Hepinize günaydın. Tatilimiz bitti ve yeniden aranızdayım.
Faiz artışı konusu tam bir bıçak sırtı denge yaratıyor! Son gelen enflasyon verileri nedeniyle son yapılan toplamdaki 500 baz puanlık faiz artışına rağmen reel faizimiz düşmüş durumda. 24 Temmuz'da yapılacak TCMB faiz toplantısından sonra yapılacak bir sonraki faiz toplantısı 1,5 ay sonra gerçekleşecek. Ama arada 3 Ağustos ve Eylül başında iki enflasyon verisi gelecek. Bu nedenle eğer TCMB salı günü faizleri arttırmaz, 3 Ağustos ve Eylül başı açıklanacak enflasyon verilerinde rakamlar yeniden yükselecek olursa, bu takdirde şu an zaten düşük kaldı denen reel faizimiz daha da düşük kalmış olacaktır. Tabii bu nedenle de açıklanacak verilerde enflasyonda yükseliş görülürse ki, beklenti bu yönde, o zaman kurlarda yeni zirve tepkileri görebiliriz. İşte bu nedenle arada ekstra bir kur atağı daha yaşanmasın diye, TCMB'nın 24 Temmuz toplantısında minimum 100 baz puanlık bir faiz artışı yapması bekleniyor.
İşte sorun da burada yatıyor! Eğer enflasyon artmaya devam ediyor diyerek, önden yüklemeli yeni bir faiz artışı daha yapılacak olursa, bu takdirde yoğun kredi kullanan başta konut sektörü olmak üzere bir çok sektör ve kişi zora girebilir. OHAL'de bittiği için arka arkaya iflas, konkordato, borç yapılandırması başvuruları duyabiliriz.
Aynı şekilde faizler yeniden artacak olursa, borsa ve üretime alternatif olarak yeni bir yatırım alanı iyice ön plana çıkacaktır. O da mevduat faizi yatırımları olacaktır. Bir çok kişi şu an yıllık % 20'ler civarı olan faizlerin daha da artması halinde, borsa gibi riskli yatırım alanı yerine mevduat faizine yatırım yapmayı tercih edebilir.
Tabii faizlerin artması her türlü maliyet ve fiyat artışını da getireceği için, tüketim de düşecektir. Bu da Türkiye'nin büyüme oranlarının düşmesi demek olur.
Faizler Artmazsa!
Faizler ekonomi üzerinde büyük bir yüktür. Ne kadar yüksek olursa, yatırım, üretim, tüketim ve büyüme o denli düşer. Ama eğer enflasyon yükselişi sürerken faizleri arttırmazsanız, kurlarda yeni zirveler görülebilir. Bu da yaklaşık 450 Milyar Dolar toplam dış borç yükünün TL karşılığında çok ciddi artışlar olması demek olur. Bu takdirde de şirketlerin dış borçlarını ödeme zorlukları ortaya çıkar.
Kısacası faiz konusu tam bir bıçak sırtı denge ve kısır döngü demektir. Artsa ekonomi daralır, kredi faizleri arttı diye bir çok iflasları görebiliriz. Tüketim düşer ve büyüme azalır. Artmasa bu sefer de döviz kuru yükselecek olursa, dış borcu yüksek şirketler bu borçlarını ödeyemez olurlar. Bir çok büyük çaptaki projenin döviz borcunun hazine garantisi olduğu için, özel sektör borcunu ödeyemeyince, borç devletin üzerine kalır.
İşte bu nedenle yeni oluşacak kabine çok önemli diyorduk. Eğer uluslar arası piyasalar yeni kabineye ilk anda güven duyacak olursa, mevcut faizleri yeterli bulup döviz getirmeye başlar ve doğrudan yatırım artışları nedeniyle faiz ve döviz kurlarında rahatlama olurdu. Ama bu güvende şüphe varsa, bu takdirde ülkeden döviz çıkışı sürmeye devam eder. Yeni para girişleri için yeni faiz artışları şartı ağır basar.
Ben ne olacak diye düşünüyorum derseniz, Salı günü TCMB 100 puan civarı yeni bir faiz artışı daha yapabilir. Hem bu sayede TCMB'nın özerkliği korunuyor görüntüsü verilir. Sonrasında da kurlarda düşüş başlayıp yeni yabancı para girişleri başlayınca, düşen kur etkisi ile sonraki aylarda düşmeye başlayan enflasyon verilerine dayanarak faizlerin düşürülmeye başlanması daha doğru olabilir.
Çok çetrefilli bir süreçteyiz. Umarım en kısa zamanda bu süreçten çıkış yolunu buluruz.
ABD'de Faiz ve Özerklik Kavgası Var!
ABD başkanı Trump, ''ne zaman işler iyi gitmeye başlasa, FED faiz artışı yaparak, ekonomiye sekte vuruyor'' tarzında bir açıklamada bulundu. Gördüğünüz gibi, merkez bankalarının özerkliği konusundaki tartışmalar sadece bizde değil, ABD'de de yaşanıyor.
Hepinize iyi bir hafta sonu dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_