Ne Çektik Bu Gap'lerden!
2 Temmuz ''Aşağılarda Gap'ler Kaynıyor!'' , 4 Temmuz ''Gap'ler Kapanacak Mı?'' tarihli beklenti yazılarımda özellikle G-20 zirvesi sonrası ortaya çıkan hava nedeniyle BİST'in gap'ler bırakarak açılmasına dikkat çekmiştim. Bu gap'ler kesin bir zaman olmamakla birlikte sonrasında genelde kapanan fiyat boşluklarıdır. O nedenle G-20 sonrasında yaşanan sert yükselişte oluşan BİST ve bir çok hissede oluşan gap'ler konusunda uyarmıştım . Bankalarda alt seviyelerde oluşan gap'leri de Destek-Direnç Tablomuzda özellikle göstermiştim.
Bu uyarılarımızı yaparken de sadece teknik görüntülere değil, aynı zamanda ABD ile S-400 ve Akdeniz nedeniyle AB ile de gerilim risklerinin sürdüğüne dikkat çekmiştim. 25 Haziran ''Seçim Bitti Diğer Sorunlar Sırada Bekliyor!'' başlığı altında Akdeniz konusuna özel dikkat çekmiştim.
Maalesef önümüzde bu denli sıkıntılı konular varken, zaten bir çok alanda yatırımcıların ülkemize karşı bir güven kaybı söz konusu iken, pat diye TCMB başkanını cumhuriyet tarihinde ilk kez olacak şekilde görevden alma kararı ile karşılaşıyoruz. Bununla da yetinilmiyor, meclise sunulan torba yasa içeriğinde TCMB'nın yedek akçe ayırma oranı düşürüp, birikmiş yedek akçeler 40-46 Milyar arası bir fon Hazineye devredilsin teklifi torba yasaya konuluyor. Bitti mi, hayır bitmedi; ayrıca yine torba yasa içeriğinde kredi vermeyen bankaların karşılık oranları arttırılıyor. Yani madem mevduat topluyorsun o zaman kredi vereceksin. Yoksa sana topladığın paranın maliyetini arttırırım deniyor.
İşte tüm bunlar Türkiye ekonomisinin sorunlu ekonomisinde beliren kısmi umutları yine tersine çevirmiş durumda. Özellikle de BİST'i yukarı taşıyan banka hisseleri, kredi verme baskısı ile karşı karşıya bırakılınca gördüğünüz gibi yansıması sektör hisselerinde sert satışlar olarak görüldü.
TCMB Başkanı Neden Görevden Alındı?
Ön plandaki sebep olarak, kurum hedeflerini tutturamadığı için başarısız görüldüğünden alındı deniyor. Arka plandaki spekülasyon ise, yedek akçe konusuna muhalefet ettiği için alındığı söyleniyor. Biz kurum hedeflerini yani TCMB'nın en önemli hedefi olan enflasyon konusunda başarısız olduğunu baz alalım. Peki o zaman size şunu sormak istiyorum;
2014 yılında açıklanan 10'ncu Kalkınma Planında; 2023 GSYH hedefi 2 Trilyon Dolar iken, son açıklanan 11'nci Kalkınma Planında bu hedef 1 Trilyon 80 Milyar Dolar olarak ilan edilmiş. Aynı şekilde 2014'te 25 Bin Dolar kişi başı gelir hedefi, 12.484 Dolar seviyesine indirilmiş. 500 Milyar Dolar ihracat hedefi 226.6 Milyar Dolar olarak aşağı çekilmiş. % 5 diye 2014 yılında ilan edilen 2023 işsizlik hedefi de, 11'nci Kalkınma Planında % 9.9 (10 değil!) olarak aşağı çekilmiş durumda. Tüm bunlar ne demek sizce? Beş yıl önce ilan edilen hedeflerden çok uzağız demek. Bu hedeflerin hiç birisini tutturamayacağımız için hepsini yarı yarıya aşağı revize etmişiz demek. Kısacası başarısız olmuşuz demek değil mi? Peki o zaman tüm bu hedefleri tutturamayan TCMB ve onun başkanı mı?
Cevabı ben değil, siz verin ben sadece soruyu sordum. Bu arada hemen söyleyeyim, son kalkınma planı hedeflerinin de tutmasını beklemiyorum. Daralan ekonomi, zirve yapmış işsizlik, yüksek enflasyon ve yüksek faiz sorunu için gerçekte yapılması gereken üretim ve büyümedir. Bunun için de en baştaki şart ne düşük faiz, ne de düşük enflasyondur. En önemli etken ''GÜVEN'' dir! Yoksa mortgage krizi esnasında hepimiz gördük. ABD ve AB piyasalarında neredeyse sıfır ve eksi faiz ve enflasyonlara rağmen büyümeyi arttıramadıklarını gördünüz. Hatta AB bölgesinde hala büyüme sorunları sürüyor. Demek ki, düşük faiz ve düşük enflasyon bu sorunların aşılmasına yetmiyor. İnsanlar ve şirketler, yani tüketici ve yatırımcılar öncelikle güven duyulan bir piyasa arıyorlar. Ondan sonra harcamalarını arttırmaya başlayıp, kredi kullanımına yöneliyorlar.
Şimdi yıllardır yaşadıklarımıza bakarak siz söyleyiniz, piyasalara güven duyuyor musunuz? Son yıllarda en tepe yöneticilerimizin döviz alanın eli yanar demesine rağmen, 186 Milyar Dolar'a ulaşmış olan bankalardaki hane halkı döviz tevdiat hesapları güven duygusu nedeniyle mi bu seviyelere çıktı?
AB Elçileri Akdeniz İçin Toplanıyor!
Bugün AB ülkeleri elçileri Akdeniz'deki petrogaz arama faaliyetlerimiz için toplanıyorlar. Türkiye'ye yaptırım kararlarını görüşecekler. Sonra da oluşan tavsiye ya da görüşlerini bakanlara iletecekler. Bu toplantının hemen arkasından da AB bakanları Akdeniz gündemli bir araya gelerek, Türkiye'ye yaptırım konusunu karara bağlayacaklar. Belki de onlar da topu AB liderlerine atabilirler.
Peki biz haklı mıyız? Yerden göğe kadar haklıyız. Ama bu kadar mı yanlızlık olur? Hiç mi kimse yanımızda olmaz. Hiç mi kimseye haklı olduğumuz anlatılamaz? Ee, işte zamanında herkese her konuda kafa tutar, ''onurlu yalnızlık'' mı neydi kendi kendinize bunun sloganını bile yaratırsanız işte böyle tek başınıza kalırsınız. Kesinlikle Kıbrıs, Suriye, S-400, F-35 ve Akdeniz konularında biz haklıyız. Ama kendi içimizde demokrasiyi, hukuku, yargıyı, meclisi, ekonomiyi, dış ilişkileri düşürdüğümüz içler acısı durumlar nedeniyle herkesi karşımıza almış durumdayız. Hal böyle olunca da, haklı olduğumuz davalarda bile hakkımızı kimse kabul etmiyor.
Çünkü hiç bir konuda kararlılık yok. AB ile ne gümrük birliği, ne mülteci sorunu hiç bir konuda dik duruş gösteremedik. Sınırlardan geçen mülteciler için sanki kaçan insanlar Türkmüş gibi, geri kabul anlaşmaları yaptık. AB ülkeleri yasak yollarla ülkelerine geçenleri yakalıyorlar. İçlerinden eğitimlileri tutuyorlar kalanları ise Türkiye'ye geri yolluyorlar. Yolladıkları kadar mülteci karşılığında biz yine onların seçeceği kişileri karşılık olarak yolluyoruz. Oh ne ala değil mi? Mültecilerin yarattığı faturayı da biz çekiyoruz. Yıllardır vereceğiz dedikleri paraları hala tam anlamıyla vermediler. Şimdi de yaptırımların arasında Türkiye'ye yapılan mali yardımların kesilmesi de var.
Peki madem öyle mi, sevgili mülteciler sizlerin AB ülkelerine ulaşmak arzunuz en doğal hakkınızdır. Gelin ben sizlere bunun için yardımcı olayım dayanın AB sınırlarına diyelim bakalım AB ne yapacak! Bu lafı tehdit olarak yaptıkça inandırıcılığı kalmıyor. Gerçekleştirelim de ondan sonra ne pazarlık ve ne yaptırım yapacaklarsa buna kendileri karar versinler.
İç Siyasette Sular Kaynayacak!
Geçen yıldan beri bu konuya dikkat çekiyorum. Ak Parti'de iç çekişmeler başlıyor. Sular ısınmakla kalmayacak kaynayacak. Ali Babacan, Abdullah Gül desteğinde parti çalışmalarına başladı. Yakında parti kurulunca millet vekili geçişleri ile meclis grubu kurulur. O zaman seyredin siz gümbürtüyü. Kendi içlerinden en yetkin kişilerle yapılan tartışmalara ve gündemlere şahit olacağız. Bu kavgalar çok sert geçecek bence. Ama bu oluşumu çare olarak görenler yanılır. Çünkü 17 yıldır iktidarın yakın zamana kadar en yetkin kişileri olarak görev almış kişiler, şimdi sütten çıkmış ak kaşık gibi çare olamazlar.
Belediyeler Kilitlenecek!
Belediye seçimlerinde seçmende büyük bir oy kayması yaşanıp, neredeyse tüm büyük şehir belediyeleri muhalefete geçti. Ama orada da sorunlar başlayacak. Çünkü İktidar belediyesi iken her türlü hazine desteği ile çalışan, çok rahat ödenek ve borçlanma yapan belediyeler, muhalefette ciddi mali sorunlarla mücadele etmek zorunda kalacaklar. Tamam israf önlenince ciddi bir harcama tasarrufu yapılacak ama önce ödenmesi gerekli borçlar sorunu var ki, İstanbul İçin bu rakamın 22 Milyar TL olduğu söyleniyor. Ama seçimlerden evvel Temmuz için verilmesi gereken ödenek bile verilip, yeni başkan gelmeden hepsi harcanmış. Kasada 10 Milyon TL'yi geçmeyen bir nakit ile ödemelerin nasıl başarılacağı önemli bir sorun olacaktır. Hatta işçi maaşları bile ödenemeyip, belediye hizmetlerinin aksadığını görebiliriz.
İşte tüm bu dertler karşımızda dururken, sanki dert yetmiyormuş gibi bankaları torba yasadaki kredi vermezsen zorunlu karşılıklarını arttırrım sıkıştırması ile zorlarsak, o zaman bankalar da gördüğünüz gibi buna dayanamaz ve satışları yerler.
Gap'ler Nerede?
BİST için ilk gap seviyesine geldik sayılır. 96.485 ilk gap seviyemizdi. Altında ise sıralı 94.022 gap'i duruyor. Bankaların gaplerini görmek için, Destek-Direnç Tablomuzda ilgili bankanın kodunu yazıp filtreleme yapınca bu seviyeleri görebilirsiniz. Bu arada gapler sadece BİST ve hisselerde yok. Kurlarda da gapler, hem de aşağıda kalan gapler var! Dolar'da 5.62, Euroda da 6.31 seviyelerinde gapler bulunuyor. O gapler de teknik olarak kapanması beklenen gap seviyeleridir. Kurlardaki gaplerin kapanması demek, işlerin korktuğumuz kadar kötü olmadan iyiye dönmesi demek olabilir. Bu gapleri de dikkatli takip ediniz. Ama unutmayınız ki, gapler hemen kapanacak diye bir kural yok. Aylar sonra da bu olabilir.
İşte bizim elimizde olmayan tüm bu zorluklar içinde yol almaya çabalıyoruz. BİST tüm bu zorluklardan öyle çabuk kurtulamaz. Zaman zaman yükselecek, ama alınan ani kararlarla da dün olduğu gibi bir anda düşebilecektir. Piyasaları düşürebilecek risk, yükseltecek gelişmelerden daha fazla. Bunları bilin sonra neden düştük, neden bu hisseler düşüyor demeyin. Borsa yatırımcısı maalesef maliyetli bir şekilde bir süre borsadaki sıkıntıları göğüslemek zorunda kalacaktır. Ama bu işin sonu da ferahlıktır. Lakin dertleri saydım. Arada bazılarını da unuttum. Tüm bu sorunları ne denli başarılı yönetirsek, o kadar çabuk düze çıkacağız. Bu sorunlara ne kadar çok batarsak, kavga dilini sürdürürsek, BİST ve hisselere olumsuz yansıması o kadar çok olacaktır!
Hepinize huzurlu ve kazançlı günler dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_