Geç Kalan Tedavi Yarar Vermez!
Dün beklenti yazımın sonunda ''esas sorun diğer belirsizliklerdir, sadece faiz hiçbir yaraya merhem olmayacaktır!'' demiştim. Gördüğünüz gibi öyle de oldu. Ben faiz artışı yapmaz, yaparsa da gecelik geç likidite borç verme faizlerini % 13,25 çekerek yapar dediğim görüşümden de daha yüksek % 13,50'ye çekilen bir geç likidite borç verme faizi artışı gördük.
İlk anda gelen satışlarla Dolar 4,03 seviyelerine kadar düştü ama sonra yurt dışı borsalardaki sert düşüşlerin yansımaları ile hızla düşmeye başlayan BİST yüzünden yeniden toparlandı.
Benim dövizdeki görüşümü yeniden tekrarlayayım! Ben kurların primli olduğunu, TL'nin aşırı değersiz olduğunun düşünüyorum. Ama bu düşünce görecelidir. Eğer bundan sonra doğrular yapılır ve belirsizlikler lehimize sonuçlanmaya başlar ise, o zaman kurlar özel bir karar almaya bile gerek kalmadan düşmeye başlar. Ama özellikle ülkeyi yöneten siyasiler yanlış hamleler yapmayı sürdürürler, TCMB dün yaptığı gibi geç kalan kararları almaya devam ederse, ya da alması gereken kararları zamanında almamaya devam ederse, o zaman cari açık, enflasyon sorunu aynı hızla devam eder. İç-dış gerilimler, ABD'deki dava süreci, Suriye'deki sorunlar, erken seçim süreci belirsizlikleri aleyhimizde gelişmeler yaratmaya devam ederse, primli diye düşündüğüm döviz kurları daha da primli hale gelebilir. Bu konuların cevapları ülke yönetimindekilerin davranışlarında yatacaktır.
Mortgage Krizi Neden Teğet Geçmişti?
2008 sonu başlayan ve 2009'dan sonra dünyayı sarsan mortgage krizi bizi neden teğet geçmişti? Bu cevabı doğru teşhis edersek, bu günlerdeki sorunlarımızın asıl nedenini de doğru tespit ederiz.
Mortgage krizi başladığı ve derinleştiği dönemlerde, Türkiye olarak AB, ABD ve bölge ülkelerimizle çok iyi ilişkiler içindeydik. Suriye'de iç savaş başlamamıştı. Rusya ve Suriye'ye çok yoğun demirçelik ve çimento başta önemli ihracatlar yapıyorduk.
Arap Baharı sürecinde bölge ülkelerinden ülkemize yoğun para girişleri yaşanıyordu. Bu nedenle de, dövizde talepten çok arz yaşanıyordu. Yani dışarıdan döviz girişleri çok daha fazla idi.
Kısacası ülke sıfır sorun politikasının meyvelerini yiyordu. Sonra ise 2013 Gezi olayları ile ne oldu ise oldu ve her şey tersine dönüverdi. O dönem iki ayyaş denmesine mani olmadığımız söylemlerin devamını provoke eden FETÖ'cülerin yarattığı süreç bizi bugünlere getirdi. Şimdi ise, görüyorsunuz sayın cumhurbaşkanımız, ülkemizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e hakaret edenler bu ülkenin sınırları içerisinde yaşayamaz'' diyor. İşte bu tepkileri o günlerde verebilseydik, şimdi içinde bulunduğumuz sorunlar yumağında olmazdık diye düşünüyorum.
Velhasıl, mortgage krizi esnasında dünya sıfır faize doğru giderken, bölgesel para girişleri bize düşen enflasyonu aslında suni yaşatıyordu. Şimdi ise sıfır sorun nerede ise sıfır sorunsuz ülke durumuna geldi. Katar ve Rusya hariç herkesle bir sorun yaşıyoruz. AB vizesiz dolaşımı konuşurken, şimdi ise her konuda gerilim yaşıyoruz. Müzakereler de donma düzeyinde. ABD ile malum sorunlarımız yaşanıyor. Bırakın bölgesel para girişini, son üç yıl içinde kendi içimizden 13 Bin milyoner yurt dışına parasını çıkartmış.
Kısacası bu ülkeye kavga ve gerilimler yaramıyor. Bunu görmek ve buna göre davranmak lazım. Bunu yaparsak, her şey hızla olmasa da yavaş yavaş yoluna girecektir. Ama hatalı gerilim politikasını her alanda sürdürmeye devam edersek, yalnız kalacağımız dünyanın bize yarardan çok zararı olacaktır.
BİST Tepki Verebilir!
Dün dış borsalarda on yıllık ABD faizlerinin % 3'leri görmesinin yarattığı etki ile sert düşüşler yaşanmaya başlayınca, BİST de bu sert düşüşe daha da sert bir karşılık verdi. Bugün yurt dışı borsalara bakınca, dünkü düşüşlerin sonradan tepki alımları ile toparlanmalarla tamamlandığını görüyoruz. BİST'in de bu tepkilere bugün alımlarla katılmasını bekliyorum.
Ama içinde bulunduğumuz çok sayıda belirsizliğin olduğu dönem nedeniyle, bu tepkilerde kısa ve kısmi kar hedefleri ile alımlar yaparak mümkün olduğunca olası riskler için nakit ağırlıklı bir pozisyon izlemek doğru olacaktır. Muhtemelen seçimlere kadar önemli dalgalanmalar yaşayabiliriz.
Hepinize bol kazançlar dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_