Gelişmiş ülkeler enflasyon sorunundan çıkamıyorlar. AB son elli yılın en yüksek seviyelerinde %9'lar üzerinde seyrediyor. ABD'de %8.5 açıklanan TÜFE sonrası merkez bankalarından yüksek faiz kartını kullanacakları beklentileri iyice artmış durumda. Bu durumda da gelişmiş ülkelerde resesyon kaçınılmaz olarak görülüyor. 

En son Çin'den gelen verilerde de düşen rakamlar iyice resesyon beklentilerini artırmış durumda. Bu nedenle ana metallerde, brent petrolde düşüşler görülüyor. Diğer taraftan ise, resesyon risklerine rağmen AB ve ABD merkez bankaları enflasyonu düşürürebilmek için yüksek faiz artışları yapmak zorunda kalacaklar diye, borsalarda da ciddi satışlar yaşanıyor.

Benim gelişmiş ülke borsaları için görüşüm uzun zamandır düşmeleri, her yükselişin satış fırsatı olacağı yönünde olduğunu zaten biliyorsunuz. Gelişmeler de bu yönde olduğu için beni şaşırtmıyor. BIST için ise pozitif ayrışma yaşamasını bekliyordum. Nitekim uzun süredir BIST bankaların da öncülüğünde pozitif ayrışma yaşıyor. Ancak artık BIST için de ciddi kar satışları gelmeye başladı. Bankaları alarak yükselişe destek veren yabancılardan şimdi ise satışlar geliyor. %35.11'e yükselmiş olan yabancı takası, bu satışlar sonrası %34.6 seviyesine inmiş durumda. Ki, son iki gündür gelen satışlarla bu oran daha da düşecektir. 

Bankalara her gün yeni bir zorlama tedbir açıklanması bizlerin olduğu gibi, yabancıların da kararlarını olumsuz yönde baskılıyor olabilir. Ama yurt dışındaki borsa satışlarının ısrarla sürüyor olmasının da gelen yabancı satışlarının artmasında etkisi büyük olabilir. 

İşte dünya ekonomileri için bu endişeler varken, biz bir taraftan eksi %66 reel faiz farkı yaratacak faiz indirimi yaparken, diğer taraftan artan kur ve cari açıklar yüzünden had safhaya çıkan kaynak ihtiyacını desteklemek için yakaladığımız ürüne zam yapmaya devam ediyoruz! Dün gece de doğal gaz ve elektrikte çok yüksek oranlı çifte zamlar açıklandı. Bir gün önce uçak biletlerine yapılan zamlar ve üzerine de bu zamları dikkate alınca, bunların enflasyona %2'nin üzerinde baz etkisi olacağı hesaplanıyor.

Kış başlamadan son baharın ilk gününe bu zamlarla uyandık. İhracatı tarihi seviyelere geldi diye söylüyoruz, büyüme %7.6 diye övünüyoruz. Ama neye karşı, bunlar için nelere katlanıyoruz bundan bahseden yok. Cari denge açığı ise, aynı döneme göre %147 artmış durumda. Bunlar yaşanırken döviz kurlarını polisiye tedbirlerle kontrol edebileceğini düşünen bana göre yanlış hesap yapıyor. Nitekim görüyorsunuz Dolar kuru 18.20 seviyesine çıkmış durumda. Üretim ve tüketiminde ithal mal ve dövizin etkisi bu kadar yüksek olan bir ekonomide kurlar yükseldikçe enflasyon yükselişinin de süreceğinin bilinmesi gerekir. Peki enflasyonun yarattığı ve yaratacağı hasar nasıl oluyor da görülmüyor bunları gerçekten anlamakta zorlanıyorum. Kurları baskılayalım diye getirilen kkm'nin hazineye yükü şimdiden 60 Milyar TL'yi bulmuş durumda. Bu rakam daha da katlayarak sürecektir. İşte bu zamların büyük kısmı bu yükleri fonlamak için yapılıyor. En başından beri para politikası kararlarında yapılan değişikliklerin bunlara neden olacağını ısrarla ve çok detaylı yazmıştım ama maalesef bire bir yaşanmasına rağmen, politikalarda hiç bir değişiklik yok. 

Bu zamlar sanayiciyi de, tüketici yani hane halkını da çok zorlayacaktır. Tam da resesyon riskleri artığı bir dönemde gelen bu denli yüksek zamlar sonrası şirketlerimizin ihracatta rekabet şansları da olumsuz etkilenecektir. Tek şans ise, aynı anda ihracat bölgelerimizdeki ülkelerde de enerji kaynaklı çok yüksek zamların yapılıyor olması. Bizim yansıtacağımız zamlı tarifelere rağmen ihraç ürünlerimizi kendi üretmelerine göre hala ucuz yapabilir. Tabi diğer taraftan, AB bu kış çok yüksek bir enerji darboğazına girecek gibi duruyor. Eğer böyle olursa yüksek enerji gerektiren bir çok alanda üretim kaybı yaşayabilir. Bu nedenle ihracatımıza talepleri mecburen artabilir.

Yapılan zamlar yüksek enerji kullanan ve bunun çoğunu satın alan şirketleri olumsuz etkileyecektir. Cam, demirçelik, çimento, seramik ilk aklıma gelenler. Ama dediğim gibi zamları fiyatlarına yansıtıp satışlarını aynı şekilde sürdürebilecekler için bu etki düşük kalacaktır. Ayrıca, kendi enerjisini üretenler için de etkisi daha az olacaktır. Hatta enerjisinin büyük kısmını kendisi üretse de, bu zamları kullanıp fiyatlarını arttıracak olan şirketlerde ise zamların kar arttırıcı etkileri bile olabilir.

Diğer taraftan enerjide yaşanan bu zamlar yüzünden şirketler yenilebilir enerji alanlarındaki yatırımlarını arttıracaklardır. Bu da bu alanda taahhüt işi yapan şirketlerin ki, ilk aklıma gelenler esen, naten, magen gibi şirketlere gelen siparişleri de arttıracaktır. Aynı şekilde bu şirketlerin kendi üretim santrallerinden elde ettikleri üretimin bilanço etkileri pozitif anlamda yükselecektir. Dün bu şirketlerde görülen tavanları zamlar sonrası daha iyi anlıyoruz. Anlaşılan o ki, bazı kuşlar hızlı çalışmış! Bunun insider diye bir adı var. Karşılığı da büyük cezalar gerektiriyor. Ama bunlar ne kadar araştırılıyor o konuda pek söz söyleyemiyorum. Bu arada dağıtım şirketleri de, fiyat üzerinden pay aldıkları için, yapılan zamlar düz mantıkla karlarını yükseltecektir. Tabi gelire bu kadar sıkıştığımız ortamda, düz mantıkla mı çalışırlar, yoksa onların karları da traşlanıyor mu bilemiyorum.

Neyse, uzatmayalım artık. Dışarıda zaten yaşanan ve daha da süren satışlar, bizde gelen zamlar nedeniyle güne satıcılı başlanmasını bekliyorum. Sonrasını ise ne olacak hep birlikte göreceğiz. Yabancı da satışa geçtiği için, hemen yükselişe geçebilir miyiz inanın bu konuda tahmin yapamıyorum. Ama bu süreçte yeniden hisse bazlı odaklanmak daha doğru olacaktır.

Endeks için teknik seviyeleri referans alabilirsiniz. Kırılan direnç ya da destek ise, devamında o yöndeki sıralı seviyeler yeni teknik beklentiler olur. Bunları da BIST için hem TL, hem de Dolar bazında ilgili tablolarımızda görebilirsiniz.

NOT: Bu yazı günün ikinci beklenti yazısı. İlki gece gelen zamlar sonrası paylaştığım ''Hatalı Politika Zamları Sürüyor!'' başlıklı yazım. Onu da okuyabilirsiniz.

Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_