Petrolde yaşanan üç günlük tepki sonrasında yine düşüş yaşanıyor. ABD'de son 150 yılın en soğuk, en yoğun karlı kışı yaşanıyor, dünyanın diğer bir çok ülkesinde de sert kış şartları var, Orta Doğu'da ISİD krizi nedeniyle savaşlar sürüyor, Rusya Suriye'de yeni üsler kurma hazırlığında. Kısacası bunlar eskiden olsa petrol fiyatları bu gerekçeler ileri sürülerek filanca seviyelere yükselebilir denirdi. Ama şimdi hiç de öyle olmuyor. Bir kaç günlük yükseliş tepkisi sonrasında yeniden düşüş baskısı başladı. 

Uzun zamandır petrol fiyatlarının dünya enerji üretimine dahil olan kayaç gazı üretiminin baskısı ile düşeceğini ve düşük fiyatlara alışmamız gerektiğini yazdığımı biliyorsunuz. Dünyanın en büyük tüketici ülkesi ABD, dünyanın en büyük üreticlerinden biri olarak ürettiği kayaç petrolünü Avrupa piyasalarına sürmeye başladı. Ayrıca ambargosu kalkan İran da, günlük üretimini 500 Bin varil arttıracak ve hemen ardından bu artışı oranını bir Milyon varile çıkartarak şu anki 1.4 Milyon varil civarı günlük üretimi, ambargo öncesindeki 2.5 Milyon varil seviyesine çıkarma hazırlığında. Hal böyle olunca, Suudi Arabistan gibi diğer üreticiler de, pazar kaybetmemek için üretimlerini aynı şekilde sürdürmek zorunda kalıyorlar.

Kısacası herkes uzun süre petrol fiyatlarının düşük seyrine göre kendisini ayarlamalıdır. Bu düşük fiyat görüşümün 60-65$ altında kalacak fiyatlar olduğunu bilmenizi isterim. Brent 20$'a düşer de sonra 45 $ olursa kimse petrol yükseldi diye düşünmesin! Düştüğü yerlere göre ülkelere etkisini hesaplamak doğrudur. Bu işten en çok yarar görecek olan ülke de ithal enerji bağımlılığı çok yüksek olan Türkiye'dir. 

Sırf bu enerji fiyat düşüşü bile eskiden bu şekilde olsaydı, Türkiye'nin kredi notunun artmasına neden olacak iken, maalesef Türkiye ve BIST bir türlü öne çıkamıyor. İki seçim bitirmiş bir ülke olarak hala iç siyaset belirsizlikleri söz konusu. Siyasi baskıların etkisi ile TCMB'nın gerektiği kararları alamadığını düşünüyorum. TCMB'nın yaptığı açıklamalar yabancı ratingçiler tarafından bile eleştiri almaya başladı. TCMB başkanı enflasyon mücadelesinde yeni bir milad başlatıyoruz diyor ama ortalıkta bu yönde bir karar göremiyoruz. Hükümet ve başbakan ne derece siyasi gündemi belirlemeye hakim bu konu şüphe götürüyor. 

Bu ortamda Suriye'de barışın sağlanması ile ilgili görüşmeler başlayabilir ve sınırlarımızdaki ateş soğuyabilirse, İçerideki PKK terörü bir an önce kontrol altına alınır ve şehirlerdeki olağan üstü haller kaldırılırsa, yeni anayasa konusunda siyasi partiler uzlaşmaya varıp da, gerçekten bu konuda toplumu rahatlatacak adımları atabilirlerse Türkiye olarak bir çok konuda rahatlamaya başlarız. Ama yeni anayasa konusundaki görüşmeler yine başarısızlıkla sonuçlanır ve bu gerekçe gösterilerek yeni bir seçim ile iki partinin baraja takılması sağlanırsa tek başına meclis çoğunluğu ile her kararı alabilirz anlayışı ortaya çıkarsa, işte o zaman yeni bir seçim krizi daha yaşarız. Tüm bu konulardaki belirsizlikler nedeniyle, Türkiye petrol fiyatlarının kendisine sunduğu avantajları yeterince kullanamıyor.

Her neyse, bugün güne muhtemelen düşen petrolün piyasalarda yarattığı düşüş etkisi ile BIST de düşerek başlayacaktır. Ama dediğim gibi, bunu anlamakta gerçekten zorlanıyorum. Yani dünyanın tüm tüketimini petrol üreten ve yoğunluğu Arap bölgesinde olan ülkeler ile, doğal gaz üreten Rusya gibi ülkeler mi yapıyordu ki, petrol fiyatları düşüyor diye tüketimlerini azalttıkları için, tüm dünya sarsılıyor? Bence hiç alakası yok. ABD dışında enerji satıcısı olan ülkelerin dünya tüketimine etkilerinin abartıldığı kadar olmadığını düşünüyorum. Bence dünya genelinde tam bir algı operasyonu yapılıyor. Bakalım tüm bunların altından nasıl bir çapanoğlu çıkacak göreceğiz. 

Bugün TCMB Başkanı Erdem Başçı'nın açıklamalarını duyacağız. Bakaım başkan kurum üzerindeki belirsizlikleri dağıtabilecek mi? Enflasyon mücadelesinde ne gibi tedbirler almayı düşündüklerini duyabilecek miyiz? Her şeyden öte, faizler hakkında nasıl bir plan içinde olduklarını duyabilecek miyiz? Umarım başkan açıklamalarında tüm bu sorulara bir açıklık getirir.

Olası düşüşlerin aynı şekilde bir anda tersine de döndürülebileceğini bilmenizi isterim. Petrol fiyatlarında yaşanan düşüş, gelişmiş ve gelişmekte olan bizim gibi ülkeler için pozitif etki yaratan bir gelişmedir. Bu süreç bittiğinde ifadelerin aynı şartlara rağmen nasıl değişebildiğini hep birlikte göreceğiz. Şimdilik anlışılıyor ki, rahat bir nefes alamadan bir süre daha nefesimizi tutmak durumundayız. 
 

    Saygılarımla

    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_