Sağlık Bakanımız dün ilk kovid-19 vakasını açıkladı. Erkek ve Avrupa bağlantılı hasta izole şekilde karantinaya alınmış. Şehir gizli tutuluyor. Ama haber yetti. Ne hikmetse, örneklerini Çin, İran, İtalya, İspanya'da gördüğümüz, duyduğumuz halde açıklama sonrası birden marketlere hücum başladı. Geceden internet alışverişine kalkışanlar nedeniyle dağıtım saatleri kilitlenmiş. Boşalan raf görüntüleri paylaşılıyor. Paniğe gerek yok. Kimse gıda bulamama gibi sorun yaşamaz. 

İlle de başımıza gelecek öyle anlıyoruz herşeyi. En başından beri kalabalıkların olduğu, ortak havanın kapalı mekanlarda kullanıldığı market, avm, sinema, tiyatro, konferans, kapalı fuarlar, müzeler, camiler, kapalı açık spor müsabakaları, okullar, hastaneler, çok insanın çalıştığı üretim tesisleri, call center merkezleri say say bitmeyecek boyutta çok yere etkisi olacaktır. Bu alanlarda bir vaka görülse oradaki herkes karantina riski taşıyor. Tabii mekanlar da.

Allah korusun ama bu virüs umarım çok hızlı tedavisi bulunarak insanlık bu sorundan çok derin etkilenmeden kurtulur. Yoksa yayılma hızına göre ülkeleri, ekonomileri, üretimleri, ticareti, sosyal ilişkileri, lojistik ve nakliye konularını, ulaşımları her alanı çok olumsuz etkileme riski büyük bir sorun. En büyük sorun da tabii ki insan sağlığı.

Herkes sağ duyulu olmalı. Hijyen çok önemli. Hasta olan evinde kalıp dışarıdakileri de riske sokmamalı. Bağışıklık sisteminizi güçlü tutun. Uykunuzu tam alın. Karşılaşmalarda tokalaşma-öpüşme alışkanlıklarına en azından bu dönem ara verin. 

Peki borsa ne olur? Bu soru en başından beri sorulan bir soru. Her türlü düşüş görülebilir. Cevap virüsün aşı ve tedavisi ile bağlantılı bir konu. Bugün tedavi, ilaç bulundu dense öncesinde görülmüş olan dipler son dipler olur. Ama tedavi-ilaç haberine çok daha düşük endeks seviyesi riski var. Çünkü yukarıda saydığımız alanları göz önüne alırsanız ticari ve ekonomik hayata çok derin hasar verme riski var. En azından geçici de olsa birçok ticari-turizm-üretim-hizmet faaliyeti aksayacaktır. Bunlarla ilgili olan şirketler de olumsuz etkilenecektir. Misal İtalya herkese izole bir ülke haline geldi. Uçuşlar kabul edilmiyor, uçuş yapılmıyor. İtalyan uçak şirketlerinin olası durumunu söylemeye gerek yok bu durumda. 

Tam da yaz sezonu gelirken bu sorun çabuk aşılmazsa, ulaştırma ve turizm alanları çok olumsuz etkilenecek gibi duruyor. Oteller, hava yolu ve ulaştırma şirketleri olumsuz bilanço gelişmeleri gösterebilir. 

Peki ne yapmalı? En başından beri yazıyorum. Sonuçta bu sorunun ne zaman çözüm bulacağını bilmiyoruz. Belki az sonra ilaç bulundu denecek. Eminim tüm dünya bununla uğraşıyordur. O yüzden ne kadar erken çaresi bulunursa hisseler çok sert tepkiler verecektir. Ama bu süreyi bilemediğim için, sorun ve etkilemesi bitene kadar şirketler ne kadar etkilenecek ve fiyatlar nereye kadar düşecek bunu bilmek ve söylemek kolay değil. O nedenle en başından  beri bu riske rağmen alım yapacak olanların düşüşleri kademeli alım yaparak kullanmaları ama muhakkak orta-uzun vadeli yatırımcı olmayı da göze almaları doğru olacaktır diye özellikle uyarıyorum.

Muhtemelen vaka haberi nedeniyle bugün de düşüşle açılan bir BİST göreceğiz. Olası teknik destek-dirençleri ilgili tablomuzda paylaşacağım. Bu arada düşüşlerde gün içinde tepkilerin de geldiğini görebiliriz. Ama bu yaşadığımız kriz önceki borsa düşüşlerine neden olan krizler gibi değil. Sorun insan sağlığı ile ilgili olunca tüm faaliyetler kısıtlanabiliyor. Yani para, mal, hizmet bol olsa, fiyatları çok ucuzlasa bile insanlar tüketmezlerse yapabilecek birşey olmuyor. Kaldı ki, bazı alanlarda üretim yapılamaması da ayrı bir sorun. 

Elbet bu sorunun da çaresi bulunacak. Ama zamanı belli değil. Ülkemizi çok etkilememesi için, bir an önce okulların tatil edilmesi doğru bir karar olabilir. Bir süre olası vaka artışı izlenip, ona göre sonrasına karar verilebilir. 

Şunun da bilinmesini istiyorum! Bu kriz sonrasında yazılım, bilgisayar, internet alanında her türlü şirket ön plana çıkacaktır. Okullarda eğitimin kesilmemesi için online eğitim modelleri ve şirket içi faaliyet modülleri yapılacaktır. Ama ilk anda her alan bu krizden nasibini alıyor ve almaya devam edebilir. 

Trump Paket Açıklamadı!
              Trump'tan beklenen paket açıklaması gelmeyince ABD endeksleri dünkü kazanımlarını geri veriyorlar. 

Para her zaman kazanılır. Herşeyin başı sağlık. Şu an başka bir şeyi düşünmeyin. Yeter ki en kısa sürede ülkemiz ve dünya bu kabustan kurtulsun. Bu ortam hissede olanlar için sıkıntılı bir dönem iken, dönüşe kadar nakitte olup da bu esnada hisseye yönelenler için ise inanılmaz fırsatlar yaratacak. Bu zaman ve seviye neresi ve zaman bilmek ise mümkün değil. Yoksa düşen bu ve altındaki neredeyse tüm fiyatlar göreceli olarak oldukça iskontolu. Lakin daha da düşmesine mani değil. Yani şu an yapacak birşey yok. Süreci takip edip, bu sürede sağlıklarımızı korumaya özen göstereceğiz.

Çin'den Umutlu Haberler!
              Bu arada iyi gelişmeler de var! Çin en kötü geride kaldı açıklaması yaptı. Ayrıca dün virüs nedeniyle kurulmuş hastanelerin hepsinin kapatılması kararını aldı. Yani bu işin çıktığı ülkede virüs riski azalmaya başladı. Diğer ülkeler Çin kadar tedbirli ve hızlı davranmadığı için yaşanan panik ve hızlı artan vakalar bir süre sonra diğer ülkelerde de düşmeye başlayacaktır.

Hepinize sağlıklı günler diliyorum.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_