Öncelikle BIST'in bana göre ciddi iskontolu olduğu görüşümü tekrarlayarak başlamak istiyorum. BIST'in % 65 civarının yabancı takasında olduğunu düşünürsek, BIST'e Dolar bazında bakacak olan yabancı, en yüksek 50.000$ seviyesini görmüş olan BIST'in şu anda bu denli yüksek şirket ve banka karlarına rağmen 28.000$ seviyelerinde olduğunu görüyor. BIST'i gelişmiş ve gelişmekte olan ülke borsaları ile kıyasladığında da ciddi bir iskonto görüyordur.

Sadece Dolar bazında BIST değeri değil, fiyat kazanç oranlarına da bakılsa yine diğer ülke borsalarına göre çok düşük kalmış BIST değerleri görüyoruz. Ama ucuzluk konusu göreceli bir kavramdır. Kişiye, zamana göre değişir. Bazen diğer bazı şartlar ekonomik ve finansal görünümün önüne geçer. Bu değerlere aldırış etmeden sert fon satışları yaşandığını görürüz. Çünkü borsalarda yatırım yapan özellikle büyük fonlar için önemli olan güvendir. 

İşte şu an BİST için en büyük sorun da burada yatıyor! BIST özellikle Türkiye-ABD ilişkilerinin son dönemdeki riskleri altında büyük bir haber spekülasyonu baskısı yaşıyor. Zarraf davasının olası gelişimi, bu süreçte davaya bir çok siyasimizin, iş adamlarının, aile fertlerinin ve bazı bankaların adlarının karışacağı söylentileri ile piyasa yoğun bir spekülatif haber bombardımanı yaşıyor. Tüm bu baskıların nedeni olarak ABD'nin artık son aşamaya getirdiği sınırlarımızda yeni bir devlet kurma arzusunun yattığı görüşündeyim. Türkiye bu niyete muhalefet etmeye başladığı için, bu direnci her türlü imkan ile kırılmaya çalışılıyor. Maalesef özellikle 27 Kasım'da görülmeye başlanacak Zarraf davasındaki gelişmeleri ve sonucu görene dek, bu baskıdan kurtulamayacak gibiyiz.

Batı Blokundan Kopacak Mıyız?
           Sadece ABD değil, aynı anda AB ve NATO ile de önemli sorunlar yaşıyoruz. Almanya'nın başı çektiği bir grup AB içinde yoğun bir baskı kurmuş durumda. Bölgesel savunma riskleri nedeniyle Rusya ile yaptığımız S-400 anlaşması nedeniyle NATO içinde de sorunlar yaşıyoruz. ABD Suriye'de göstere göstere PKK'nın Suriye yapılanması YPG/PYD'yi destekliyor. Hatta son dönem, eğer Türkiye PYD'ye müdahale edecek olursa, onları her türlü şekilde müdafa ederiz diyecek şekilde yılların müttefiki ve NATO üyesi olan Türkiye'yi açık açık tehdit ediyor. 

İşte tüm bu gelişmeler nedeniyle kurlar durulamıyor. Aynı anda kur ve faiz artışı yaşıyoruz. Maalesef saydığım risklerde olumsuz gelişmeler artacak olursa, hem kur hem de faizde geçici de olsa çok daha üst seviyelere gitme riskimizin büyük olduğu bir dönemdeyiz. Eğer NATO'daki en büyük müttefikimiz olan ABD ile ordularımız karşı karşıya gelecek olur ve NATO da buna seyirci kalırsa, o zaman Türkiye'nin batı blokundan kopması ve Rusya-Çin blokuna kayması söz konusu olabilir. İşin aslına bakarsanız belki de bu değişimin ilk körfez savaşı sonrasında yapılması gerekirdi. Çünkü batı blokunun Türkiye'ye bakışı ve bölgedeki amaçları bizim için hiç bir zaman olumlu olmadı. 

Her neyse işte böyle bir dönemdeyiz. Dostlarımızla tarihimizin en büyük gerilimlerini yaşıyoruz. Bu işler nereye gidecek bilmek mümkün değil. Bu yüzden sosyal medyada yayılan spekülasyonlardan korkan BİST ani düşüşler yaşadıktan sonra, göreceli ucuzluğu nedeniyle de dünkü gibi yükseliş tepkileri verebiliyor.

BİST Ne Olur?
           İnanın bu sorunun cevabı çok zor. Çünkü tamamen yukarıdaki gelişmelerin akıbetine göre her şey değişebilir. Eğer ABD kaynaklı korkuların gerçek olmadığı görülürse, o zaman kurlarda sert düşüşler görür ve BİST'in de çok sert yükseldiğine şahit olabiliriz. Ama ABD'den Türkiye için çok daha olumsuz haberler ve kararlar çıktığını görecek olursak, işte o zaman da kurların ve faizlerin yine sert yükselişlerini görürüz. Hatta kurlarda yeni bir atak yaşanacak olursa, TCMB'nın bırakın faiz indirmesini, tam tersi ekstra faiz artışı bile yapmak zorunda kaldığına da şahit olabiliriz. Tabii böyle bir gelişme sürecinde iskontolu dediğim BİST çok daha fazla iskontolu hale gelir. 

Sonuçta borsalarda yatırım yapan büyük yabancı fonlar, gelişmelerden çekinip bir süre BİST ve Türkiye'den uzaklaşalım diyebilirler. Kaldı ki, zaten böyle bir karar alsalar ve Türkiye'den çıkmaya kalksalar, bu kararın yansımaları nedeniyle kurlarda sert yükselişler ve hisselerde de sert düşüşler görüleceği için, daha sonra yeniden geriye dönmek istediklerinde kendi paralarını çok daha yüksek karşılıklar ile satıp, çok daha ucuzlamış hisse alma fırsatlarına sahip olabilirler. Sadece yükselecek faizden bile çok ciddi bir rant elde edebilirler. 

Lakin yabancı fonlar tek bir ülkeye ait değildir. Sonuçta birlikte hareket de etmezler. Bazıları korkup satış yaparken, diğer bazıları da BİST'in göreceli ucuzluğu nedeniyle alımlar yapabilirler. Belki de bu nedenle son dönemin sert düşüş ve yükselişlerine şahit oluyoruz. 

Halka Arzlar Artabilir!
           İçinde bulunduğumuz kur ve faiz artışı baskısı altında risk yaşayan şirketler, bu ortamda üzerlerindeki finansal baskılardan kurtulmak için kısmi ikincil halka arzlara yönelebilirler. Bu ne demektir? Yani borsada halka açık şirketlerden kısmi yeni ortak satışları görebiliriz. Böylece elde edecekleri ek kaynaklarla faizsiz şekilde borçlarını azaltıp, finansal yapılarını güçlendirmek isteyebilirler. Aynı şekilde, aynı nedenlerle borsa dışındaki diğer bazı şirketler de halka arz yoluna gidip, borsaya girmeyi tercih edebilirler. Bu kararlar sermaye piyasamızın ve BİST'in daha da genişlemesine yarar ama, aynı zamanda zaten içinde bulunduğumuz risklerin baskısını yaşayan BİST'in bir de yeni halka arzlar baskısına girmesine neden olur. 

Misal zaten son dönem satış baskısı yaşayan bir borsa şirketi, ikincil halka arz yapacağım derse, o zaman yaşanan satışlar daha da artacaktır. Bu da hissenin piyasa fiyatının geçici dönem de olsa düşmesine neden olacak bir baskı demektir. 

Yeni halka arzlar, ilk anda her zaman yeni nakit yaratarak borsaya giremezler. Bazen de piyasadaki paydan pay alırlar. İşte böyle bir dönemde arzlar yapılırsa, yatırımcılar yeni arza katılmak için ellerindeki diğer hisselerden satışlara yönelebilirler. 

Peki BİST'de Ne Yapmalı?
           Sevgili dostlar, görüyorsunuz gayet detaylı anlatsam da, her şey siyasi gelişmelere bağlı değişkenlik gösterebilir. İskontolu olduğunu düşündüğüm BİST'de, eğer ABD tarafından korkulan gelişmeler yaşanmaz ise, BİST'in önü çok açıktır. Korku ile satılan hisselerde boşuna zarar yapılmış olur. Yok eğer ABD tarafından çok daha olumsuz gelişmelerin içine girecek olursak, her türlü satış baskısına bir şekilde dayanan BİST, bundan ne kadar süreceği tamamen siyasi ve jeopolitik gelişmelere bağlı olacak şekilde olumsuz etkilenecektir. 

İşte durum bu. Ucuz olan BİST'de spekülasyonlara inanın satıp çıkın diyemem. Hiç inanmayın yeniden alımalara geçin de diyemem. İçinde bulunduğumuz sürecin her duruma göre olası yansımalarını yazdım. Kararlarınızı sizler vereceksiniz. Bense artık bir süre geri çekilip izlemede kalmayı tercih ederdim. Eğer eldeki hisseler hedeflerine yükselirse satmayı, tam tersi düşmeye devam eder ise, geri yaslanıp bir süre bu durumu kabullenmeyi ve zararına satmamayı doğru bulurdum. Çünkü olumsuz bir süreçte artacak kurlardan bazı borsa şirketlerimiz de çok daha yüksek karlar elde edeceklerdir. Farklı baskılarla yaşanabilecek satışlar ne kadar sürecek bilmek mümkün değil. Bir anda sert yükselişerin de olduğunu görebiliriz. 

Zarraf davası başladığında bu sürecin gidişi daha net anlaşılabilecektir. Bu süreçte hepinizin zararsız ve kazançla çıkacağınız kararlar almanızı dilerim.

Bol kazançlar
 

    Saygılarımla

    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_