Dünyanın en büyük ekonomisi ve askeri gücü ABD'ye ait. Dolayısı ile ülkenin başkanı da, en güçlü siyasi kişilik. Lakin FED kararlarında ABD başkanından özerk bir şekilde istediği gibi davranabiliyor. Bizde de TCMB 2001'de özerk bir kurum haline getirilmişti. Peki gerçekten de öyle davranabiliyor mu?
Döviz ve faizde ekonomiyi, şirketleri ve dolayısı ile ülkeyi topyekün sıkıntıya sokabilecek çok ciddi spekülatif bir atak yaşanıyor. Ama ne ekonomiden sorumlu bakanımız, ne de TCMB başkanı çıkıp da, piyasaları rahatlatacak bir şeyler söylemiyor. TCMB üzerinde faiz konusunda çok ciddi bir siyasi baskı var. İşte bunu görenler, TCMB'nın bu baskı nedeniyle faiz kartını çekemeyeceğiğini düşünerek, spekülatif olarak Rusya, Suriye, seçim, Halkbank vb. risklerini kullanarak döviz kurlarını yukarı çekiyorlar. Şu an içinde bulunduğumuz iç ve dış riskler nedeniyle döviz girişleri yeterince olmadığı, hatta son üç yıl içinde içeriden dışarıya ciddi döviz çıkışı da yaşandığı için bu spekülatif atak nedeniyle kurlardaki yükseliş sürüyor. Doğal olarak piyasa faizleri de kurlara eşlik ediyor.
2014 yılından beri TCMB'na açık faiz baskısı yapıyoruz. Siyasi baskı nedeniyle TCMB alması gereken kararları alamıyor görüşündeyim. Peki bu baskı başladığında kur ve faizler ne düzeydeydi dersiniz? Faiz % 6,80 iken Dolar kuru da 2,30 civarında idi. Peki geçen süre içinde bu baskının faydası oldu mu? Maalesef olmamış ki, şuan tahvil faizi % 14,55, Dolar 4,14, Euro 5,11, Sterlin bile 5,86 seviyesinde!
Halbuki daha o zamanlarda TCMB'nın özerkliğine olan güveni kaybettirecek bu baskıları yapmayıp, gerektiğinde TCMB'nın faizleri arttırabileceğini gösterseydik, şu an emin olun kur ve faiz çok daha aşağıdaki seviyelerde olurlardı. Kurumlara olan inanç da korunuyor olurdu.
Yeni Tehlike Brent Petrol Olur Mu?
Sahip olduğumuz risklere çok önemli bir başka risk daha eklenmek üzere! Bu da brent petrol fiyatları. Brent petrolde eğer 69,59$ seviyesinin üzerinde kalmaya devam edilir ve hatta 71,31 $ seviyesi yukarı kırılacak olursa, brent fiyatlarının çok hızlı bir şekilde 78,00$ - 80,40$ seviyelerine çıktığını görebiliriz. İhtiyacımızın hemen hemen hepsini ithal eden bir ekonomi olarak, brent petrolde bu yönde bir fiyat artışı yaşanacak olursa, zaten kur artışı ile baskı altında olan enflasyon, bir de enerji girdi maliyetleri ve cari açığa olumsuz etkisi nedeniyle daha da risk teşkil ediyor olur.
Eğer en kısa sürede bu gidişatı kontrol edemezsek maalesef kur ve faiz artışı ekonominin ve finansın tüm dengelerini alt üst edebilir. Türkiye, 1990 Körfez savaşı, 1994 Çiller kararları esnasında not indirimleri, sanırım 1998 Rusya'nın moratoryum ilanı, 2001 bankacılık krizi, 2009 ABD mortgage krizi, 2013 gezi olayları, 2015 şehirlerdeki canlı bombalar ve güneydoğu'daki şehir terörleri, Rus uçağının düşürülmesi, 2016 hain darbe girişimi gibi çok sayıda krizi gördü. Ama gördüğünüz gibi yoluna devam ediyor. Yine devam ederiz. Ama çok ciddi bir ekonomik-finansal dalgalanma yaşamak zorunda kalabiliriz. Baskı ile düşük tutmaya çalıştığımız faizler bu seviyelerin de üzerinde artış yaşayarak hem kur, hem de faiz rantı ile yabancılara ülke kaynaklarını transfer etmek durumunda kalabiliriz.
İşte bu nedenle tüm özerk kurumlar özerk olduğunu bilmeli ve ona göre davranmalıdır. Yok eğer buna müsade edilmeyecekse, o zaman mecliste yeterli siyasi güç olduğu için, TCMB'nın özerkliği kaldırılır ve hükümete bağlanır. Yaşanan ve yaşanacakların kabahati de başkalarına mal edilmez.
Cari Denge Verileri Gelecek!
10:00'da gelecek veri beklentiden yüksek bekleniyor. Düşük bile gelecek olsa, artan kurlar ve petrol fiyatları nedeniyle sonrakilerin yüksek gelme riski sürecektir.
BİST'in Teknik Riskleri Tetiklendi!
Uzun süreden beri olmaz diye düşündüğüm ama teknik olarak dikkat çektiğim teknik omuz baş omuz riski dün 111.107 desteğinin kırılması ile tetiklenmiş oldu. Bu formasyonun olası alt destekleri ve risklerini Destek-Direnç tablosunda bulabilirsiniz.
Bu sıkıntılı süreçten en kısa sürede çıkmayı diliyorum.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_