Hatırlarsanız 2001 öncesinde kontrolsüz verilen banka kredileri, devletin TCMB'nı suistimal eden davranışları nedeniyle ülke olarak dünyadan tek başımıza ayrışıp, yaklaşık 70 Milyar Dolar'lık bir finans batağı yaşamıştık. Birçok bankamız bu kriz sonrası kapandı, satıldı. Sonrasında yapılan düzenlemelerle bankacılık alt yapısını düzeltmiştik. TCMB'nı da özerk bir yapıya kavuşturmuştuk.

Ama maalesef son yıllarda bankaların verdikleri krediler ve fonladıkları büyük çaplı alt yapı kredilerine bakınca, 2001 sonrasında yapılan düzenlemeleri bir şekilde aşmanın yolunu bulmuşuz. Şimdi de dün reuters'de haber olarak geçen TCMB ihtiyat akçesinin Hazineye devredileceği gündeme geldi.

TCMB elde ettiği karın bir kısmını ihtiyat akçesi olarak ayırmak zorunda. İşte bu akçelerin toplamı 46 Milyar TL'ye ulaşmış durumda. TCMB rezerv biriktiren ve finansal yapıyı gerektiğinde desteklemek için müdahalelerde bulunabilen bir kurum. Ama son dönem baktığımızda, rezerv biriktiren özelliğinden uzaklaşıp, rezervleri azalan bir kurum görüntüsü veriyor. İşte bu nedenle bu ihtiyat akçeleri aslında TCMB için hayati önemli. Gerektiğinde azalan rezervlerini arttırmak için altın ve döviz alımı için kullanabilir. Aynı şekilde bankacılık sistemenin sıkıntıları için de devreye girebilir. Ama bu paralar hazineye devredilirse, o zaman ne amaçla ve hangi alanlarda kullanılır bunun kontrolü özerk TCMB'dan çıkarak, siyasi hakimiyetteki Hazineye geçmiş olur. 

Peki bu durum TCMB'nın özerkliğini bozar mı? Bunu sizler değerlendirin artık. Ama nihayetinde yasal bir düzenleme yapılır ve hazine isterse, TCMB bu akçelerini vermek durumundadır. 

Şimdiye dek her yıl bir şekilde bir defaya mahsus gelirler yaratarak açıkları finanse ettik. Bedelli, varlık barışı, imar barışı gibi gelirler bu şekildeki ekstra gelirlerdir. İşte şimdi de yeni bir kaynak daha bulmuş olduk. O da TCMB ihtiyat akçeleri olarak görülüyor. Ülkeye yararlı amaçlar için kullanılması tabii ki kabul edilebilir. Ama bir türlü kurtulamadığımız seçim ortamının harcamalarını fonlamak için kullanılırsa o zaman çok önemli bir kaynak da heba olmuş olur. Daha doğrusu devletin büyük bir kriz halinde güvencesi olan ihtiyatları yok olmuş olur. 

Bu durum doğru mu değil mi bilmiyoruz. Henüz resmi makamlardan bu konuyu doğrulayan ya da yalanlayan olmadı. Ama TCMB ihtiyatlarına başvurulması ekonominin ve bütçenin ne denli kötü olduğu imajına neden olduğu için, dün yaşadığımız gibi olumsuz bir piyasa yansımasına neden oldu görüşündeyim.

Bu İşin Sonu ABD İle Uzlaşmaya Gidebilir!
              Maalesef arka arkaya yapılan seçimlerin yarattığı gedikler artık ekonomik krize neden olmuş durumda. Her alanda şirketlerin ciroları düştü. Dolayısı ile de devletin asli gelirleri olan vergilerde büyük kayıp yaşıyoruz. Bu nedenle de yeni kaynak arayışları var. Bu sefer de ihtiyaç akçesi bulduk diyebiliriz. Ama sonra? Artık deniz bitiyor. Her seferinde yeni bir kaynak bulamayız. Şapkadan tavşan çıkartamayız. İşte bu nedenle bana göre bu sorunlardan çıkmak, kurtulmak istiyorsak, her işi ehline vererek yeni bir kabine kurmak zorundayız. Yok bunu yapmazsak, bu işin sonu ABD ile birçok konuda uzlaşmaya gidiyor! 

S-400 konusunda alıp kurmamak, ya da başka ülkelerde kurmak gibi bir yöntem izlemeye kalkabiliriz. Parasını öder de bu dediklerimi yaparsak ABD için sorun çözülür ve Ruslar için de problem olmaz. Ama parasını vermeyerek S-400'lerden vazgeçtik dersek, Rusya ile ilişkilerimizde olumsuz etkilerini görebiliriz. Rusya bölgede bizim için çok önemli bir ülkedir. 

Başka hangi konularda ABD ile uzlaşma yapılmış olabilir ya da yapılabilir derseniz! Suriye'de yeni bir özerk bölge kurulmasına olur vermeye kalkabiliriz. Yani buna şiddetle karşıyız demeye devam ederiz ama, bu yönde yapılanlara sadece sesli kızmakla yetinerek olur vermiş olabiliriz. Bu durumu gelişmeleri izleyerek göreceğiz. Ama şunu bilin ki, bölgede Türkiye izin vermeden yeni bir özerk yapının kurulması mümkün olmaz. Eğer adına ne denecek, ilan edecek kim olacak bilinmez ama, Suriye sınırlarımızda Kürtler yeni bir özerk yapı ilan ederlerse, bu dediklerimi hatırlarsınız. 

Aslında yazılarımda hep söylüyorum! Türkiye için S-400 ve hatta Rus Su-57 uçakları ve benzer partnerlik çok daha doğru olurdu. Çünkü yıllardır ABD başta batının sınırlarımız dışında ve içinde bizi çok etkileyen niyetleri gayet açık. Bu emperyal hedeflerini Rusya ile ilişkileri geliştirip engelleme imkanına sahip oluruz. Ama böyle bir rota değişikliği için çok güçlü ekonomi gerekir. Bunun yanında da, sağlıklı işleyen bir demokrasi, hukuk sistemi ve güçler ayrılığı sisteminin işler olması gerekir. Eğer bu konularda zayıf iseniz, bu şekilde bir eksen değişimi yapma imkanınız mümkün olmaz. 

İşte bu nedenle ABD ile ilişkiler hızla düzelmeye başlarsa, belki demokraside sorunlarımız sürecek ama, ekonomideki sorunlarımızı aşabiliriz. Lakin ABD ile uzlaşma yaşanmazsa, kendi özelimizde aksayan diğer tüm sorunlar nedeniyle, çok daha derin bir krizle yüz yüze kalmak zorunda kalırız. 

Bakalım hangisini yaşayacağız göreceğiz. Borsa da bu gelişmelere göre yön bulacaktır. Yani, aniden S-400'lerden vazgeçildi diye bir haber duyarsak, ya da Suriye'de PYD bağımsız bir devlet yapılanmasını başlatırsa, bunun öncesi veya sonrası borsada olumlu yansımalar görürüz. Ama bunlar olmazsa, borsanın düşüşlerini, ekonominin olumsuz yansımalarını bir süre daha görebiliriz. 

Yaşayıp da anlayacağız. Şu an için belirsizlikler ve sıkıntılar sürdüğü için yansımalar da olumsuz olmaya devam ediyor.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_