Reform Paketi Satışları Getirdi!
           Geçen hafta gözler Avrupa Merkez Bankası başkanı M.Draghi'de idi. Draghi konuştu piyasalar çakıldı. Aslında açıkladığı bilgilerde tahvil alımının en az altı ay daha uzatılacağı, mevduat faizinin % -0,20'den % -0,30'a indirildiği bilgisi vardı. Ama piyasalar ilaveten 10 Milyar Euro'luk ek alım daha bekliyorlardı. Bunu göremeyince, diğer açıklamalara bakmadan satışa geçtiler. Parite sert yükseldi.

Reform Paketi Mi, Başkanlık Seçimi Paketi Mİ?
           Aynı şekilde BIST için de bir süredir başbakanın Perşembe günü yapacağı ilan edilen reform paketi bekleniyordu. Başbakan Davutoğlu, dün reform paketini açıkladı. En hızlı yapmayı taahhüt ettikleri reformlar olarak gözükenlerde parasal genişleme vaatleri görüldü. Çiftçiye, asgari ücrete, emekliye, yeni iş kurana, düşük gelirli esnafa, ilk işe giren gençlere, vs. vs bir çok kişi, ve sektöre verilecek zamlar, teşvikler, vergi muafiyet ve istisnaları, teşvik kredilerinden bahsediliyor. 
 

İlk seçim beyannamesinde CHP asgari ücrete zam ve petrol fiyatını düşüreceğim deyince Ak Parti cephesinden hemen kaynak eleştirisi yapılmıştı. Dün açıklanan paketin ilk kısmına bakınca ciddi bir kaynak bulunduğu anlaşılıyor! Çünkü esaslı bir parasal genişlemeden bahsediliyor.
 

İşte aynı Draghi'de olduğu gibi, dün de açıklanan paket ilk anda piyasa tepkisi çekti. Çünkü ön planda açıklananlar ve altı çizilenler parasal genişleme reformu oldu. Halbuki piyasada asıl istenilen; ekonominin yapısal sıkıntılarını bitirecek, doğrudan yatırım ve üretimi destekleyecek, fason sanayimizi marka ve patent üreten, yüksek katma değer yaratan yerli üretimin arttığı sanayiye dönüştürecek kararları duymak idi. Böyle olmayıp da, sanki bir seçim hazırlığı yapılır gibi para dağıtan bir paket görülünce piyasaya satışlar geldi. Gelen satışlarla birlikte algoritmik emirleri otomatikman tetikleyen programların devreye girdiğini düşünüyorum. Bu nedenle de düşüş otomasyona bağlanmış bir şekilde çok sert yaşandı. 
 

Hani Köroğlu zamanında ''delikli demir icat oldu mertlik bozuldu'' demiş ya, borsalarda da algoritmik emir veren programlar yazılınca, borsa yatırımcılığı maalesef eskisi gibi olmuyor! Yani bir hisse alıp yukarıdan satarak kar yapmak için işlem yapılmıyor. Teknik algoritmaya göre belirli fiyatlar görüldüğünde zincirleme emirler devreye giriyor. Sistem otomatik al-sat-al, sat-al-sat, sat-al, al-sat, onu sat bunu al, bunu sat onu al, tümünde sat ve alt fiyatlara alışlar yaz gibi zincir emirlerle gün içi karlar yapılması hedefleniyor. Böylece kurumların da ekstra işlem hacmi sayesinde daha fazla komisyon geliri elde etmesiisteniyor. ABD Nasdaq Borsası ile yapılan ortaklık sonrası bu düşünce daha da artı diye düşünüyorum. İşte dünkü düşüşün ana nedeni olarak da, başbakanın açıklamalarındaki ilk ifadeleri sadece para dağıtma gibi gören fonların başlattığı satışların otomatik emirleri tetiklemesini görüyorum.  
 

Davutoğlu, reform paketini açıklamasından kısa bir süre sonra da, başkanlık sistemi bizim için en uygun modeldir açıklaması yapınca, reform paketinin parasal genişleme yaratacak bu ilk kısmı şüpheleri iyice arttırmış olabilir! Acaba yakın tarihte başkanlık referandumu yapılacak da, bu paralar o nedenle mi dağıtılıyor denmiş olabilir!
 

Açıkçası vaatlere bakınca bu şüphe oluşabilir ama, işin yapısal reform kısmı da var. Ama onun detayları çok izah edilmediği için bunları net göremedik. Aslında çalışanlar için, emekliler, öğrenciler, gençler, öğrenciler, memurlar, çiftçiler için sağlanan bu katkıları kötü de görmemek lazım. Halkın en düşük gelir grubunu oluşturan kişi ve kesimlere bir nebze olsun maddi rahatlama verilmesinin kötü bir yanı yok.
 

Üretimi ve ekonomiyi yapısal dönüştürecek bir reform olmadan, sadece para veren bir paket olursa, bunun yaratacağı bütçe dengesi bozulması, ödemeler dengesinde sıkıntılar, olası rating riskleri, mali yapının bozulması riski, olası bir seçim ekonomisi programı olarak kalma riski nedeniyle kur, faiz ve enflasyon artacak olursa, verilenden daha fazlası farklı şekilde geri alınır korkusu dünkü düşüş piyasasını yaşamamıza neden oldu. Umarım paketin üretimi destekleyen diğer kısmı da çok iyi izah edilir. Tabii bir de, verilecek bu paraların nereden karşılanacağı önemli. Bir çok alanda ticari kayıplar yaşarken, böyle bir parasal genişleme ya yeni vergilerle, ya da para basarak olabilir. Bu korku da dün piyasaları bozan sebeplerden birisi olabilir.
 

Ben de aynen bu şüpheleri yaşıyorum. Üstüne Irak hükümetinden, Türkiye ile ticari ilişkileri keseriz resti gelince, BIST 73.000 desteğini kırmış oldu. Zaten dünkü beklenti yazımda BIST'in bir gün önce yaşadığı yükseliş tepkisinin kalıcı olmayabileceği korkumu yazıp, 73.000 desteği kırılırsa 71.000 destek seviyesinin görülmesi riski güçlenir dediğimi biliyorsunuz. Ama inanın bu korkularımın bu denli hızlı olmasını ben de beklemiyordum.
 

Umarım reform paketi dağ derken fare doğurmaz. Sadece olası bir başkanlık referandumu öncesinde ağızlara sürülen ve oya dönüşmesi beklenen bir parmak bal olarak kalmaz! Eğer dün detayını tam olarak görmediğimiz gerçek manada ekonomik dönüşümü sağlayacak, ekonomik kalkınmayı başlatacak yapısal üretim reformu, hukuk, insan hakları, seçim ve partiler yayası, anayasa vs. reformları da aynı hızla devreye sokulursa, şüpheler dağılır ve yeniden piyasaların pozitife döndüğümüzü görürüz. Şimdilik 71.000 riskine uygun bir piyasa görme riskimiz daha yüksek duruyor. 
 

Ama dün satışlar için çalışan otomatik emir iletim sistemi, bugün belli bir seviye görülünce de, bir anda alımlar yönünde çalışmaya başlayabilir. Bilmemiz gereken, BIST bana göre ucuz bir fiyatlama içinde. Eğer reform paketinin geri kalan kısımları da dolu çıkarsa, bu düşüşler teknik destekleri görünce yükselişe dönebilir. Fakat bunun için FED'in önümüzdeki haftaki faiz kararı görülmek istenecektir diye düşünüyorum. 

    Saygılarımla


    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_