ABD Merkez Bankası FED, normal tarihi 18 Mart olan toplantısını beklemeden dün sürpriz şekilde politika faizlerini ''Acil Durum'' açıklaması ile 50 paz puan indirerek, % 1.75'ten % 1.25'e indirdi.

Sizlerden ricam lütfen @_Stratejist_ twitter hesabımı da takip ediniz. Ekran başında olmadığım anlarda acil bir gelişme esnasında görüşlerimi twittlerimle de yazıyorum. Dün FED kararı sonrası hemen paylaştığım görüşlerim şunlardı!

''FED'in faiz indirimi kararı virüse çare bulundu haberi ile yakın zamanda desteklenmezse, gelişmiş ülke borsalarında yaşatacağı yükşelişler satış fırsatı olarak kullanılabilir.

FED'in acil faiz indirimi kararının ons fiyatını yukarı çekmesini, ABD endekslerinde ilk anda yaşanacak yükseliş sonrasında aciliyet gerekçesinin virüsün yaratacağı ekonomideki riskler olması nedeniyle satışlara dönüşmesini bekliyorum!

İşin ciddiyetinin şirketleri ve ekonomileri riske sokmasından korkulduğu için acil alınan bir karar.

Gelişmiş ülke merkez bankalarının resesyon riski nedeniyle faizlerde indirime giderek, piyasayı yeniden likiditeye boğması TL için olumlu bir gelişmedir. İdlib sorununu aşabilirsek, bu gelişme kur baskısının azalmasına dolayısı ile TCMB'nın ek faiz indirimi yapabilmesine destek olur.

FED'in faiz indirimi BİST için de olumludur. Ama İdlib bizim için ekstra öncelikli bir risk olarak önemini koruyor. Bu sorunun aşıldığını görmemiz lazım!

Gelişmiş borsalar ekonomileri büyümediği halde tarihi zirvelerdeydiler. Oysa BİST s400, branson vb.abd ile bozulan ilişkiler yüzünden düşük fiyatlanıyordu.

İdlib nedeniyle rusya ile ilişkilerin bozulması abd ile ilişkileri pozitif etkileyebilir. Halkbank, S400 ve F35 konusunda gelişmeler önemli olacak. Olası bir pozitif gelişme çöp olan ratingleri de olumlu etkiler.

Abd ile yaptırım riski ortadan kalkacak olursa DTH'lardaki baskı azalır. Bu da, ek faiz indirimine rağmen kurların yükselmesine engel olur.

Ayrıca virüs sorunu tüm dünya için önemli bir ders çıkaracaktır! Çin dışında da kısmi üretim ve lojistik merkezleri oluşacaktır. Bunlardan biri biz oluruz görüşündeyim.

Ama tabii yayılmaya devam eden virüs, Çin'den çok büyük ithalat yapan ülkemizde de tedarik sorunu yüzünden üretimde düşüş, fiyatlarda geçici yükseliş riski yaratacaktır. Ama Çin'den yaptığımız ithalat ihracatımıza göre çok yüksek olduğundan, ikili cari dengede lehimize gelişme olacaktır.''

İşte tüm bu görüşlerim dün FED kararı sonrası ilk yaptığım paylaşımlarımdı. Hepsine aynen katılıyorum. Ki, gördüğünüz gibi karar sonrası ABD ve AB borsalarında ilk anda bir tereddüt, sonrasında sert yükselişler ve davamında yaşanan yükselişlerin aynı sertlikle gelen satışlarla karşılandığını gördük. Çünkü alınan karar virüsün dünya genelinde yayılmasının ABD ve AB'de de ilerlemesinin yakın zamanda kontrol altına alınamaması halinde ekonomilere ve şirketlere ciddi hasar vermesinden korkuluyor. İşte uzun süredir bu konuda neden ısrarla uyarılar yapıyordum gördünüz. İlk vürüs haberi ile birlikte yazdığım yazılarımda, olası dünya ekonomilerine, üretimlerine, ticarete yansımalarını, tedarik sorunu nedeniyle stagflasyon riskine hep dikkat çekmiştim. Anlaşılan o ki, tüm imkanlar ve danışmalarıyla bile FED bu gerçekleri ancak görmeye başladı.

FED'in yaptığı doğru bir karardır. Virüs nedeniyle yaşanan süreç yüzünden sonraki ABD verilerinde gelecek ciddi düşüşlerle bunu çok daha iyi göreceğiz.

Gelişmiş borsalarda beklediğim yansımalar dışında, Dolar kurununda düşme, ons altında ise yükseliş yaratmasını beklediğimi yazmıştım. Dolar ilk anda 6.03'e kadar indi. Ons altın ise düştüğü 1.586 $ seviyesinden yeniden 1.652$ seviyesine yükselmiş durumda. Virüs ABD'de de İtalya'da olduğu gibi artan ölüm haberleri getirmeye başlarsa, merkez bankalarının faiz sonrası yaratacağı likidite bolluğunun ekonomiler işleyemezse gidebileceği yerlerin başında ons altın olacaktır. O nedenle virüs gelişimi ne denli riskli artış yaratacak olursa, ons da o denli fiyatlanmaya devam edecektir.

Ama hemen belirteyim bol ve faizsiz paranın diğer bir adresi de borsalar olur. Lakin şu an virüsün vurduğu veya vuracağı üretimler nedeniyle bu durum 2009 yılının başındaki mortgage krizinde gördüğümüz borsa yönelmesine göre daha temkinli olacaktır. Çünkü Çin'de misal otomotiv üretiminde yaşanan % 90'lı gibi daralmalar ABD'de de birçok sektörde görülmeye başlanırsa, bu şirketleri ve ekonomileri mortgage krizi döneminden çok daha olumsuz etkiler.

Virüsün toplu alanlarda ve ortak havanın teneffüs edildiği yerlerde yayılma riski çok daha yüksek olduğu için, bu sorun yakın vadede çözülemez ve yayılma ve ölüm haberleri artmaya devam ederse, dünya için tam bir kaos olmaya başlar. İnsanlar AVM'ler, sinemalar, toplu taşıma araçları, meydanlar, müzeler, cafeler, restaurantlar, cruise seyahatleri, uçaklar, trenler, elden ele dolaşan kağıt ve madeni paralar gibi bir çok alanı mümkün olan en alt düzeyde kullanmayı tercih etmeye başlarlar. Bu durumun etkileyeceği sektör ve şirketler tüm ülkeler için çok önemli risk demektir. Umarım çözüm hemen gelir.

FED'in kararı virüse çare değil, ekonomik hasarlarını azaltma çabasıdır. Çare tıpta olacaktır. Tüm dünyanın sağlık örgütleri bu alanda yoğum çalışma içindeler. Aşı sonrasında tekrarlanmasını, tedavi ise mevcut hastaların iyileşmesini sağlar. O nedenle en kısa zamanda tedavinin ve devamında aşısının bulunması bu kaosun derinleşmeden savuştutulmasını sağlayacaktır.

Eğer tedavi ve-veya aşı bulundu denirse, dün yaşananların tersine ilk tepki borsalarda yükseliş, ons altında fiyat düşüşleri olarak kendisini gösterecektir. Ama zamanı bilmek mümkün değil. Herkesin FED'in kararı sonrası bu işin ne denli ciddi olduğunu görmesi lazım.

İşte yakın vadede İdlib sorunu yaşıyorken, üstüne FED'in kararı ile olası ekonomik kriz korkuları BİST'i de düşüşle açtı. Ama devamında kayıpları toparladığımızı görebiliriz. Bizim açımızdan virüsün ülkemizde görülmesi, yayılmaya başlaması nasıl önemli bir riskse, ondan daha da önemli diğer risk ise, hep dikkat çektiğim gibi İdlib konusunda yaşanacak gerilimlerdir. Putin ve Erdoğan zirvesi bu nedenle çok önemli olacaktır. Lakin hala şehit vermeye devam ettiğimiz için, bu zirveden bir sonuç çıkmama riski halinde, olumsuz yansıması daha yüksek olur.

Tüm bu nedenlerle bu süreçte sakın kredili işlemler yapmayınız. Ani gelişmelerin çok farklı yönlerde olabilme riski nedeniyle kaldıraçlı işlemleri de çok riskli görüyorum. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde yeniden düşürülmeye başlayan faiz ve bollaşacak olan likidite nedeniyle BİST bana göre cazibesini koruyacaktır. Ama ayrıntılı yazdığım iki önemli riskin ülkemiz açısından gelişimine göre kademeli alımlar doğru kararlar olur.

Faiz ve döviz kurlaırnın birlikte inmesi en çok bankacılık sektörüne yarar. Kurlarda düşüş yaşanırsa sendikasyon kredilerinin değerlemesinden, faizler inince de taşıdıkları tahvillerden pozitif etkilenirler. Bu nedenle bankacılık sektörü BİST'in en önemli destekçisi olabilir.

Hepinize iyi bir borsa dilerim.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_