekonomik krizlerin çıkışlarında halklarını kontrol altında tutmak için, savaşlara yol açabilirler. Rusya-Ukrayna bunun ilk ayağı idi. Durduk yerde Ermenistan'ın yeniden Azerbaycan'a saldırması, Yunanistan'ın ABD ve Fransa tarafından ısrarla Türkiye'ye karşı kışkırtılması hep yaşanan ekonomik krizlerin çıkış arayışları, hedef saptırmaları olabilir.

İşte bu nedenle lütfen dikkatli olun. Gelişmiş ülkelerde faizlerin artmak zorunda kalacağını, bu nedenle gelişmiş borsaların yükselişlerinin her seferinde satış fırsatı olarak görülmesi gerektiğini, artan faizler nedeniyle ons altında düşüş yaşanmasını beklediğimi, ama bu esnada ülke olarak bir yaptırıma tabi olmazsak ya da bir çatışma ya da kısmi savaşın içine çekilmezsek, BIST olarak pozitif ayrışacağımızı çok kez tekrarladım. Şu ana kadar da BIST olarak tam da bu dediklerimi yaşadık. 

Ama şu an kendi sorunumuzla uğraşırken, dışarıdaki gelişmeleri kaçırmamak gerekir. Eğer AB için beklediğim stagflasyona dönüşecek resesyon krizi, ABD için de derinleşen bir resesyon yaratacak olursa, bu takdirde BIST için de beklentilerimi düşürür, öteler. Bu nedenle lütfen kredili işlemlerden uzun süre uzak durun. Aynı şekilde yeni alımlarda dahi kısmi nakit her zaman kenarda bırakın. Gerekirse o kadarlık kısım yükseliş halinde fırsat kaçırmış oldun. Ama elinizin altında her an için kısmi bir nakit bulunsun derim.

Tekniklere bakınca son dönem genelinde bozulmalar başladı. Paylaştığım hisse adetlerinin azalmasından bunu anlıyor olabilirsiniz. Dışarısı böyle riskler taşırken, içeride teminat sorunu aracı kurumların üzerine kalacak olursa(ki normalde böyle olması gerekir. Ama bu işin çapı onları aşıyorsa sistemi de sarsabilir), bu hasarı karşılamaları ne kadar mümkün olur bu konuda tedirginlikler yaşıyorum. Umarım bu konu en kısa sürede netleştirilir ve hasarın net boyutunu öğrenmiş oluruz. Yoksa yeniden bu konu derinleşirse bizim birçok beklentimizi de bozar ya da öteletir.

Ama az da olsa hisse bazlı hareketler görülecektir. Eğer sorun çözülürse de, ana bankalarla ana sanayi-holding şirketlerinin hisseleri yükseliş tepkileri vereceklerdir görüşümü koruyorum. 

Hepinize sağlık ve bol kazanç diliyorum.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_