Bizim ve dünya için çok zor bir haftaya başlıyoruz. İki Kuzey dünya gündemini germiş durumda! Birisi Kuzey Kore, diğeri de Kuzey Irak. Her ikisi de bölgesel savaş riski taşıyan gelişmeler içeriyorlar.

Kuzey Kore, füze denemelerine devam ediyor. ABD ile nükleer denge sağlanana kadar da bu denemelerimiz sürecektir diyor. ABD bombardıman uçaklarını Kuzey Kore sınırlarında uçurarak göz dağına sessiz kalmıyor. Olası bir Kuzey Kore-ABD savaşı dünya üzerinde çok ciddi bir risk taşıyor. Rusya ve Çin ABD'nin Kuzey Kore'yi vurmasına tepki verebilirler. Bunun uyarılarını yapıyorlar. Ama bu arada Kuzey Kore'ye BM tarafından koyulan ambargoya da katılıyorlar. Eğer yaşanacak olursa, dünya nükleer bir savaşın ilk denemesini görmüş olacak. ABD ilk kez kendi topraklarında patlayan uluslar arası füzelerle tanışabilir. Umarım böyle bir savaş yaşanmaz. Çünkü nükleer savaş demek, kontrolsüz ve çok sayıda insan kaybı demektir.  

Barzani Bağımsızlık Referandumu Yapıyor!
           Dünyayı ve bizim de içinde bulunduğumuz bölgeyi geren diğer bir kuzey de, Kuzey Irak! 1990 körfez savaşının başlatılması ile birlikte sahnelenen oyunun(!)önemli bir aşamasına gelindi! Barzani'nin özerk olan Kuzey Irak yönetimi, bağımsız Kürdistan istiyor musunuz diye referanduma gidiyor. 

Yıllardır, bölgenin bizim için de önemli olan Musul, Erbil, Süleymaniye ve Kerkük gibi şehirlerinde bu referandumu planlayarak nüfus değişiklikleri yaptılar zaten. Senelerdir bölgeye zor kullanarak Kürt nüfus yereştirip, şimdi de yeterli çoğunluğu elde ettiklerini düşünerek, demokratik(!) bir referandum yaparak bağımsızlık bayrağını açıyorlar. 

Planlanan referandumun tarihi bugün. Sözde İsrail haricinde tüm devletler bu referanduma karşılar. Biz başta bir çok devlet yapmayın çok fena sonuçları olur diyerek tepkilerini dile getiriyorlar. Bu tepkilerin ne kadar gerçek olduğunu bilemiyorum! İşin buraya gelmesini isteyen ülkelerin başında zaten yıllardır ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve İsrail vardı. Bizim de ne kadar karşı olduğumuz konusunda şüpheliyim! Kuzey Irak'ın ekonomik güçlenmesine katlı yapan en önemli ülke Türkiye. Hem çok büyük bir ticaret yapıyoruz, hem de boru hatları ile bölgenin petrolünü yıllardır batıya ulaştırıyoruz. Barzani'yi bir çok kez Türkiye'de devlet başkanı gibi karşılayıp ağırladık. Bayraklarının da dalgalanmasını sağladık. Bunlarla da kalmayıp, iktidar partisinin kongrelerinde bile konuşturup, ''Türkiye seninle gurur duyuyor'' dedirten de biz değil miyiz? Bunları ben söylemiyorum, yaşanmış olayları değerlendiriyorum. 

Kısacası biz de dahil, referanduma itirazı olan tüm devletlerin ne kadar gerçekçi itiraz ettiklerine şüpheliyim demek istiyorum. Bizim Barzani'ye desteğimizin altında, PKK'ya karşı Barzani'nin güçlü olması planı yatıyor olabilir. Böylece olası bir Kürdistan kuruluşunda PKK'nın hakimiyeti değil, Barzani'nin hakimiyeti isteniyor olabilir. ABD ve diğer ülkeler de PKK hakimiyetinde bir Kürdistan'ın kurulmasına çalışıyorlar. 

Kısacası bu işlerde neyin ne olduğunu ilk tepkilere bakarak söylemek çok doğru olmaz. Gelişmeleri izlemek gerekir. Türkiye olarak bugün açılan referandum sandıklarını yok hükmünde sayıyoruz. Yaşayıp göreceğiz bakalım ne olacak. Ama bir kıvılcım bile büyük bir bölgesel savaşı tetikleyebilir. 

Kuzey Kore gerilimi dünya için önemli belki ama, gerilimin uzağında olduğumuz için, ülkemiz adına biraz daha az risk görüyoruz. Lakin Kuzey Irak gerilimi öyle değil. Direk bölgenin içinde olduğumuzdan, bizim için çok büyük riskler içeriyor. Türkmen şehirleri dediğimiz başta Kerkük ve Musul olmak üzere, Kürtler tarafından el konulmaya çalışılan bu şehirleri görmezden gelebilir miyiz bilemiyorum. 

İşte silahların her an patlayabileceği bu iki gelişmenin altında haftaya başlıyoruz. Borsanın böyle bir haftaya satış baskısı ile başlaması çok doğal olur. Devamındaki yön ise, özellikle referandumun yansımalarına göre belirlenecektir. 

Almanya'da Merkel 4'ncü Kez Kazandı!
           Evet belki kazandı ama, oradaki kazanma bizdeki gibi tek başına bir iktidar değil. Sadece sandıktan 1'nci parti olarak çıkmasına kazandı deniyor. Zaten Almanya yıllardır koalisyon ile yönetiliyordu. Yine öyle olacak. Fakat koalisyon ortakları büyük oy kaybı yaşadılar. Merkel hiç beklemediği bir oy kaybı yaşadı. İkinci dünya Savaşı sonrasından bu yana, ilk defa aşırı sağcılar meclise girdiler. 

Merkel'i çetin bir koalisyon pazarlığı bekliyoruz. Tabii oy kaybetmiş olan sosyal demokratların sandalye sayıları azalmış oldu. Yeşilleri koalisyona almak zorunda kalabilirler. Ya da yeni bir erken seçim Almanya için ufuktaki bir gelişme olabilir. Ama koalisyona kim girecek olursa olsun, hemen hepsi de Türkiye'yi ve Türk hükümetini eleştiren isimler olacaktır. Kısacası Almanya ile ilişkilerimiz bir süre daha gerilimli sürecek gibi duruyor.

Bilançlar Umut Olabilir!
           Dış etkenler BİST için olumsuz baskı kaynağı. Ama dokuz aylık bilançolarda sanayi şirketleri ve bankaların karlarında yine çok ciddi artışlar bekleniyor. Bu beklenti BİST'in bu süreci fazla yara almadan atlatmasına yardımcı olabilir. Eğer silahlar patlamazsa, bir süre sonra yeniden pozitif bir döneme gireriz ama bu hafta ne olacaklar için bir şey söyleyemiyorum. Belirsizlikler çok fazla. Kimin doğruyu söylediğini bilmediğimiz için, tepkileri analiz etmek çok zor oluyor.

BİST'in Piyasa Tedbirleri!
           BİST, bugün devreye girecek olan yeni tedbirleri uygulamaya soktu! Gerekli şartların oluşması halinde, hisselerde 15 gün süreli brüt takas ve açığa satış yasağı uygulamaları devreye girecek. Zaten bu tedbirleri zaman zaman hisse bazlı uygulamaya alıyorlardı. Şimdi genelinde uygulamasını kolaylaştırmışlar diye düşünüyorum. Piyasanın bozulması riskine karşılık işlem yapan açıkçıları frenlemek, piyasanın daha fazla satış baskısını engellemek için alınmış bir karar ama, mevcut ortamda düşüşe mani bir durum değil bence. Ama yine de düşüş hızını biraz azaltabilir.

Hepinize iyi bir hafta diliyorum.  

    Saygılarımla

    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_