Bunu başarabilecek mi göreceğiz. Ama enflasyon ve Fitch gibi çok önemli baskı sebeplerimiz var. Eğer bu ikisini fazla hırpalanmadan bu seviyelerde atlatırsak, bu çabasının karşılığını görebiliriz. Ancak omuz baş omuz denen ve olası alt destek hedeflerini önceki yazılarımda belirttiğim düşüş formasyonundan, belirttiğim hedeflerine inmeden kurtulabilmesi için 76.500 civarı seviyenin üstüne çıkabilmesi lazımdır. Eğer bu olmazsa, bir - iki gündür günü küçük bir artı ile kapatmayı başarmış olmamız yeterli olmaz ve yeniden satışlar artar.
Ancak, BIST'in hatta genel borsaların davranışlarına artık alışmış olmanız lazım. Borsalarda hava olumsuz iken, bu düşüşler yaşanabiliyor. Ama sonra düşebileceği söylenen seviyelere indikten sonra, bir anda aynı şekilde yükselişe geçilebiliyor. Peki fiyatlar aşağıdaki destekleri görünce ekonomik olarak ne değişiyor da bu oluyor? Hemen hemen fiyatlar dışında hiç birşey. Strateji yazılarımdan ''Borsada Fiyat Oluşumu''başlıklı yazımı okumamış olan arkadaşların okumasını tavsiye ediyorum. Kısacası göreceksiniz, günü gelecek FED'in faizleri en yüksek seviyelerdeyken bile BIST'in ciddi yükselişler yapabildiğini göreceğiz. Şu an için, FED korkusu ile endekslerin düşmesi isteniyor. Ki, bu sayede yukarıdan verenler düşük fiyatlardan verdiklerini yerine koyabilecekler.
BIST'in % 65'i yabancının elindeyken FED'in faizsiz ve her ay 85 Milyar Dolar'lık varlık alımı esnasında yabancı payı % 70 olsaydı, FED nedeniyle paranın ABD'ye geri dönüşünde korkumuz kalıcı olurdu. Ama böyle bir ekstra alım (Yani şimdiye dek gördüğümüz yabancı payının üstünde bir orana ulaşmaktan bahsediyorum) zaten olmamıştı ki, şimdi bu ekstra aldıklarını geri verecekleri için BIST çok aşırı ve kalıcı düşme yaşasın! Kısacası bu düşüşler FED korkusunu kullanan yabanının bu korku ile sat-al karı kapmak planından kaynaklanıyor. FED'in faiz artışları başladıktan sonra bu durumun düzeleceğini göreceğiz.
Bir başka ülkedeki fazla para ve düşük faiz döneminde, o bölgeden gelen sıcak para asıl tahvil gibi faiz araçlarına gelir. Bu esnada hem faiz, hem döviz kurları düşer. Daha sonra paranın geldiği o bir başka ülke(ABD) ya da bölgede(AB gibi) işler tersine dönerse, yani ekonomi işlemeye başlarsa, o ülke ya da bölgelerde faiz artmaya başlayıp, likidite azalırsa geri dönüşe başlayan para nedeniyle çıktıkları ülkelerde faiz ve döviz kurları yükselir. İşte bu iki değerde yaşanan artışlar nedeniyle borsalarda panikler oluşur. Bu geçiş dönemlerinin bu şekilde bir süreç yarattığını bilen özellikle yabancı fonlar ve yerli büyük yatırımcılar, öncesinde verip, sonrasında düşecek endekslerden verdiklerini yerine koyarak ellerindeki adetleri arttırmayı hedeflerler. Ya da aynı adetleri alarak aradaki farkı nakit kâr hanelerine yazmak isterler. Böylece aradaki fark kadar maliyetleri azalmış olur. Bunun için kullanılan en büyük araç da, algıdır.
Bu nedenle bir ekonominin borsasından korkmak ama gerçekten korkmak için dikkat etmemiz gereken en büyük gösterge, o ülkenin ekonomisi, siyasi istikrarı ve büyümesidir. İktidarın fikirlerini ya da kendisini beğenip-beğenmemek konusunu bir yana bırakırsak, Türkiye'de siyasi istikrar fazlası ile vardır. Bir seçim riskinin en azından şu anda olmadığı görüşündeyim. Ekonomiye gelince de, durgunluktan kurtulamayan AB ortada iken, Boğazın altından geçecek transit yollar, yeni başlayayan hızlı tren hattı yatırımları, dünyanın en büyükleri arasına girecek olan İstanbul'da yapımı süren üçüncü hava alanı, bir çok şehir arasında yapımı süren yeni otobanlar, Körfeze ve boğaza yapılan köprüler, kentsel dönüşümler diye ilk aklıma gelenleri bile saysam Türkiye bir çok ülke ve bölgeden çok daha dinamik bir ekonomiye sahiptir. Cari açık sorunu vardır. Ama artan kurlar sonrasında yapısal reformlar yapılabilirse, bu sorunu yenmek güç değildir. Lakin, şimdiye kadarki gibi laf ile değil, gerçek üretim reformları gereklidir. Ülkenin enerjisi yapısal değişime odaklanmalı, suni gündemlerle toplumsal kutuplaşma hatasından en kısa zamanda vaz geçilmelidir.
Neyse, bunları zaten biliyorsunuz, kısacası BIST için kalıcı korku yaratacak bir sebep görmüyorum. Bu nedenle yaşanan ya da yaşanacak düşüşler teknik sebeplerle yaratılan algılardan kaynaklanıyor. Bu algının günü geldiğinde her şey aynı iken, bir anda olumluya da dönebildiğini göreceğiz. Şimdi sorumuz, BIST 74.000'in üstünde kalıcı olabilecek mi? İnanın bilemiyorum. Yaşayıp göreceğiz. Yukarıda bunun şartını yazdım. BIST bunu başarabilirse ne alâ, Yoksa omuz baş omuz formasyonuna göre en alt olmasa da o seviyelere yakın ara destek seviyelerinin görülme riski olduğunu bilmek lazım. Ama nakitte olanlar için bu durum alım fırsatları yaratacaktır. Sıkıntıyı yine hisselere aşık olanlar yaşayacaklardır.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter;borsaanalizci.com