Dün BIST ciddi bir realizasyon yaşadı. Yurt dışı piyasaları takip edemeyenler için hemen uyarmak istiyorum ki, dün yaşadığımız düşüşün kaynağı başta Avrupa'dakiler olmak üzere gelişmiş ülke bankacılık sektöründeki sert düşüşler nedeniyle gelişmiş ülke borsalarında başlayan sert düşüşlerdir. Maalesef günün başında bir süre dayanan BIST, yurt dışındaki düşüşlerin artarak sürmesi sonrasında daha fazla dayanamayıp yurt dışındaki düşüşlere uydu.
2008 yılında ABD'de başlayan mortgage krizi ile tüm finansal dengeleri bozulmuş olan Avrupa hala belirgin bir büyümeyi başlatamadığı için, tüketici talebini canlandırabilmek düşüncesi ile eksi faiz politikasını sürdürüyor. Böyle olunca da asıl kar alanları faiz gelirleri olan bankalar bilançolarında ciddi sıkıntılar yaşıyorlar. Bir türlü gerçek büyümeyi sağlayamıyorlar. Dün Alman Deutche Bank, sermaye yapısının mevduat sahiplerine olan yükümlülüklerini yerine getirmeye yetecek kadar güçlü olduğunu açıklamasına rağmen sert bir fiyat kaybına uğradı. Küresel büyüme beklentilerinin düşeceği raporları da, bankacılık sektöründeki kar beklentilerinin olumsuz etkilenmesine neden oluyor. Böyle olunca da, banka hisselerinden yatırımcıların çıkmaya başlaması panik satışların gelmesine neden oldu. Japonya'nın da eksi faize geçeceğini açıklaması bankacılık sektöründeki sıkıntının Avrupa'dan taşarak küresel boyuta dönüşmesinde etken oldu diyebiliriz.
İşte hal böyle olunca, yatırımcılar tüm borsalarda benzer sorunlar vardır diye düşünerek her yerde başta bankacılık sektörü olmak üzere hisse satışlarına geçtiler. BIST de bundan nasibini aldı. Ama aslında Türkiye'de hem faiz, hem de enflasyon var. Dolayısı ile, gelişmiş ülkelerin eksi faiz durumu bizde yok. Bankalarımızın kar artışları da sürüyor. Aynı şekilde bankalardan kredi taleplerinde de düşüşler yok. Ayrıca Türkiye küresel piyasalardaki büyüme beklentilerinin düşmesine rağmen, büyüme beklentisi yükselen bir ülke. Kısacası Türkiye'nin sahip olduğu şartlar, aslında gelişmiş ülkelerden pozitif ayrışmasına yarayacak olumlu farklardır. Ama panik havası başlayınca, yatırımcılar tüm piyasalarda aynı davranışları gösterebiliyorlar. Ama bir süre sonra Türkiye ve BIST için farklı yorumlar yapılacağını düşünüyorum. Türkiye kendi özelindeki sorunları kontrol altına alabilirse, bu durumdan en çabuk çıkacak piyasalardan biri olacaktır.
Düne ait beklenti yazımın BIST uyarısındaki kısmi gevşeme düşüncem gelişmiş borsalardaki düşüşlerle birlikte yaşanmış oldu. 71.860 seviyesindeki bollinger desteğinin çalışmasını bekliyorum. Dünkü düşüşlerin devamı bugün de gelecek olursa, bir çok hisse için yeni alım öngörülerim gelebilir.
ECB bana göre önemli bir yanlış yapıyor! Eksi faiz politikası uyguluyor. Tamam güzel de, eksi faiz uygularken kalkıp da fonlamayı bankalara yapınca anlamı olmuyor. Çünkü bankalar talep olmayan ortamda kredi heveslisi olmuyor. Enflasyon ve faiz olmadığı için de, ellerindeki paraların bankalara ekstra katkısı bulunmuyor. Oysa zamanında Türkiye'de benzer bir kriz yaşandığında, doğrudan halka yüksek faizli devlet kagıtları satılmış ve bu şekilde halka gelir transferi yapılmıştı. Elindeki parasından ekstra para kazanan vatandaş da, elde ettiği para ile tüketim harcamalarını arttırmış ve ekonomi hızla canlanmaya başlamıştı. Avrupa'da maalesef eksi faiz sürecek dendikçe, mevduat sahipleri ne bankalara para yatırmak, ne de bankalardan para kullanmak istemiyorlar. Bu durum da, bankaların bankacılık faaliyetlerinden elde ettikleri karların düşmesine, hatta essas faaliyet gelirlerinde eksi bakiyelerin oluşmasına neden oluyor. Bu nedenle de sermaye erimesi riski ile karşılaşıyorlar. Bu durum Avrupa'daki bankacılık sektörünün sorununu daha da büyütüyor.
Böyle bir ortamda doğal olarak yine güvenli liman arayışları olur. İlk akla gelen de tabi altın oluyor. O nedenle altın ons fiyatlarında yükselişler yaşandığını görüyoruz. Eğer bu ortamda ons 1.200 $ seviyesini aşar ve 1.300$ düzeylerine doğru yükselecek olursa, bu ellerinde ciddi altın bulunan merkez bankası ve fonlar için çok güzel bir satış fırsatı olacaktır görüşündeyim. Hatta yaşanılan bankacılık krizinin bile 1.700- 1.900 $ düzeyinde altın stoklarını arttırmış olan merkez bankaları ve fonlara bu stoklarını satmalarına imkan verecek fiyat ve talep artışını yaratmak için yapılmış olabileceği düşüncesinde olduğumu söyleyebilirim! Bu nedenle de, bu krizi çabuk kontrol altına alacakları görüşündeyim.
Neyse, yine BIST'e gelirsek, sorun BIST ve Türkiye kaynaklı olmadığı için, BIST'in tepkilerinin yakın olduğu görüşündeyim. Ama yine de, Avrupa'da ne gibi tedbirlerin devreye alınacağını görmekte fayda var. Olası gecikmeler küresel bir panik havasını daha da artıracak olursa, o zaman böyle havalarda alıcılı borsalar da geçici bir süre için bile olsa, hedef olabilirler.
Sakin bir şekilde olası tepkilerin geleceği yerleri beklemekten başka yapacağımız bir şey yok. Krizin kaynağı siz değilseniz, tahmini de, kontrolü de zor olur. Dün teknik olarak kısmi bir gevşeme ihtimalini görüyordum ama böyle bir satışı da açıkçası beklemiyordum doğrusu.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_