Öncelikle ABD Tarım Dışı İstihdam Verisine değinmek istiyorum! ABD'de gelen beklenti altında kalan büyüme, siparişlerde düşüş ve son olarak da özel sektör istihdamının beklentiler altında kalması, ''acaba FED Başkanı haklımı çıkacak, enflasyon düşüşe mi geçiyor'' diye düşündürürken, tarım dışı istihdam verileri 870 Bin olan beklentinin çok üstünde 943 Bin kişi gelince piyasaları salladı!
Öncesinde dikkat çektiğim düşük gelen veriler nedeniyle 1830$'ı geçen ons altın, tarım dışı istihdamı görünce sert düşüş yaşadı. Bugün 1687$ seviyesi görüldü. Şu an 1745$ civarı fiyatlanıyor. Bu da biraz sert oldu. Bir anda bu boyutta düşmesini de fazla buluyorum. Ama ons için beklentilerimin bir süredir iyi olmadığını biliyorsunuz.
Ons sert düşerken, cumhurbaşkanımızın enflasyon hakkındaki sözleri ile 8.28'den bir anda 8.50 üstüne çıkan Dolar kuru, tarım dışı i. verisi ile 8.62'ye yükseldi. Sebebini hep yazıyorum. FED varlık alımlarını azaltmaya başlayıp, sonrasında da fazileri yükseltmeye başlamak zorunda kalacaktır. Bu durum borsalarda kar satışlarını, Dolar endeksinin yükselmesini, gelişmekte olan ülke paralarının değer kayıplarını getirecektir. Bunun bir yansımasını görmüş olduk.
İlk anda istihdamda gelen yüksek veri şirketlerin işleri iyi imajı verdiği için ABD endekslerinde yükseliş yarattı. Ancak, ABD endekslerinin fazlası ile fiyatlandığını düşündüğüm için, FED'in olası politika değişimi başladığı takdirde, borsalarında kar satışları yaratacak beklentisindeyim.
BIST için ise, durum farklı! Bakın bu detayı kaçırmayın lütfen. Özellikle uzun süredir bu konuyu detaylı izah ediyorum! Eğer şu anki şartlar içinde FED politika değişimi sürecine girersek bu bizim kurlarımızı ve borsamızı olumsuz etkilerken, faizleri de yukarı yönlü baskılar görüşündeyim. Lakin Türkiye'de jeopolitik ve siyasi gerilimler nedeniyle yaşanan güven sorunu yüzünden dış ilişkilerimizde ciddi bozulma olması, kontrolsüz sığınmacı politikalarının yansımaları, S-400, Halkbank davası, Doğu Akdeniz gerilimleri, sınırlarımızın her tarafında olanlar, kendi içimizde yaşanan rezerv sorunu, TCMB yönetim değişimi gibi riskler yüzünden zaten 2 yıldan fazla süredir fazlası ile satıldık. Kurlarımızda ve faizlerde ciddi yükseliş, borsamızın Dolar bazlı değerlerinde de ciddi kayıplar, düşüşler yaşanmıştı. Yabancı iki yıldan fazla bir süredir her alanda satıyor. Fonlar devamlı çıktılar.
İşte, bu nedenle FED politika değişimi sürecini başlatırken, bizim şartlarımızda mevcut durum devam ediyorsa, yansımaları da olumsuz olacaktır. Ancak, ABD ile Halkbank davası, S-400 ve Suriye gibi konularda uzlaşı olur ve ilişkiler düzelecek olursa, bu takdirde FED'e rağmen bize yeniden gelmeye başlayacak fonlar, sermaye girişleri nedeniyle belki ilk anda kur yukarı tepki verse de, sonrasında düşüş yaşayabilir. Bu esnada da borsamız çok ciddi yükselişler görebilir.
Peki, şu an şartlar bu yönde mi? Maalesef böyle bir ortam yok. Olmadığı gibi, yangınların maliyeti, Afganistan'dan gelen kontrolsüz sığınmacılar ve seçimler için yapılan anketlerin durumu, yabancı için daha da riskimizin arttığını gösteriyor. Bu nedenle İkili siyasi ilişkilerde düzelme olmazsa, FED politika değişimi bizi de beklendiği gibi her alanda olumsuz baskılayabilir. Bu detayı günü gelince sakın gözden kaçırmayın derim.
Aslında şirketlerimiz, sanayimiz pandemi sürecini çok iyi değerlendirmiş durumdalar. Beyaz eşya, demir-çelik, otomotiv ve yan sanayi, sigorta, kimya sektörü çok ciddi kar artışları ve büyüme yaşıyorlar. Eğer ikili ilişkilerimizde ve kendi özelimizde dikkat çektiğim sorunlarımız olmasaydı, şu an yabancı fonlar ülkede cirit atıyor olurdu. Kur seviyesi çok daha düşük olacağı için, enflasyon ve faiz de düşük seyrediyor olurdu.
Neyse biz şu anki duruma bakalım! Saydıklarıma rağmen şirketlerimizin ve bankalarımızın karları çok iyi geliyor. Ancak, çok sayıda şirketimizin gelen karlarının öncesinde fazlası ile fiyatlandığı görüşündeyim. O nedenle gelen her yüksek kar sonrasında ilgili hissenin fiyatının yükselmesi beklenmemeli. Hatta bazılarında düşüşler görürseniz şaşırmayınız!
Bankalar, beyaz eşyalar, sigortalar halen ve kısmen düşük fiyatlanıyorlar. Ama diğer çoğunda fiyatlamalar makul ve hatta primli diye düşünüyorum. Ancak karlar aynı şekilde artmaya devam ederse, primli diye düşündüklerim dokuz aylık veya yıl sonu bilançolarında bu fiyatlara göre ucuz kalabilirler.
Peki primli olan, düşük kalan hisseler hangileri sorusu iletiliyor! Bunu açık öngörülerimizde zaten görüyorsunuz. Primli olanları da gelen yüksek karlarına rağmen yukarı revize etmeyip, gerçekleşmelerinde kapattığım hisse öngörülerinde görebilirsiniz. Lütfen sorular kımını da okuyunuz. Sizlerden gelen bilanço sorularına verdiğim cevaplar sizler için fikir verebilir. Ama hisseler her zaman ederlerine göre değerlenmezler. O yüzden de primli diye ille de düşmez, iskontolu-ucuz diye ille de yükselmezler. Hisselerin oyuncularının niyetleri hisselerin fiyatlarında etkilidir.
Bu hafta haziran ayı sanayi büyümesi ve TCMB politika faizi toplantısı var. Sanayide sert büyümenin sürmesini bekliyorum. TCMB toplantısında ise, sayın cumhurbaşkanının sözleri sonrasında faizlerin artma ihtimalini çok düşük bir ihtimal olarak görüyorum. Yoksa gelen % 18.95 enflasyon sonrası, % 19 olan haftalık politika faizlerinin arttırılmasını beklerdim. Ama mevcut durumda faiz değişimi olmayacaktır diye düşünüyorum. Enflasyonda düşüş görülmeden de faiz indirimi de yapılmayacaktır. Yani pas geçilecek ve Ağustos enflasyonunun açıklanması beklenecektir.
Ayrıca ABD büyüme verileri de önemli. Eğer büyüme de yüksek gelecek olursa, FED başkanlarından varlık alımlarını azaltalım baskıları artacaktır. Jakson Hall toplantısı bu görüşlerin arttığı bir toplantıya dönüşebilir. Aynı tepkileri AB ve ECB için de duymaya başladık. Kısacası tam son baharla borsalara para girmesi beklerken, gelişmiş ülke merkez banakalarında politika değişimleri başlarsa, işler iyice karışabilir.
Şu an için ise, bir borsa iştahı olduğunu ve BIST'in alındığını görüyorum. Bu durum bu hafta da sürecek mi göreceğiz. Ama sürecek olursa, 1444-1456-1468 sonrası sıralı dirençlerimiz olacaktır. Bu tablo ile 1468 olan üst direncin görülmesi ve kırılmasını zor görüyorum. Ama bu yaşanacak olursa, o zaman BIST yeniden zirvelerine doğru devam eder. Tekrar ediyorum BIST olarak bunu zor görüyorum. Ama bankaların oldukça iskontolu olmaları BIST'i destekliyor.
Bu hafta ayrıca FİTCH'in Türkiye değerlendirmesi var. Bir açıklama gelir mi, yoksa pas mı geçer göreceğiz. Ama açıklamalar uyarılarda dolu olabilir.
Bence, böyle bir ortamda hisse bazlı hareketlere devam etmek yine doğru olacaktır. Hepinize iyi ve bol kazançlı bir hafta diliyorum.
NOT: 10:15 civarı ekran başından kalkacağım. Didim'de abilerimle yaşayan 90 yaşındaki annem son dönem çok iştahsız, yorgun. Çok yazıfladı. Sağlıklı şükür ama bence düzgün beslenmediği için bu sorunları yaşıyor. Hastaneye götürüp, kan değerlerine baktırmak istiyorum. Demir eksikliği gibi sorunlar da bu durumu yaratabilir. Hem bunu anlar, hem takviyeli bir serum yaptırır, sonrasında da İzmir'e getirip bir süre yakın bakıma çekmeyi düşünüyorum. Kaç yıldır gelmesi için zor ikna ettim.
Bu nedenle bugün ancak 15:00 sonrası ya da akşam üstü aranızda olabileceğim. Piyasalar size emanet. Destek-Direnç paylaşımlarımı geceden tamamladım.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_