Öncelikle ben olsam borsa işimi bankalardan yapmam. Çünkü karşınızda temsilci bulamıyorsunuz. Aracı kurumlarla yaparım ki, asıl işleri bu zaten. Benzer sorularınızı da bana sormaya gerek kalmadan müşteri temsilcinizden hemen öğrenirdiniz.
Rüçhan hakkı, bedelli, bedelsiz sermaye arttışı, temettü ve genel kurulu katılma hakkını içerir.
Bedelsiz sermaye artışları ile temettü hakkı otomatik gerçekleşir. Yani bu hisseler elindeyken bedelsiz ya da temettü veren şirketlerde, ilgili haklar hesabınıza otomatik geçer.
Lakin, bedelli bölünmenin önemli ve dikkat edilmesi gereken detayları vardır! Elinizde bölünme olan günden en az birgün önce alınmış hisse olması halinde bedelli rüçhan hakkına katılma hakkınız olur. Şirket bir süre ilan eder. O süre içinde bedelli oranı doğrultusunda bir para yatırmanız gerekir. Genelde rüçhan bedeli nominal yani 1 TL karşılığı kullandırılır. Eğer süreyi kaçırırsanız bu hakkınız yanar. Bedelsiz ve temttüde ise çok daha uzun zamanaşımları dışında böyle bir risk yoktur.
Sitemizin ana sayfasının sağ alt tarafında sermaya ve temettü hesap makinesi var. İlgili yerlere size uygun verileri girdiğiniz zaman bölünme sonrası kaç adet bölünmeden hisse alma hakkınız olduğunu, bunun karşılığında kaç para yatırmanız gerektiğini ve bölünme sonrası hissenin yeni fiyatını kolayca bulabilirsiniz.
Önemli diğer bir detay ise, bedelli kullanma fiyatı genelde 1 TL olduğu için, hisse bölündükten sonra fiyatı 1 TL üzerinde ise rüçhan hakkını kullanmak doğrudur. Fiyat 1 TL'nin altında ise ve ille de alacağım derseniz, 1 TL olan rüçhan almanız yerine daha düşük borsa fiyatını almak daha doğru olur. Ama kafanız karışmasın şimdi. Bu örnek, yani bölünme sonrası borsa fiyatının 1 TL altında kalma hali çok rastlanılan bir durum değildir.
Neyse dediğim gibi, bölünme sonrası fiyat 1 TL'den ne kadar yüksekse kesinlikle bedelliye katılmanız gerekir. Katılmak istemiyorsanız da rüçhan kuponunu süresi içinde satmanız gerekir. Yoksa bunun ikisini de yapmazsanız bölünme oranı kadar paranız yok olur. Sonra da mağduriyetinizi anlatmak için çareler ararsınız ama nafile olur.
Site sayfamızın üst kısmında arama satırı var. Oraya bedelli, bedelli sermaye artışı yazarsanız, konu hakkında çok sayıda soru ve cevabı karşınıza çıkar. Böylece detaylı bilgi edinmiş olursunuz.
Diğer bir detay ise, bedelli artışlarda ek parası olmayan yatırımcılar ille de dışarıdan para bulup getirmek zorunda değildir. Elindeki eski hisselerin de bir kısmını satarak bedelli için kaynak yaratabilirler. İşte aracı kurum ile çalışıyor olsanız tüm bu anlattıklarımı sizlere müşteri temsilcileriniz de anlatabilir. Ama bankalardaki mobil uygulamalarla işlem yapanlar bu sorularının cevaplarını bulamazlar.
Çok sayıda kişiden sürelerini geçirdikleri halde bedel parası yatırmadıkları için, rüçhan hakkından yararlanamadıkları ve paralarının o oranda azaldığı şikayetleri alıyorum. O nedenle bu uyarılarımı yapmak gereği hissediyorum. Çünkü bu mağduriyetlerin nedeni bilgi eksikliğidir.
Örnek Soru-Cevap2;
Konu / Hisse Kodu: Rüçhan hakkı satışı unuttum
Hocam kolay gelsin ve tüm sorulara cevap verişinize hayran olduğumu söylemek isterim.
Bir hisse senedi aldım. Bölündü. Rüçhan bedeli olarak yansıdı. 10 martta süresinin bittiği uyarısını unuttum ben ve ne satın alma nede satma yapmadım. Şimdi tahtamda o olarak görüyorum ve rüöhan bedeli olarak 2.250 tl nin toplam portföyümden düştüğünü gördüm. Bu hata yapmamdan dolayımı oldu telafisi mümkün müdür. Şimdiden teşekkür ederim
Cevap12.03.2021 00:26
Bedelli sermaye artışı kararı alan şirketler bölününce rüçhan sırası açılır. Hesabınıza da rüçhan payı girer ve rüçhan fiyatı ile görülür. Bedelli sürecinde rüçhan hakkını kullanmak istemeyenler ellerindeki rüçhan hakkını satabilsinler diye rüçhan sırası bir süre açık kalır. Bedelli hakkı dolmadan bir kaç gün önce rüçhan sırası kapanır. Artık ben kullanmak istemiyorum rüçhanımı satacağım deme şansınız ya da tercihiniz kalmaz.
Lakin henüz bedelli kullanım süresi dolmamıştır diye düşünüyorum. İşlem yaptığınız kuruma sorun. Eğer bedelli süresi dolmadıysa, hisseniz bölündükten sonra 1.00 TL nominal değer üzerinde borsada işlem görüyorsa, bedelliye muhakkak katılmanız gerekir. Yoksa bedelli sermaye artışı ornaında paranız buhar olur ve telafisi de yoktur.
Yani siz eğer henüz bedelli süresi dolmadıysa, sadece rüçhanı satıp, bedelliye katılmayacağım deme şansınız kaybetmiş, ama bedelliye katılma hakkınızı hala koruyor olabilirsiniz. Umarım öyledir. Hissenin bilgilerinde de bedelli süresinin son tarihi yazar. Son güne kadar bedelini yatırıp kaybınızı engelleyebilirsiniz.
Örnek soru-cevap 3;
SA*** OL***19.10.2020 07:44
Aydin bey ginaydin,bedelli %50 arttirim yapan sirket kagidindan zarar etmemek icin kagidi satmak mi,bedelini odeyip bolundukten sonrami cikmak gerekir.nasil hesaplama yapmaliyim.
Saygilar.
Cevap19.10.2020 08:49
Günaydın.
Bedelli konusunu yıllardır hep yazarım. Ama hala birçok yatırımcının konuyu bilmediğini görüyorum. Site içi arama satırında bedelli yazınca çok sayıda soru-cevapla izah okuyabilirsiniz.
Bedelli de oran değil, bölünme sonrası fiyat esastır. Hisse bölündükten sonra borsa fiyatı nominal değer olan 1.00 TL'nin üstündeyse bedelliye katılmak gerekir. Tabii hisse bölündükten sonraki halinden bahsediyorum. Ama henüz fiyat bölünmeden katılmak istemiyorsanız satıp çıkabilirsiniz. Bedelli bölünmede rüçhan hakkı hisse bölündüğü sabah hesabında hisse olan kişiler için geçerlidir. Bölünme sabahı yeni alanların bu hakkı olmaz. Önceki günden hisse olması gerekir. Bölünme sabahı da normal hisse ve rüçhan kuponunu hesabınızda görmeniz gerekir.
Dediğim gibi bölünme öncesi zarar bir olasılıktır. Hisse bölündükten sonra düşer ya da yükselir, önceki fiyatlamasına göre değişebilir. Bu nedenle bölünmeden satıp çıkmak bir tercihtir. Özel bir zarar olmaz. Ama mesela hisseniz bölünür ve borsa fiyatı 4 TL'ye düşer. hesabınızda da rüçhan kaydı görürsünüz. İşte dikkat edilmesi gereken konu bu şekilde bölünme sonrası borsa fiyatı 1.00 TL üstünde oluşan durumlardadır. Eğer bedelliye katılmak istemiyorsanız rüçhan hakkınızı satıp çıkabilirsiniz. Ama buradada işlem gören rüçhan fiyatı önemlidir.
Yok eğer ben katılmayacağım ve rüçhanı da satmayacağım derseniz, bir günde paranız bedelli ornaı kadar azalır. Aman bu detaya dikkat ediniz. Bedelli için genelde yeni param yok, ya da yeni para sokmak istemiyorum diye gerekçeler duyulur. Ama yeni para sokmanıza gerek yokrur. Bölünme sonrasında elinizdeki eski hisselerin bir kısmını satıp, kalanların bedellisine kaynak yaratabilirsiniz.
Lütfen site içi aramda bedelli ve bedelli sermaye artışı yazıp yıllardır yazdığım cevaplardan yeterli sayıda okuyunuz.
Bu arada ana sayfanın sağ altında temettü ve sermaye artışı hesap makinesi var. Orada yer alan boşluklara kendi durumunuzun detaylarını yazıp, olası bölünme sonrası yansımalarının similasyonunu görebilirsiniz.
