Aslında geçen hafta olmasını beklediğim bir düşüşü yaşıyoruz. Hatta bu nedenle VİOP Tablomuzda DOW için satış öngörüsünde bulunmuştum. Ama ABD borsalarının ısrarlı ve beklemediğim yükselişi sürünce, öngörüyü gerçekleşmedi olarak kapatmak zorunda kaldım. Şimdi ise beklediğim düşüş, beklemediğim sertlikte yaşanıyor. 

Aynı durum ABD'nin diğer tüm borsa ve endeklerinde de yaşanıyor. Hatta sadece ABD değil, neredeyse tüm dünya borsalarında benzer düşüşleri görüyoruz. Ama dün biraz panik oluştuğu için düşüşün birazı algoritmalar nedeniyle oldu gibi düşünüyorum. Yani bir kısmını bugün geri alabilirler. 

ABD Borsaları İle BİST'i Aynı Gözle Görmeyin!
              Yani BİST ABD borsaları ile aynı riski taşımıyor. Çünkü 2009'da mortgage krizi nedeniyle iyice dip yapan gelişmiş ülke ekonomi ve borsaları, bu ülkelerdeki faiz oranları sıfır, hatta sıfırın altına indiği için, piyasalara bir de yok denecek faizlerle merkez bankaları tarafından yıllardır para pompalandığı için, bu paralar kendilerine borsalar dışında alternatif yatırım alanı bulamadılar. Bu yüzden de ekonomilerinde büyüme karşılıkları olmadan, borsalara giren para yüzünden borsaları devamlı yükseldi. Bugüne kadar da rekor üstüne rekor kırarak geldiler. Ama ekonomik büyümeleri ise 2 yıldır var. 

Şimdi ise, özellikle ABD faizleri yükselmeye başlayınca, asıl alanı para piyasası olan fonlar yeniden kendi alanlarına dönmeye başlayacaklar ve geçici kaldıkları borsalardan çıkacakladır. Ama bunu öyle bir kerede sürekli düşüşler halinde yapacaklarını sanmıyorum. Yani ABD'de üç gündür yaşanan sert ve panik düşüş aynı hızla sürmeyecektir. Lakin durulsa da, sonraki dönemler için çok daha alt seviyelere inmelerini beklediğimi söyleyebilirim. Strateji yazılarımdan ''Ekonomiler Düzeldiği İçin Borsalar Düşecek!'' ve ''Borsalar İçin Uyarıyorum!'' başlıklı yazılarımı okuyunuz. Neden böyle düşündüğümün izahını göreceksiniz.

Gelelim BİST'e!
              Son dönem BİST de, TL bazlı yeni rekorlar kırdı. 121.531 gibi gayet yüksek seviyeleri gördü. Ama sonuçta BİST gelişmiş borsalar gibi sürekli yükseliş yaşamadı. Dolar bazında 50.000$ olduğu zamanlardan hala çok düşüklerde olduğunu görüyorsunuz. Halbuki ekonomik göstergelere baktığımızda mortgage krizinin en derin olduğu 2009 ve sanırım darbe grişiminin olduğu yıl hariç ekonomimiz sürekli büyümesini sürdürdü. Hatta gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında bu büyüme rakamlarımız oldukça yüksekti. 

Aynı şekilde şirketlerimiz de çok ciddi kar artışları yaparak büyüdüler. Lakin 2013 Gezi Olayları, arka arkaya yaşanan seçimler, koalisyon riski, % 49,5 oy ile seçilmiş başbakanın değiştirilmesi, sınır ötesi savaş ve risklerimiz, ekonomimize ciddi yük yaratan mülteci sorunumuz, sınırlarımızda yaşanan canlı bomba terörü, güney doğu şehirlerimizdeki şehir terörleri, Rus uçağının düşürülmesi, başkanlık seçimi referandumu, hain darbe girişimi, ABD'deki banka davası, Suriye'de ABD ile yaşadığımız gerilimler, AB ülkeleri ile ilişkilerimizin donma noktasına gelmesi gibi say say bitmeyecek dünya kadar kendi özelimizdeki gelişmeler nedeniyle, BİST hep ayağından tutulup geri çekildi. Bu nedenle, dünyanın gelişmiş borsaları ile kıyaslandığında BİST bana göre aşırı primli olmadığı gibi, hatta iskontolu diye düşünüyorum. 

Ama böyle olması, dışarıda yaşanan düşüşlerden korunmasına yetmiyor. Sadece belki biraz daha az düşüyoruz. Siz BİST'deki düşüşleri görüp yüksek diye düşünüyorsanız, DOW dün son 6-7 yılın en büyük tek günlük düşüşünü yaşadı. 

Neyse, yani BİST'de hiç bir şekilde bir balon yok. Bu nedenle yukarıda dikkat çektiğim eski yazılarımda da izah ettiğim gibi, gelişmiş ülke borsalarında daha derin kar satışları riski BİST için yok diye düşünüyorum. Ama ara düşüşler maalesef olabilir ki, gördüğünüz gibi de oluyor zaten. Biraz daha da olabilir. Bunlar size panik yaratmasın. Ama moral bozduğuna eminim. Maalesef yapacak bir şey yok. Böyle durumlarda elinizdeki hisseye inanıyorsanız, düşmesi esnasında geri çekilip piyasanın yatışmasını beklemek ve sonra yeniden yükseleceğini düşünmek doğru bir davranış olabilir. Bunların çok kez örneklerini gördük. Ya da destek-direnç tablosunda verdiğim destekler kırıldığı zaman, alttaki desteklerde yerine koyma düşüncesi ile verip, düşünce geri almak bir düşüşten korunma davranışı olabilir. Ama bunu daha yüksek endeks ya da fiyat seviyelerinde destekler kırıldığı zaman yapmadı iseniz, şimdi yapmaya kalktığınızda hisseleri kaçırma riski de taşıyacağınızı bilmenizi isterim. Yani teknik yaptığınız davranışlar, teknikler tersine dönünce de hemen değişebilecek esneklikte olmalıdır. Yoksa zarar kalıcı olur.

DOW'daki Düşüş Sürüyor!
              Dow'un futurelerinde düşüşün % 2'ile bugün de sürdüğünü görüyoruz. Anlaşılan BİST için de sert satışlı bir açılış günü olacak. Yapacak bir şey yok. Son öngörülerimizde yakalanmış olduk. Ortamın yatışmasını bekleyeceğiz. Açık öngörülerimdeki beklentilerimi koruyorum. Ama bu beklentielrin gerçekleşmeleri biraz daha uzun zaman alacak gibi duryor. 

Olası düşüşler halinde, yeniden bir yerlerde yeni öngörülerim olacaktır. Nakit olanlar ya da, maliyet düşürmek isteyenler bu öngörüleri değerlendirebilirler. 

Kısacası bir süre hisseleri unutup, başka işlerle ilgilenmekte yarar var. Ama esas olan hisselerin bilanço ederleridir. Bilanço karları korunduğu müddetçe, fiyatlar sonradan yerine gelir. Sadece geçici moral bozukluklukları yaşanmış olur. 

Hepinize en kısa zamanda yeniden karlı günlere dönmenizi dilerim.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_