Beklenen FED kararları açıklandı. FED faizlerde değişiklik yapmadı. Ama Ekim ayından itibaren bilanço küçültmeye başlayacaklarını ifade ettler. Bu arada hemen bir düzeltme yapmak istiyorum! Dünkü beklenti yazımda varlık alımlarını azaltma kararı verecektir derken, belirtmek istediğim de buydu. Ama ECB ile karıştırdım sanırım. FED varlık alımlarını zaten daha önce sonlardırmıştı. Yani dünkü yazıdaki kelimelerin doğrusu bilanço daraltma olacaktı. 

FED da zaten bunu yapacağını söyledi. Bu konuyu en başından beri bir kaç kez strateji yazılarımda da işledim. 2008 sonunda mortgage krizi başladığı zaman ABD'deki dolaşımdaki para yaklaşık 600 Milyar Dolar düzeyinde iken, varlık alımları ile piyasaya devamlı para verilerek, bu para yaklaşık 4.5 Tirlyon Dolar düzeyine gelmişti. Aynı durumu Avrupa Merkez Bankası da yaptı. Halen de varlık alımına devam eden ECB, piyasaya verdiği parayı düşürdü ama halen para vermeye devam ederek, aynı likidite bolluğuna sebep oldu.

Şimdi ekonomiler düzelmeye başladı. Belki ABD istediği enflasyona henüz ulaşamadı ama diğer veriler gayet olumlu. Bu nedenle bol para ekonomiler daha hızlı büyüme başlarsa, kontrolsüz bir enflasyon artışı yaratmasın diye kontrol altına alınmak isteniyor. Yani bu sefer varlık geri alımları ile para geri çekilecek. Aynı zamanda da vadesi gelen tahviller yenileri ile uzatılmayacak. Böylece piyasadaki likidite belli bir sürede 2008'deki 600 Milyar Dolar olmasa da, 2 Trilyon Dolar civarındaki bir seviyeye indirilmeye çalışılacak.

İşte sorun da burada yatıyor. Öncesinde bol para ile, diğer alanlarda rant olmadığı için borsalara yönelen bol para geri çıkmaya başlayabilir. Bu da borsalarda düşüş riski, satış baskısı yaratıp, gelişmekte olan ülkelerde kur baskılarının artmasına neden olabilir. Tabii bunun diğer bir yansıması da faiz baskısıdır. 

2013 yılında başlayan gezi olayları ile birlikte, Türkiye bir çok özel sıkıntısı yüzünden dünyadaki bu bol paradan aşırı etkilenmedi. Yani borsaları tarihi rekorlarını geçmediği gibi, dolar bazında tarihi rekor denebilecek 50.000 Dolar seviyesine göre oldukça düşük seviyede. Bu nedenle FED'in ve bir süre sonrasında da ECB'nin bilanço daralmaya başlamasından belki ilk anda etkilense de, sonrasında gelişmiş borsalar kadar etkilenmeyecektir görüşündeyim. 

Ama tabii  bunun için istikrar, yapısal reform kararlılığı, enflasyon ve faiz kontrolü, jeopolitik risklerin azalması, Zarrab davası gibi diğer etkenlerin de lehimize gelişmesi lazım. Yoksa, bilanço daraltma operasyonu başlarken, bir de saydığım bu riskler aleyhimize gelişmeler gösterecek olursa, o zaman BİST de bu kararlardan en olumsuz etkilenen ülkelerden birisi olur. Maalesef diğer dış etken gelişmelerini tam tahmin edemiyorum. 

Ancak, FED'in likiditeyi azaltıcı kararları ilk anda 10 Milyar Dolar civarı bir tutarla sınırlı kalacağı için, piyasadaki para bir anda azalmayacaktır. Bizim bu geçiş sürecinde ekenomik ve siyasi tedbirlerimizi hızlı almamız lazım. Alır mıyız? Yani ne diyeyim bilemiyorum. Maalesef tek kişi politikası nedeniyle, neyin ne olacağını bilmek mümkün değil. Ama bu süreçten olumlu etkilenmek hiç de zor değil. Tabii bunu yapabilene...

Neyse, şimdilik FED'in bilanço küçültmesi kararı ile döviz yukarı tepki verdi ama, ben bunun asıl nedeni olarak Irak ve Suriye'deki gerilimleri görüyorum. Eğer bu bölgedeki gerilimler yeniden düşmeye başlarsa, kurlar çıktığı ya da çıkacağı yerden yeniden düşmeye başlar. BİST de, düştüğü ya da düşeceği yerden hızla durumu telafi etmeye başlar. 

Ama diyorum, her şey bir anda değişebilen bir politik yapımız var. Bu da işi kolaylaştırdığı gibi, zorlaştırabiliyor da. Şu an zorlaştıran bir etki görüyoruz. Umarım en kısa zamanda istikrar yönünde düzelmeler yaşarız.

Hisse Bazlı Hareketler Sürecektir!
           Topyekün bir bozulma beklemiyorum. Bu risklere rağmen hisse bazlı yükseliş tepkileri sürmeye devam edecektir. Bu nedenle olası düşüşlerde adını geçen gün verdiğim bilançolarını iyigördüğüm hisselerde yeni öngörüler paylaşmayı sürdüreceğim. Ama ben bunu yaparken, sizler bölgesel savaş kararlarının, siyasi tıkanmaların, Zarrab davasının bir çok hisseyi geçici de olsa olumsuz etkileme riskinin olduğunu biliniz. Fakat risk var diye komple hisselerden uzak durmaya kalmak da ortaya çıkan fırsatları kaçırmamıza neden olabilir. Sadece ortam biraz daha netleşirken, kenarda kötü gün parası olarak % 50 civarı bir nakit tutmak tedbirli bir davranış olacaktır.

Böyle ortamlarda maliyetli yakalandığınız için, akıllarda elimdeki hisse nereye düşerse maliyet azaltıcı ek alım yapayım soruları olur. Bugün bu konudaki bir soruya verdiğim cevabımı ve site içi arama satırına maliyet düşürmek yazarak bu konuda daha önce verdiğim cevaplarımı lütfen okuyunuz. Sorularınız fazlası ile cevap bulacaktır.

Hisselerin bilançoları iyi ise, düşüşleri sizleri gereğinden fazla korkutmasın. Geçici bir durum olarak görün. Dış etkenler düzelince yükseliş tepkileri de başlayacaktır. Maalesef borsada hisseler iyi de olsalar her zaman yükselmezler. Bazen de gördüğünüz gibi, diğer birçok neden yüzünden düşebilirler. 

Hepinize bol kazançlar dilerim.
 

    Saygılarımla

    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_