TCMB 100 baz puanlık faiz indirimi sonrası, ilave kararlar açıkladı. Açıklanan kararlar; 

            Yüzde 20 düzeyinde uygulanan zorunlu karşılık tesisinin, uygulamanın etkinliğinin arttırılması amacıyla bankalar için yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisi ile ikame edilmesine kadar verildi.

            30 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 29 Temmuz 2022 tarihine göre yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi tutarı kadar menkul kıymetin bir yıl boyunca tesis edilmesine kadar verildi.

           Hariç tutulan kredi türlerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul kıymet tesisine tabi olmasına karar verildi.

            2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafından yayımlanan yıllık bileşik referans oranın 1.4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 20'si nispetinde menkul kıymet tesis edilmesine karar verildi.

            2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafından yayımlanan yıllık bileşik referans oranın 1.8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 90'ı nispetinde menkul kıymet tesis edilmesine karar verildi.

            TCMB'nin referans faiz oranı yüzde 16.32 seviyesinde. 

            Açıklanan yeni kararlarda munzam karşılıkların tahville değiştirilmesi ve bankaların verdikleri kredi faizleri yükseldikçe daha çok, düştükçe daha az tahvil bulundurma zorunluluğu getirilmiş. Buradaki amaç, politika faizleri düşmesine rağmen yüksek kalan kredi faizlerinin de düşmesini sağlamak diye görüyorum.

            İlk anda bankalar yüksek tahvil karşılığı tutmak istemiyorlarsa, kredi faizlerini düşürmek durumunda kalacaklar. Bu da karlarının düşmesine neden olur diye olumsuz algı oluşabilir. Ancak, alınan kararlar aynı zamanda tahvil talebinin bankalarca artmasına neden olması yüzünden, tahvil faizlerinin de düşmesine neden olacaktır. Tahvil faizlerinin düşmesi, bankaların ellerinde bulundurdukları devlet kağıtlarından karlarının artmasına neden olur. Yani bir taraftan kredi faiz gelirleri azalacak gibi görülse de, diğer taraftan tahvil faizlerinin düşmesi sayesinde ellerindeki eski ve mevcut tahvil stoklarından karları da artacaktır. 

             Ayrıca, piyasaya verdikleri kredi hacmi, kredi faizi düştükçe daha artacaktır. Bu durumda kredi faizinde yaşanacak düşüşler bankaların kredi cirolarının artması nedeniyle karlılıklarını yine de olumlu etkileyecektir.

             Bir süredir tahvil faizlerindeki düşüşün nedenini de bu kararlarla anlamış olduk. Tahvil faizleri karar sonrası %17.62 seviyesine inmiş durumda. Bu oran, para politikasında değişim olmadan önceki Kasım 2021 faizlerine inmiş durumda. Kısacası tahvil faizlerinin düşmesi hazinenin faiz yükünü düşüren bir gelişme olarak olumludur. Bir süre sonra piyasa kredi faizlerinin de düşmesine katkı vermesini bekliyorum. Aynı zamanda büyüme ve istihdamı destekleyecek bir katkı sağlayacaktır diye düşünüyorum. 

              TCMB para politikası değişimi sonrasında tahvil faizleri %17.70'lerden %28.28'e kadar çıkmıştı. An itibarıyla %17.62 olarak geçen yılki seviyesine inmiş durumda. Buradaki düşüş, teknik olarak sırası ile %16.37 ve %15'e doğru devam edebilir.

              Bankalarda eskiden olsa tahvil faizlerinin düşmesi banka karlarını arttıran bir gelişme olarak olumlu görülür ve banka hisselerine alımlar gelir, fiyatları yükselirdi. Şimdi de faiz açısından bakınca tahvil stoklarında durum böyle olacaktır. Sadece yüksek enflasyona rağmen düşürülen politika faizleri nedeniyle yükseliş tepkisi veren döviz kurlarının hareketi önemli olacaktır! Eğer faiz kararı sonrası 18.10 olan Dolar kuru, bir süre sonra yeniden sakinleşir 18.36 olarak gördüğü zirveyi görmez ve-veya kırıp çok daha üst seviyelere doğru yükselmez, yeniden kısmen de olsa gevşeyecek olursa sorun olmaz. Ama kurlardaki yükseliş sürer ve 18.36 zirvesi kırılacak olursa, bu takdirde döviz kendisine yeni zirveler aramaya başlar. Kurlarda yaşanacak yeni zirve hareketleri enflasyonun yeniden yükselmesine neden olur. Eğer enflasyon artışı yeniden başlarsa, bu takdirde her alanda yeni zamlar demek olur. Dövizde yaşanacak yükseliş, bankaların yurt dışı sendikasyon kredilerinin maliyetlerinin artmasına, buna karşılık karlarının düşmesine neden olur.

             Alınan kararlar sonrası kurlarda hızlı bir artış korkusu yok ki, böyle bir faiz indirimi kararı aldılar diye düşünüyorum. Umarım böyledir. Cari açık 34 Milyar Dolar'ı geçmesine rağmen, diğer taraftan 17.5 Milyar Dolar gibi net hata ve noksan görüyoruz. Bu cari açığın %50'sine denk gelen önemli bir kaynak girişi demektir. Kaynağı nedir, devamı gelir mi, bundan sonra azalır mı, yoksa aynı şekilde sürer mi bu detaylar çok önemli. Ama şimdilik cari açığımızı dengeleyen bir gelişme olarak olumlu görüyorum. 

             Kısacası, Türkiye enflasyona rağmen düşürdüğü faiz sonrası kurları kontrol altında tutabilir, olası kur yükselişi halinde dahi bir dış ödeme güçlüğüne düşmezse, piyasalar bundan çok olumsuz etkilenmez, hatta büyüme destekleneceği için olumlu etkilenirler. BIST ve BIST hisseleri de yükseliş trendini sürdürürler. Yani açıklanan TCMB kararları sonrası, kredi faizlerinde düşüş olacak mı veya Dolar kurunda 18.36 önceki zirve geçilecek mi çok önemli kriterler olacaktır. 

              Para politikası hataları yüzünden Türkiye olarak çok yüksek bir enflasyon maliyeti yaşadık. Son faiz indirimi ile enflasyon ve reel faiz arasında %66 eksi faiz uyguluyoruz. Ama artık, sert faiz artışları yaparak bu durumu düzeltmeye kalkamayız. Bu nedenle alınan kararlar sermaye kontrolü olarak görülebilir. Ama bunun başka çaresi de şu an yok. Bozulan dengeler yüzünden kısmen sermaye kontrolü olarak görülse de, bu kararlarla yeniden denge kurulmaya çalışılacaktır. Umarım kontrolün dozu kaçırılmaz. 

               Bu arada FED yüksek enflasyonu yenmek istiyor ve bunu da çok uzun süre almadan yapmak istiyorsa, 75 puanlık faiz artışları gündemde olacaktır diye düşünüyorum. Bu yüzden de Dolar Endeksinde yeniden artış görülebilir ki, son yükseliş bu nedenle oluyor görüşündeyim. Eğer FED'den 75 puan artış görürsek, düşürdüğümüz politika faizi sonrası, Dolar kurunun yükseliş baskısı başlayacak olursa, yeniden Merkez Bankası müdahaleleri de görülebilir. Aksi durum, yani kurların yükselişine göz yummak, enflasyonun da artmaya devam etmesine sebep olacaktır.

               Anlayacağınız FED faiz toplantısına kadar belirsizlikler ve riskler sürecektir. 

               Hepinize sağlık, bol kazanç ve iyi bir hafta diliyorum.              

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_