Dün genel piyasa beklentisi 75-125 baz puan arasında bir faiz artışı yapılması yönünde idi. Bu beklentilerin artmasının en önemli nedeni, bakan Berat Albayrak'ın; ''piyasaların önünden gidileceği, piyasalar ile kavga edilmeyeceği'' şeklindeki açıklamaları idi. Lakin ben dahil faiz artışı olacak beklentisinde olan herkes yanılmış oldu. TCMB % 17.75 olan politika faizlerini değiştirmedi.
Bu karar piyasa için büyük bir sürpriz oldu. Dolar 4.73 seviyesinden 4.9389'a, Euro da 5.53 seviyesinden 5.78'e fırladı. Aynı şekilde tahvil faizlerinde yükselişler ve BİST'de kapanış değeri olarak 3.172 puanlık sert bir düşüş yaşadı.
TCMB'nın faizleri değiştirmek istememesinde iki neden görüyorum. Biri büyümedeki yavaşlamadan rahatsız olmaları. Diğeri de, öncesinde yapılan toplamdaki 500 baz puanlık faiz artışının ve devreye sokulan maliye politikası tedbirlerinin yansımalarını görmek istemeleri. Ekonomi ve TCMB yönetimi, öncesinde yapılan faiz artışlarının henüz enflasyon üzerindeki yansımaları netleşmeden yeni bir faiz artışını doğru bulmadıkları, alınan tedbirlerle enflasyonda düşüş yaşanmasının görülmesi üzerine faiz artışına gerek kalmayacağı görüşündeler.
Böyle olacak mı olmayacak mı göreceğiz. Ancak enflasyon üzerinde çok etkili diğer bir faktör ise kurlardır. Başta enerji kaynak girişleri olmak üzere, cari açık veren, ithale bağımlı bir ekonomi olduğumuz için faizlerin sabit bırakılması kararı sonrası kurlarda yaşanan sert yükselişler enflasyon için çok önemlidir. Eğer kurlar kısa süre içinde yeniden geri çekilmez ve dün yaşanan yükseliş seviyelerini korur veya daha da arttıracak olursa, bu takdirde her alanda enflasyonun arttığını görebiliriz. Umarım kurlar faize dokunmadan da düşer. Yoksa, dün TCMB'nın aldığı faiz kararının sonrasında bize çok daha yüksek maliyeti olabilir.
İletişim Sorunu Sürüyor!
Özellikle ekonomi kadroları ve kurumları ile piyasalar arasında iyi bir iletişim olması çok önemlidir. Çünkü yaşanan iletişime göre veriler açıklanmadan piyasalarda beklentiler oluşur. Eğer açıklanan veriler ve kararlar beklentilere uymazsa, bu takdirde dün yaşadığımız gibi kur tepkileri görürüz. Tabii BİST'deki tepkiler de aynı şekilde karşımıza çıkar. Maalesef dün iletişim konusundaki sorunun sürdüğünü görüyoruz. İletişim dili çok sade olmalı ve söylenen sözler-açıklamalar farklı beklentiler yaratmamalıdır.
ABD İle İlişkiler!
Senato'dan F35'lerin Türkiye'ye satışını askıya alacak bir tasarı konusunda uzlaşıldı. Aynı şekilde Türkiye'ye uluslar arası piyasalardan fon temini konusunda da bir takım baskılar konusunda çalışmalar var. Bunun yanı sıra, İran ile ticarete de yasaklar konmak isteniyor. Tüm bunlar bizim için çok önemli sonuçlar doğrurabilecek konulardır. Bu baskıların dayanağı ise, Türkiye'de tutuklu bulunan ABD'li rahiptir. Yaptığı bir takım faaliyetler nedeniyle tutuklanmış olan rahip Bronson rehine diye görülürken, sadece bir konferans için ABD'ye gitmiş olan Halkbank Genel Müdür Yardımcısı H.Atilla'nın ülkeye girişinde göz altına alınması ise bir suçlunun mahkemece tutuklanması olarak görülüyor. İşte uluslar arası ilişkilerde çarpıcı haksız duruma çok güzel bir örnek. Kendileri yapınca doğal, bizde benzeri görülünce yanlış. Maalesef uluslar arası hukuk böyledir. Güçlünün hakim olduğu bir görüntü içerir. İşte bu nedenle güçlüler arasında olmak istiyorsak, en başta ekonomik anlamda kendi ayaklarımız üzerinde durmayı başarmalı, dış borçlarımızı makul düzeylere indirmeliyiz.
Diğer bir yapılması gereken de, üretmeyi başarmaktır. Savunma sektöründe bunu gayet iyi yapıyoruz. Artık diğer tüm alanlarda da yüksek katma değerli üretimin önünü açmalıyız. İthalata bağımlı bir ekonomi her zaman risklere açıktır.
BİST Ne Yapar?
Ben dünkü faiz kararına verilen kur ve BİST tepkisini yüksek buluyorum. Bunun bir kısmı geri alınacaktır diye düşünüyorum. Yani kurlarda kısmi geri gelme ve BİST'de de kısmi bir toparlanma olması normal olur. Bilanço döneminde olduğumuz için, hisse bazlı yükselişler ve toparlanmalar daha çarpıcı olabilir.
Ama kalıcı bir iyileşme için devletin tasarruf ve maliye tedbirlerinin görülmesi gerekir.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_