Hasar dedim, çünkü yaşananlar özellikle viop işlemi yapan, bankaların gidişine kanan normal yatırımcıların ciddi zarar etmelerine neden oldu. Aynı zamanda bu operasyonlarda işlemleri yapan manipülatörlerin hesapları kendilerinde bulunan banka ve aracı kurumların da ciddi zarar etmelerine sebep oldu. İşlemi yapan kişi başkası iken, kurum neden bundan zarar görüyor diyenlere bir kez daha izah edeyim. Sonuçta ortada takas günü bir teminat açığı oluştuğu zaman, bunu öncelikle ilgili hesap sahibinin kapatması gerekiyor. Ama ellerindeki kontrat ve hisseler direk taban olunca, kontrat ve hisse satarak nakit yaratma imkanı bulunmuyor. Eğer direk nakit de yoksa, oluşan teminat açığı işlemlerin yapıldığı kurumun üstüne kalıyor. Kurumlar da bu durumu nakit yatırarak, ya da portföylerinde bulunan kendilerine ait diğer hisselerden satışa yönelerek kapatmaya çalışabiliyorlar. İşte son dönem bankaların dışındaki hisselerde de satışların görülmesi bu nedenden kaynaklandı diye düşünüyorum.
İşte bu duruma müdahale etmek, yani sorunu manipülasyonu yapanların değilde, işlemleri yapan kurumların üzerinden almak, ya da en azından ortadaki teminat yükünü azaltmak için bir takım kararların geldiğini görüyorum. Vadeli piyasalarda teminat oranları düşürüldü. Böylece teminat açığının düşmesi sağlandı. Banka hisselerinde çok sert yaşanan fiyat kayıpları sonrasında böyle bir teminat oranı düzeltmesi gayet normaldir. Fiyatlar yükselirken teminat oranları risklerden korunmak için arttırılırken, düşerken de aynı şekilde düşürülür.
Neyse, teminat oranlarında yapılan düzenleme ile oranlar düşürülünce kurumların bu açıkları kapatma stresi daha azalmış olur. Aynı şekilde dün halkbank tarafından geri alım açıklandı. Kamu bankalarında yapılacak benzer geri alımlarla, satılmak zorunda kalınan pozisyonları alacak kaynak yaratılmış olunuyor. Ama yükselişte satmayıp da, düşüşde alıma geçmek ne kadar sağlıklı bir iş ayrıca sorgulanması gerekir. Nihayetinde hasara neden olanlar başkaları iken, bunu toparlamak, sistemi korumak için bankaların kendileri devreye girmek zorunda kalıyor.
Sonuçta bu iki gelişme sonrası, düşüşün hızının kesildiğini görebiliriz. Nitekim dün bu oldu. Banka ve diğer birçok hissede tepki yükselişleri gördük. Bu durumun sürmesi, açıkta kalınan pozisyonların büyüklüğüne göre belli olur. Ama bizler bu detayları bilmiyoruz. SPK işlemleri bir yıl geriden incelemeye aldığını açıkladı. Bakalım bu inceleme bitince kime, kimlere ve hangi kurumlara ne gibi cezai yaptırımlar gelecek göreceğiz. Ama keşke bu incelemeler, biz bankaların bu tavan tavan yükselişleri yabancı işlemi değil, manipülatif görüntüye sahip dediğimizde SPK inceleme başlatmış olsaydı. Hatta daha bile önceden bunu yapabilirdi.
Aynı şekilde özellikle kamu bankalarının hisseleri tavanlanarak bu işler yapıldığı için, yükselişin ciddi boyuta geldiği yerlerde banka sandıklarından hisse satışı yapılacağı açıklamaları da gelseydi, manipülatif işlere yeltenenlerin hızı kesilirdi. Ne bu yönde bir açıklama, ne de satış gördük. Bir tek Akbank Tekaüt Sandığından bir satış geldi.
Neyse, toparlarsak dün halkbank'da yaşanan geri alımlar, teminat oranlarında düşüş yönlü güncellemeler sorunun kısmen aşılmasına destek olabilir. Bu arada teminat güncellemesi VIOP açısından böyle. Ama kurumlar kendileri ayrıca farklı teminat oranları uygulayabiliyorlar ki, zaten kurumlardaki teminatlar çok daha yüksek seviyelerde bulunuyor.
Şu an 3290-3300 gibi bir dirence sahibiz. Bu kırılır yukarı gidebilir miyiz? Bilanço ederleri olarak bu imkan ve alt yapı var. Ama diğer dış etken ve gelişmeler de bu durumda baskı yarattığı için, bu gelişmelere de bakmak gerekir.
FED ve TCMB Faiz Kararı!
Piyasaları etkileyecek en önemli kararlardan birisi FED'in faiz kararı olacaktır. 75 baz puanlık bir artış bekliyorum. Bu ve altında kalacak bir artış piyasa tarafından alındı. Bu nedenle bu yönde bir karar sonrası kısmi alım tepkileri görebiliriz. Ama 100 baz puan ve-veya 75 baz puana rağmen faiz artışlarının aynı şekilde süreceği, 2023'de de gerekirse faizlerin artabileceği, bütçe daraltma kararlarının da ilave alınacağı söylenecek olursa, bu takdirde borsalar ve ons altında ek satış baskıları görürüz. ABD faizleri ve Dolar Endeksi ise yükselmeye devam eder. Kısacası FED'in kararı piyasanın yönüne etki edecektir.
TCMB ise, genelin tersine faiz indirimleri yapıyor. Ben yıl sonuna kadar ilave indirimlerin daha yapılma niyetinde olduklarını düşünüyorum. Ama bunu FED'in olası 75 ve üzeri bir faiz artışına rağmen bu ay da yaparlar mı bilemiyorum. Sonuçta her faiz indirimi kurları yukarı çekiyor. Bu da ithalat girdilerimiz yüzünden enflasyonu yukarı çeken etki yaratıyor. Bu yüzden normalde faiz indirimi yapaılmaması gerekir. Ama normal dışı davranış içinde bu günlere geldiğimiz için, TCMB'nın olası bir faiz indirimine şaşırmam.
Rusya Kısmi Seferberlik İlan Etti!
Putin batı ülkemizi yok etmek istiyor açıklaması ile kısmi seferberlik ilan etti. Bu gelişmeler iyiye gitmiyor. Dünya ABD'nin sürüklediği bir sürece doğru adım adım gitmeye devam ediyor. AB bu nedenle gelen Rus yaptırımlarının etkisi ile ciddi bir enerji krizi yaşıyor. Bu durum AB bölgesinde önemli ekonomik krizlere neden olacaktır.
Diğer taraftan ülkemizin çevresinde de ciddi boyutta ABD üslenmesini görüyoruz. Kısacası dünya her an yeni bir savaş-çatışma sürecine çekiliyor. Umarım bir süre sonra gidişin iyi olmadığını gören AB ülkelerinden ABD'ye karşı sesler çıkmaya başlar. Yoksa AB resesyon ötesinde bir stagflasyona doğru hızla gidiyor. Bu krizler başka savaşlara da neden olabilir.
ABD'den Mir Konusunda Açıklamalar!
Bazı Türk Bankalarının Rus ödeme sistemi MİR'i askıya almalarını olumlu bulduklarını, bu durumun diğer bankalar için de yapılmasını beklediklerini açıkladılar. Kamu bankaları henüz MİR'i kullanmaya devam ediyorlar. Bu nedenle bir yaptırım riski söz konusu olduğu için, bu risk de piyasaları olumsuz bozan ve bozabilecek bir konu olarak karşımızda duruyor.
Bir diğer gelişme de, Cumhurbaşkanımızda gelen Şangay İ.Örgütüne tam üyelik niyetindeyiz açıklaması ile, F-16 verilmezse çaresine bakarız sözleri! Her ikisi de bizim açımızdan doğru ve almak zorunda bırakıldığımız kararlar olur. Ama karşılığında bir takım yaptırımlara tabi olma riskleri taşıyor.
Tekniklerde Durum Ne?
Xbank için 3160 ve 3069 sıralı destekleri var. Olası bir düşüşün 3160 ile sınırlı kalmasını bekliyorum. Ama kırıldıkça alt desteklere doğru düşüş devam eder. 3069'un kırılması halinde ise yeniden banka tabanları ve BIST'de de hızlanan düşüş görürüz. Beklentim 3160'a kadar olabilecek bir gevşeme ile sınırlı kalıp, yeniden yükselişe dönülmesi. Yükselişin bankalarda yeniden yaşanması için ise 3277 seviyesi önemli. Eğer bu direnç yukarı geçilirse, 3446 - 3564 seviyelerine doğru, ama bu sefer dört özel bankanın öncülüğünde bir çıkış görürüz diye düşünüyorum. Bankacılık sektörünün karlılığı normalde bu yükselişi destekliyor.
BIST için ise dünkü tepki sonrası 3300 direncine geldik. Oradan kısmi satışlar yaşanıyor. Bu satışlar sürecek olursa 3199 - 3149 alt destekleri var. Ben en fazla bu iki destekle sınırlı bir gevşeme riski olabilir. Muhtemelen de ilk destek altına inmeyiz diye düşünüyorum. 3300 direnci yukarı kırılırsa, ki bugün için tam bir şey dieyemem ama beklentim bu yönde, 3393 - 3446 - 3494 dirençlerine doğru yükseliş tepkileri görülmesini bekliyorum.
Önümüzdeki süreçte enerjiler, gıda, market ve perakendeciler biraz daha öne çıkabilir görüşündeyim. Ama bu manipülatif düşüşün yakın bir sürede bitmesi beklentisindeyim. Sonrasında yeniden karlılıkları öne çıkacak, dört özel banka, holdingler, sıse, toprak-kağıtlar, petro kimyalar, ilaç hisselerinin pozitif ayrışmalarını bekliyorum.
İşte böyle bir ortamda güne başlıyoruz. Normalde kısmi toparlanmanın ve hisse bazlı ayrışmaların sürmesini beklediğim bir gündeyiz. Bakalım neler göreceğiz yaşayıp da göreceğiz. Ama bu ortamda full hissede olmak biraz riske açık durum olur. Kenarda bir kısım nakit bulundurmak doğru olabilir.
10:30'da Ekotürk Tv. skype bağlantım var!
Sevgili Perihan Tantuğ ile gelişmeleri konuşacağız.
Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_