Dün açıklanan Mayıs ayı TÜFE verisi % 16.59 ile beklentilerin altında gelerek sürpriz yarattı. Ama bence enaz bir kaç ay daha enflasyon düşüşü beklememek ve gelen bu TÜFE rakamına güvenmemek lazım!

Peki neden böyle konuşuyorum? 
              Muhtemelen 17 günlük kapanmanın yarattığı dönemde talep düşmesi yüzünden sahte bir düşük enflasyon yaşadığımızı düşünüyorum. Ama üretici enflasyonunda ise durum tam tersi gerçekleşmiş. Aylık ÜFE artışı Mayıs'ta % 3.92, yıllıkta ise % 38.33 gerçekleşmiş. ÜFE'de ciddi artış sürüyor yani. 

Bunun bir şekilde önümüzdeki aylarda TÜFE'ye etkisinin olmasını bekliyorum. Ayrıca, süren kdv indirimleri iki ay sonra kalkacak. Eğer kdv indirimlerinin süresi yine uzatılmazsa, indirimlerin kalkması ile Eylül ayı gibi bunun enflasyona yaklaşık 1,5 puan artış etkisi olacak. 

Aynı şekilde kurlar gördüğümüz en yüksek seviyelerde seyrediyorlar. Dolayısı ile kurun TCMB Başkanının ifadesi ile en az % 20'lik bir geçişkenliği olduğunu düşünürsek, gelen TÜFE çok ikna edici bir görüntü değil. Eğer kurlarda 8.00 seviyesinin altına inen bir seyir olmazsa, önümüzdeki aydan itibaren enflasyona ciddi bir kur etkisi de eklenecektir. 

Maalesef dünya emtia fiyatlarında ve gıda fiyatlarında çok ciddi artışlar yaşanıyor. Dünya Gıda Örgütünün açıklamalarına göre, Global Gıda Fiyat Endeksi Mayıs'ta bir önceki ayın % 1.7 olan artışının çok üstüne çıkarak % 4.8 gerçekleşmiş. Arz kaynaklı ciddi bir gıda fiyatları artışları görüyoruz. Dünya genelinde uzun süre düşen gıda fiyatları da yükselişe geçmiş durumda. Bu durmun da enflasyon üzerinde baskısını görmeye başlayacağız.

Petrol fiyatları 71.00$ üzerinde seyrediyor. Eğer kısa süre içinde yeniden 70.00$ altına inmezse, 73.50$ - 74.50$ kademelerine ve oradan da yıl sonuna doğru 80.00$ seviyesine tırmanma riski mevcut. Son açıklanan cari denge verilerimize bakınca, cari açığımızın yeniden artmaya başladığını görüyoruz. Pandemi öncesi  ilk çeyrek cari açık 2019'da 1.8 Milyar Dolar iken, 2020'de açık rakamı 3.4 Milyar Dolar ve 2021 ilk çeyrek için de 4.1 Milyar Dolar olarak gerçekleşti.

Turizm girdilerinde pandemi kaynaklı ciddi kayıplar yaşıyoruz. İngiltere ve AB bölgesinden yapılan açıklamalara göre, Türkiye on günlük karantina uygulaması kaldırılmayan ülkeler arasında kalmaya devam ediyor.Demek ki, aşılamayı hızlandırsak da bu yıl turizm girdileri yine oldukça düşük kalacak. Eğer aşılama artar ve pandemi verilerinde çok ciddi düşüş görülürse, belki yazın ikinci döneminde hızlı bir turizm girdisi umudumuz var. Ama buna rağmen bu yılda da turizm girdilerinin katkısı az olacak gibi duruyor.

Bugün gelecek olan ABD tarımdışı istihdam verisi bizim gibi ülkeler için çok önemli olacaktır. Uzun süredir uyarıyorum. ABD ve dünya genelinde pandemi kontrol altına alındıkça ciddi bir büyüme başlamasını beklediğimi biliyorsunuz. Gelişmeler bu beklentimi destekleyecek şekilde yaşanıyor. Bu nedenle ABD'deki ekonomik toprarlanma hızlanmaya devam ederse ki, öyle olmasını bekliyorum. Bu takdirde FED önce varlık alımlarını azaltmaya başlayacak ve devamında da faiz artışlarını konuşacaktır. Yılın sonu, 2022'in başı gibi, konuşmanın ötesine çıkıp, faiz artışlarını başlatmasını bekliyorum. İşte maalesef bu süreç de bizim için ayrı bir sıkıntı yaratacak gelişme olacaktır. Para gelişmekte olan piyasalardan ABD'ye yönelmeye başlarsa, bu durum bizim kur ve faizlar üzerinde olumsuz baskı sebebi olacaktır.

İşte tüm bunlar karşımızda risk olarak duruken, önümüzdeki NATO zirvesinde Biden-Erdoğan görüşmesi büyük önem taşıyor. Eğer bu görüşmede ilişkilerde pozitif gelişme görülürse, bunun etkileri riskleri dengeleyebilir. Ama zirveden bir sonuç çıkmazsa, bu takdirde çok daha sıkıntılı bir süreç yaşayabiliriz. Çünkü S-400 ve Halkbank konularında ciddi riskler halen sürüyor.

Bu ortamda kur, faiz ve enflasyon baskısını sadece TCMB'sı üzerine yıkmakla işin içinden çıkamayız. Her alandaki yapısal reformları yıllardır bir türlü yapamamış olmamız maalesef bunun asıl nedeni. İşte bu ortamda ekonomiyi, sanayiyi, üretimi olumsuz etkileyen yüksek faizlerde indirime gitmek bir yana, belki de yine faiz artışları ile karşı karşıya kalabiliriz.

Faizlerde yeni artışlar şirketleri ve ekonomiyi çok olumsuz etkiler. Bu nedenle döviz kurlarında artışı göze alıp gelişmelerin tersine faiz indirimi yapacak olursak, bu takdirde de ödemeler dengesinde, ithal girdiler yüzündenden enflasyon üzerinde çok ciddi olumsuz artışlar yaşarız. Kısacası ciddi bir açmaza doğru ilerliyoruz. Bunu dengelemenin yolu, ek vergiler salmak, kamu harcamalarında çok sert tasarrufa gitmek,(ki bu da işsizlik rakamını arttıran, büyümeyi düşüren bir risktir.) bütçe fazlası vermekle olur. Bunları yapabilir miyiz derseniz, orasını bilemem. Şuanda bunların tam tersini yaptığımızı gördüğüm için, kurlar yükseliyor.

Başka türlü bu baskıyı nasıl kırarız? Sanırım birkaç gün önce de bunu yazmıştım. Özellikle ABD olmak üzere dış ilişkilerimizi iyileştirmemiz lazım. Bunun dışında bugün akşam beklenen sürpriz açıklamanın muhtemel içeriği olacak olan petrol ve doğalgaz bulmamız lazım. Ama bulduk demek de yetmez, en kısa zamanda ekonomiye kazandıracağımız enerji kaynaklarını devreye sokmamız lazım. Eğer bu gerçekleşirse, Türkiye'nin en büyük cari denge açığı olan enerji faturasının düşmesi bizi yukarıdaki risklerden korur. Ama kısa vadede dış borç ödemeleri ve bunu karşılayacak rezerv sıkıntımız iyi ilişkilerle, yeni fon girişlerinin başlaması ile aşılabilecek sorundur. 

İç ve dış siyasetteki gerginliklerin azaltılması çok önemlidir. Buradaki ateş arttıkça olumsuz, düştükçe olumlu etki yaratacaktır. 

Bu ortamda NATO zirvesi ve TCMB Haziran PPK toplantısına kadar BIST'in 1.465 direncini kırmasını beklemiyorum. 1.392-1.465 aralığında işlemlerle zaman geçirileceğini düşünüyorum. 1.465 seviyesine kadar arada 1.437 - 1.441 - 1.445 - 1.459 dirençleri var. Bunların her birinden kar satışları gelebilir. Eğer tüm yazdıklarıma rağmen 1.465 direnci kırılırsa, işte ozaman yeni bir alım dalgası başlar. BIST bankalar ve holdingler eşliğinde 1.511gap seviyesine doğru yükseliş yaşar. 

Aynı şekilde destek olarak da 1.392'ye kadar sırası ile 1.418 - 1.411 - 1.409 - 1.400 seviyeleri var. Bunların her birinden düşüşlerde destek alımları gelebilir. Ama 1.392 aşağıya kırılacak olursa, ozaman yeni bir düşüş dalgası daha başlar. Şimdilik NATO zirvesine kadar dikkat çektiğim aralıkta sıkışan bir BIST bekliyorum.

Umarım her şey lehimize gelişmeye başlar. Yoksa, Rusya Merkez Bankası gibi diğer ülkelerde de faiz artışı hazırlıkları var. Kendi ödevlerimizi hızla yapmaz, işi piyasanın akışına bırakacak olursak, piyasaları bozacak riskleri göğüslememiz kolay olmaz.

Tüm bu gelişme ve riskler nedeniyle yeni öngörü vermekte zorlanıyorum. Olası teknik beklenti ve paylaşımlarımı ilgili tablolarımızdan takip edebilirsiniz.

Hepinize sağlık ve bol kazanç diliyorum.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_