Evet yanılıyorsunuz!

Çünkü siz hep iyi görmeye kendinizi zorluyorsunuz gibi sanki:) Evet 90'larda Yıllık mevduat faizleri %85 idi. Hatta 2001 finans krizinde gecelik %7500 faiz verildi. Sonra borsa yine tarihi seviyelere yükseldi. Sıfırlar atıldı, hisseler uğranılan kayıpları telafi ettiler. Buraya kadar doğrusunuz. 

Ama arada çok büyük kayıplar yaşandı. Hem fiyat olarak, hem de zaman olarak. 20.00 TL olan hisse 0.80 TL'ye düştü. Hem de en güçlü borsa şirketlerinde bunlar oldu.

Taban taban düşüşler yaşandı. Sonra durdu, yapılması gerekenler yapılmaya başlayınca aynı hızla geri almaya başladılar. 

Bir defa şu an şirketlerimiz ve bankalarımız o günlere göre çok güçlüler ve çok büyükler. Ekonomik durumlarında krizlerden derin yara almayacak kadar güçlü varlık ve kaynakları var.

Ama diyorum ya devamlı, ben zaten borsanın çok daha yüksek olacağını düşünüyorum. Ama arada daha sert bir düzeltme olursa, Endeks geçen seferki gibi %9 değil de %20 düşerse, hatta daha üstünde düşüş yaşayacak olursa, o zaman hisseler 1/3 fiyatlarına da düşebilirler. Geçen %9'luk düşüş hisselerde %20 hatta daha üstünde düşüşler yarattı. 

Neyse, çok farklı kıyaslamalar yazıyordum ama sildim. Olayın çok farklı boyuta gelmesini istemedim.

Borsa faizler yükselirse bundan olumsuz etkilenir. Şu anda da ondan etkileniyor asıl. Devamında faiz yükselişi sürerse daha da fazla etkilenir. Ama bir kere yanlış yapıldı. İki yıl ülkenin kaynakları tarumar edildi. Ekonominin ayarları ile oynandı. Rezervler, cari denge açığı ve enflasyon bana göre kontrolün üstünde bozuldu. Şimdi bunları yeniden düzeltmek için çok kararlı olmak lazım. Ben o boyutta bir kararlılık görmüyorum. Buradaki alımların nedeni olarak da yabancıların olduğunu düşünmüyorum. Qnbfinansbank da borsada yabancı takasında gözüküyor. Temmuz'da 40.00 TL iken 400.00 TL'yi gördü 4 gün önce. Piyasa değeri 987 Milyar TL. yani diğer birkaç bankayı toplasak hepsinden fazla. Borsada sadece %0.12 payı işlem görüyor. Bu kadarcık payla tüm değerini 40 tl den 400 tl'ye çektiler. Yani 40 iken 98 Milyar piyasa değeri ve yabancı takas değeri varken, şu an 987 Milyar TL takas değerine ulaştırılınca sanki BIST'i yabancı almış gibi algı yaratılıyor.

İşte ben de bundan endişeleniyorum. Burada ciddi bir yabancı yok hala. Hatta on gündür de satan gerçek yabancılar var yine. Borsayı yukarı çeken finansal güç, bir gün artık bunu yapamazsa o zaman kayıplar da çok sert olur. Bu nedenle devamı ve ayrıntılı uyarılar yapma gereğini hissediyorum. 

Çok ciddi faiz verilen dönemler borsayı hep olumsuz etkiledi o dönem. Ama çok ciddi faizler mecburiyetten verilir. Gerçek olarak verilmesi gereken faiz verilirse kurlardaki artış ve dolayısı ile enflasyondaki artış da durur ve kur riski kalmadı diye düşünen yabancı işte o zaman girmeye başlar. Ama biz hala yaklaşık 30 puan eksi reel faiz veriyoruz. Böyle davrandığımız için de hala kur, enflasyon ve faiz artışları sürüyor. Bu da yabancının girişini erteleyip, ekonominin ihtiyaç duyduğu kaynaklar için yeni vergilerin, zamların yapılmasına neden oluyor.

Eğer her şey iyi diye kendinizi inandırırsanız, benim uyarılarımın hiç bir faydası olmaz. Ama bir düşüş trendine girilirse, işte arada birkaç aylık bir trend bile yaşansa, sonra borsa yine rekorlara gider ama kiminle gider orası önemli! Yani birçok mevcut yatırımcı tükenir, diplerde panikle satar, sonra onların mallarını alanlar borsada yeni rekorları görürler.

Umarım derdimi izah edebiliyorumdur? Yoksa ben de isterim faizler gelişmiş ülkelerdeki gibi olsun. Ama onun için, yargı, adalet, maliye, siyaset, eğitim, güven, sivil toplum kuruluşları da o ülkelerdeki gibi olmalı. mtv çıkartıp, emekliye zam yapmayıp, sonra bunlar adil mi, nasıl kim yaptı demek muhalefetin işi olması gerekirken, iktidar bunları diyorsa bizde çok derin sorunlar var ve maalesef halk olarak biz bunları göremiyoruz demektir. 

Kısacası tüm derdim sizlerin başına büyük bir düşüş halinde gelebilecek en az hasarla sizleri korumak. Tüm bu uyarılarımı bu nedenle çok detaylı ve izah ederek yapıyorum.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_