23 Haziran'da İngiliz halkının bu kararını öğreneceğiz. Ama tüm piyasaları gerdiği bir gerçek. Gerçekten de, eğer İngiltere'de AB'den çıkma yönünde bir karar alınacak olur ve İngiltere; ''Hoşça kal AB'' diyecek olursa, bu karar AB'de ciddi bir çatlak oluşmasına ve sonrasında Hollanda gibi diğer bir çok Avrupa ülkesinin de benzer kararları konuşmasına neden olur.
Yönetimi tek olmayan ama parası ve merkez bankası tek olan bir birliğin korunması çok zor bir durumdur. Gelecek haftanın ciddi gerilim yaratacak bu konusu nedeniyle AB ülkelerinin borsalarında geçen hafta çok sert düşüşler yaşanmıştı. BIST'deki düşüşü de sadece kendimize özel bir gelişme nedeniyle diye düşünmeyin. Geçen hafta özellikle cuma günü yaşanan düşüş, Avrupa borsalarında yaşanan sert düşüşlerin etkisiyle yaşandı diye düşünüyorum.
Merkez Bankaları Ne Yapacak?
İngiltere sıkıntısı ile uğraşırken, acaba FED ve TCMB faizlerde ne yapacaklar diye de ayrı bir belirsizlik daha yaşıyoruz. FED'in son veriler nedeniyle Haziran ayını da pas geçmesi beklentisi mevcut. Ama TCMB için aynı durum yok. TCMB'nın 50 baz puan civarı bir faiz indirimi yapması beklentisi kuvvetli diyebilirim.
Anlayacağınız sıkıntılı bir haftaya daha başlıyoruz. Nisan ayından itibaren yazıyorum, lütfen böyle ortamlarda kredili işlemlerden uzak durunuz. Gelişmeler ummadığımız düşüşlerin yaşanmasına neden olabilir. Böyle ortamlarda esas olan para kazanmaktan ziyade, paranın korunması olmalıdır. Kendi paranızla aldığınız hisselerde bir süre unutur, bu sıkıntılı fiyatlardan kurtulabilirsiniz. Ama kredi kullanıyorsanız, ekstra düşüşler portföyünüzü çok daha hızlı eritir. Taşınan kredi nedeniyle de, satmak zorunda kalırsanız kalıcı zararlar yaparsınız.
Ortam Altına Yarıyor!
Avrupa'da İngiltere'den kaynaklı gerilimler en çok da ons altına yarıyor. AB'yi bile dağıtabilecek bu risk nedeniyle oylamaya kadar altın fiyatları 1.300 $ dirençlerini yeniden zorlayabilir. İngiltere çıkma kararı alır ve çıkıyorum diyecek olursa, altın için daha üst fiyatlar gündeme gelir. Ama eğer referandumdan AB'de kalma yönünde karar çıkarsa, en hızlı geri dönüşerden birisi ons altın fiyatlarında yaşanacaktır.
BIST Neden Hızlı Düşüyor?
ABD Nasdaq borsası ile yapılan ortaklık sonrası BIST'deki bir çok dengeyi bozdular. Öncelikle piyasada bir çok algoritmik emir sistemi ile işlemler yapılmaya başlandı. Yani alım-satım kararını fon yöneticileri ya da kişiler değil, bilgisayar programı vermeye başladı. Adetler, fiyatlar, emir boyutları ile ilgili o kadar çok algoritma yazılabiliyor ki inanamazsınız.
İşte algoritmaların hakim olduğu bir ortamda, bir de başlatılmış olan Krş fiyat kademeleri nedeniyle, neredeyse alım satımlarda adetler yok denecek kadar azalı. Bu durum hisselerdeki derinliğin yok olmasına, derinlik kaybolması da, robot emirler nedeniyle bir anda çok sert düşüşler ve çok sert yükselişler yaşanabilmesine neden oluyor. ''Filanca fiyat görülünce şu kadar satış gönder'' şeklinde şartlanan bir emir, karşısında 50-100 adet alıcı varken bile, şart gerçekleşti diye bir anda çok sayıda adeti satışa yazabiliyor.
Kısacası borsanın son gelişmeleri tabiri caizse, mertiğin bitmesine neden oldu. Ben bu fiyata vermem artık diyen yatırımcıların yerine, teknik olarak şu fiyat görüldüğünde düşünmeden satarım diyen bilgisayarlar piyasaya hakim durumda. İlk başlarda algoritmaları sadece derinliği yüksek başta banka olmak üzere sınırlı hisselerde uyguluyorlardı. Şimdi ise bir çok hisse algoritmik emir radarına girmiş durumda.
Maalesef bir çok hissede bu denli yaşanan düşüşlerin temel nedeni de bu. Piyasadaki tedirginlikler nedeniyle alıcının yok olduğu bir anda, mecbur olan ya da panikleyen birinin satmak isteyeceği 3-5 bin adet hisse belli fiyat kademelerindeki destekleri kırınca, gerisi zincirleme geliyor. Bunun tersini yükselişler başladığında, alımlar geldiğinde de yaşayacağız. Ama şimdilik riskli belirsizliklerimiz henüz bitmediği için, daha ziayade düşüş yönündeki baskıları görüyoruz.
Hepinize iyi bir hafta dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_