Her nedense, önemli bir ya da bir kaç yabancı fondan ısrarlı satışlar gelmeye devam ediyor. Sadece belli hisselerde değil, BIST'in genelinde ellerinde bulunan hisseleri satıyorlar. Bu satışlar asıl son 30 günde artmış durumda. Son 7 günde % -0.46 oranında yabancı takası düşmüş iken, bu oran son 30 gün için; % -2.45, son 52 haftada ise % -1.59'a denk geliyor. Yani son bir aylık dönemde bariz bir satış yaşanıyor. Bu satışlar sonrası yabancı takası % 62.96 düzeyinde bulunuyor.
Yani aslında çok ciddi bir oran azalması yok. Ama azalan orana göre fiyatlarda yaşanan düşüş çok daha fazla. Sanki Rusya krizini kullanan, ya da Rusya krizi nedeniyle nasılsa bir de FED faiz riski varken, verdiklerimi alttan alabilirim diye düşünen bir fon elindeki Türkiye hisselerini fiyata bakmadan satıyor. FED faiz artışı halinde gelebilecek satış dalgasında verdiklerini yerine koymayı düşünüyor olabilir.
Sanki bir Rus fon, Putin'den talimat almış da Türkiye hisselerini satıyor gibi. Çünkü tamam FED bizim için risk taşıyor, ama bunun dışında BIST'den bu denli korkulmasını gerektirecek Türkiye'ye özel çok önemli bir ekonomik sorun görmüyorum. Risklerin ana nedenini aniden ortaya çıkan Rusya krizi olarak görüyorum. Ama tabii bu risk yabana atılacak bir risk değil. Gerilim sürmeye devam eder ve daha ileri boyuta taşınacak olursa, Türkiye için önemli riskler içeriyor. Bu haliyle bile, Rus amborgoları nedeniyle bir çok şirketimiz olumsuz etkileniyorlar.
Ama Rusya krizini göz ardı edersek, ya da bir süre sonra yatışır ve bir orta yol bulunur diye düşünürsek, düşen petrol fiyatlarının yarattığı olumlu etki olası FED riskini bertaraf edecek boyutta diye düşünüyorum. Fakat tam % 49,5 oy alan bir iktidar nedeniyle bir süre siyaset konuşmayız diye düşünürken, cumhurbaşkanının ısrarlı tutumuyla yeniden başkanlık sistemi gündemli tartışmaların içine girmiş durumdayız. Bu konu da dışarıda rahatsızlık ve belirsizlik yaratıyor olabilir.
Belki açıklanacak ekonomik reform paketi bir nefes verir diyorduk ama, ilk açıklamalarda ekonomik yapısal reformlardan daha çok, sanki olası bir başkanlık referandumunda oya dönüşsün diye yapılmış parasal genişleme kararlarını görüyoruz! Haziran seçimleri öncesinde CHP'nin ekonomik paketinin kaynak eleştirisini yapan Ak Parti'nin, şimdi kesenin ağzını bu denli açmasını ilginç bulmamak mümkün değil!
Kısacası o ya da bu. Bu düşüşün boyutunun bu kadar olabileceğini ben öngöremedim. Tamam Rus uçağının düşürüleceğini kimse tahmin edemezdi ama, sorunun bu kadar derinleşmesini de beklemiyordum. Sanki planlı bir kriz içine çekilmişiz gibi. AB tarafından kısmen olumlu gelişmeler yaşıyoruz ama, orada da bir risk gelişiyor! Frana'da Sarkozy'nin partisi güçleniyor. Sarkoyz yeniden Fransa'nın cumhurbaşkanı olursa, bizi ne denli sevdiğini hepiniz biliyorsunuzdur!
Tamam budenli düşüş yaşanacağını öngöremedim bu doğru ama, ben yine de bu düşüşlerin ekonomik temelinin olduğunu düşünmüyorum. Bu nedenle de düşüşlerin parası olanlar ya da kalanlar tarafından orta-uzun vadeli alım fırsatları için kullanılmasını doğru buluyorum.
Aldıkça düşüyor. Evet öyle ama böyle zamanlarda maalesef böyle olur. Dönünce bunlar unutulur. Yeni işlem kademeleri uygulaması nedeniyle de BIST'de kademeler boşalınca hacimsizlik de düşüşlerin alıcıların kaybolduğu ortamda daha sert olmasına neden oluyor.
Parası olanlara değindik de, malda olanlar ne yapacaklar? Bir süre ekranı unutmak, farklı ve zaman ayıramadığınız için yapamadığınız işlerinizle ilgilenmek bir fikir olabilir. Bir süre borsayı düşünmeyin ve başka işlerle ilgilenin derim. Nasılsa yükselişler yeniden başlarsa hemen haberiniz olur. O zaman ekranlara dönersiniz. Biraz kafanızı dinleyiniz. Merak etmeyin, bu günlerin geçeceğini de hep birlikte göreceğiz. Şimdiye kadar hep böyle oldu. Yine öyle olmasını bekliyorum. Eğer yarın FED faiz artışı gelirse, yaşanacak satışlar yakın tarihli en düşük BIST seviyesini gösterecektir. Sonra tepki gelecektir. Hatta FED'den faiz artışı kararı çıktığında bile, günü yükselişle kapatabiliriz.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_