Aslında uzun süredir endeks teknik olarak bir düzeltme yapsa iyi olur diyordum. Neredeyse bir aydan fazla bir süredir BIST'in 79.369 seviyesinde bulunan gap boşluğunu kapatmasının iyi olacağını yazıyordum. Yıl sonu bilançoları bitince, sermaye artışları ve temettü açıklamaları nedeniyle bir süre daha hisselerde beklenti sürer ama Nisan ortasından sonra yavaş yavaş bir yaz rehaveti başlayabilir diye uyarıyordum. Bu nedenle belki 88.000 civarı seviyeler denenebilir ama yaz sonundan evvel 90.000'lerin üstünü beklemiyorum diye yazıyordum. Olası bir düzeltme riski nedeniyle kesinlikle kredi kullanmayın, hatta % 50 civarı nakit pozisyon ile bu günleri geçirin diye de uyarıyordum. 

Bu ortamda yeni anayasa ve yeni anayasaya dahil edilmek istenen başkanlık rejimi konusunda uzlaşma olamayacağını, başkanlık rejimine geçişin sağlanması için referandum kararı alınamazsa, yeni bir baskın seçim kararı alınabilir. Bu nedenle önümüzdeki günler siyasi riskler de taşıyor, böyle bir ortamda kar satışları artabilir diyerek temkinli durulması gerektiğini yazıyorduk.

Tüm bu uyarıları destekleyen iç-dış terör ve savaş risklerini de uyarılarımıza ekliyorduk. 

Ama her ne kadar uyarılarımızı yapmış olsak da, BIST gün içi kar satışları ya da kısmi düşüşler sonrasında bir türlü net bir kar realizasyonu yaşayamadı. Gelen satışlar teknik düzeltmeye dönüşmedi. FED'in faiz artışlarını askıya alması, hatta belki de yeniden sıfır faize dönebilirim açıklamaları, ECB'nin piyasaya likidite vermeyi sürdürmesi, gelişmekte olan ülkelere para girişlerinin sürmesi, gelişmiş ülkelerdeki büyüme beklentilerinin düşmesi, enflasyonun düşüş sinyalleri, FED'in tutumu, yeni TCMB başkanının TL faizlerini indireceği beklentileri nedeniyle yukarıdaki tüm uyarılarımızın karşılığı olan düzeltme bir türlü olamamıştı. Hatta endeks 86.931 seviyesine bile ulaşmıştı.

Siyasi Spekülasyon Yetti!
           Ama 29 Nisan tarihindeki Ak Parti MKYK'sında, başbakanın elinde bulunan teşkilatlardaki atama yetkisinin yeniden MKYK'ya geri alınmasıyle birlikte bir anda siyaset arenası ısınıverdi. Cumhurbaşkanı ile başbakanın arasının açık olduğu yönündeki söylentiler desteklenmiş oldu. Hatta başbakanın istifa söylentileri bile dillendirilmeye başlandı. İşte yukarıda dikkat çektiğimiz tüm uyarı nedenlerine rağmen bir türlü düşemeyen borsa, siyasi risklere kayıtsız kalamadı ve sert düşüş yaşadık.

Açıkçası bu duruma çok şaşrımadım. Ama zamanlamasının ne zaman olacağını tahmin edemiyordum. Yazılarmda % 49.5 oyla tek başına iktidar iken bir genel başkanın başbakanlığının gidebileceği uyarılarını çok önceden yaptığımı biliyorsunuz! İşte bu risk yükselince BIST de diğer borsalardan negatif ayrışan bir sürece girmiş oldu.

Bugün sürpriz bir cumhurbaşkanı-başbakan görüşmesi yapılacak. 18:00'de yapılması planlanan bu görüşmede başbakanın istifasını vermesi gibi bir gelişme yaşanır mı bilemiyorum. Ama eğer böyle bir gelişme yaşanacak olursa, ülke hiç olmaması gereken bir zamanda yine çok gergin  siyasi bir sürecin içine girebilir. Son seçimde neredeyse % 50'ye yakın bir oy ile seçilmiş bir başbakanın bu duruma düşmüş olması, uzun süredir aslında gücün kimin elinde olduğu söylentilerine de bir cevap teşkil ediyor. Yani malumun ilanından ibaret ve maalesef Türk siyasi hayatının her zaman tek adama dayanan karakteristlik özelliğinden kurtulamamasının bir sonucudur. 

Peki 18:00'de olası görüşme sonrası bir istifa olursa ne olur? Parti olağan üstü kurultay ile yeni genel başkan seçer ve cumhurbaşkanı da yeni genel başkana hükümeti kurma görevini verir. Ama bu süreçte sadece bununla kalınmayıp, aynı zamanda erken seçim kararı da alınabilir. Tabii bu esnada bazı bakanlar da görevlerinden istifa edebilirler. Kısacası olası istifa sürecinin ne denli kontrol edilebileceği çok önemlidir. Eğer kontrolsüz bir şekilde böyle bir süreç yaşanacak olursa, siyaset ciddi sarsıntı yaşar. Tabii ki, böyle bir risk gerçek çıkarsa borsa teknik bir düzeltmenin ötesinde düşüş yaşayabilir. 

Ancak, şunun bilinmesini istiyorum; bu fiyatlardan sonra yaşanacak düşüşler hisselerin değerini göstermeyecektir. Olası belirsizlikler yüzünden yaşanacaktır. Kısacası böyle bir düşüş yaşanırsa, endeks için dikkat çektiğim alt seviyelerin de altı görülebilir. Ama, o seviyelerden alınacak hisselerden de günü gelince yine ciddi karlar yapılır. 

Yok eğer, 18:00'deki görüşmeden iki lider arasında bir uzlaşma görüntüsü çıkacak olursa, o zaman BIST tedirginliğin sürmesine rağmen alım tepkileri yaşayacaktır. Ama bu tepkiler artık bu ortamdan sonra sınırlı kalacaktır.

AB'nin Vize Kararı Etkili Olabilir Mi?
           AB Komisyonu tarafından tavsiye niteliğinde olan Türkiye'nin vize muafiyeti kararı açıklanacak. Ben muafiyet verilmesi yönünde bir karar bekliyorum. Aslında bu Türkiye için oldukça önemli bir karar olur. Ama böyle bir siyasi gerilim ortamında piyasalara etkisi sınırlı kalır görüşündeyim. Hatta eğer başbakan tarafından bir istifa geldiğini duyacak olursak, olası düşüşlere mani olmaya yetmeyecektir diye düşünüyorum.

Maalesef Türkiye tek adam siyasetçiliğinden bir türlü kurtulamıyor. 80 Milyon'a dayanan bu ülke, sanki sadece kendileri tarafından yönetilebilirmiş gibi, başka kimse Türkiye'yi layıkı ile yönetemezmiş gibi, tüm siyasi parti liderleri bir türlü yerlerini yenilere bırakmak istemiyorlar. Bu durumu sadece bir kişiye mal etmemek lazım. Misal yıllardır ülkemizde başbakanlık yapmış olan cumhurbaşkanımız, tarafsız bir cumhurbaşkanlığı yemini etmiş olmasına rağmen, kendi ifadesi ile taraf olduğunu söyleyerek, tek yetkili olmak için başkanlık rejimine geçilmesini istemiyor mu? İstiyor.

İyi de peki, diğer liderler sanki farklı bir tutum mu gösteriyorlar? Bir çok seçimi kaybetmelerine rağmen muhalefet partilerinin liderleri de aynı şekilde hala partilerini ille de kendileri yönetmek için uğraşmıyorlar mı? Ticaret odalarının başındaki başkanlar da aynı egolarının kurbanı olmuyorlar mı? Hatta futbol takımlarının bile yöneticileri gücü ele geçirdikleri zaman benzer durumu yaşatmıyorlar mı? Tüm bunlar kurumsal yapıya geçiş dönüşümünü bir türlü başaramamış olmamızdan kaynaklanıyor.

İşte belki de Türkiye'nin gelişimindeki en büyük engeli bu durumdur. Umarım gün gelir bunların hepsinin kuralı yeniden konur ve belirli süreler sonrasında yeni kişilere görevler verilir. Liderler otomatikman yenilenir. Yoksa Orta Doğu ülkesi görünümü vermekten öteye gidemeyiz. 

Şimdi bu ortamda BIST ne olur derseniz? Yani yapılan spekülasyonlar ne kadar gerçek olduğunu bilmeden ne diyebilirim ki? Dediğim gibi, başbakanın istifası gibi bir durum söz konusu değilse, borsa kısmen toparlanacatır. Ama artık çok da rahat olmayacaktır. Bence bu sıkıntılar gerçektir ve artık su yüzüne vurmaya başlamıştır. Siyasetteki gelişmelerin şekline göre de BIST yukarı-aşağıya değerlemeler gösterecektir. 

Umarım ülkemiz için hayırlı sonuçlar doğuracak gelişmeler yaşanır. Fakat şu bir gerçektir ki, maalesef Türkiye kişişel hırslar nedeniyle her zaman olduğu gibi, enerjisini ve kaynağını boşa harcayarak çok değerli olan zamanı yine kaybetmektedir. 
 

    Saygılarımla

    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_