Arkadaşlar,

Coin pazarı ve uygulamaları ile aracı kurumları bir biriyle karıştırmayın. Uzun zamandır kripto konusunda alt yapısı, kuralları, denetleyicisi, muhatabı yok diye uyarıyorduk. Ama BIST aracı kurumları SPK tarafından alt yapısı kurulmuş ve denetlenen kurumlardır. Yatırımcıların hisseleri de kendi adlarına takas ve saklama bankta saklanır. 

Yanlış aklımda kalmadıysa 1998 senesinde saklama yatırımcı bazında olmaya başladı. Emir iletimi de yatırımcı adına verilmeye başlandı. Öncesinde aracı kurumlar alım satım emirlerini kendi adlarına iletir, işlemleri gün sonunda yatırımcılara dağıtırlardı. Yatırımcıların hisse stokları aracı kurumların depo-kasalarında olurdu. Maalesef o dönemde kişilerin hesaplarındaki hisselerin satılması, suistimal edilmesi vakaları yaşandı. Bu nedenle batan aracı kurumlar oldu. Aracı kurumlarda yatırımcıların mağduriyetleri de söz konusu oldu. 

Ama bu durumu engellemek için dediğim gibi hatırladığım kadarı ile 1998 senesinde yatırımcı bazında işlem ve saklamaya geçildi. O tarihten sonra aracı kurum batışı olduğunu hatırlamıyorum.

Yatırımcıların bu konudaki sorularında bir eksiklik olduğunu düşünüyorum! Genelde hep aracı kurumlardan korkularla aracı kurum açısından sorular soruluyor. Arkadaşlar, dünya genelinde asıl riskler banka kaynaklı yaşanmıştır. 2001 senesinde Türkiye'deki bankacılık finans krizini kimse unutmamalı. 70 Milyar Dolar'lık bir bankacılık batığı yaşadık. Aynı şekilde 2008'de Lehman Brothers batışı ile başlayan ABD mortgage krizinde de asıl batanlar bankalar oldu. Yani suistimal edilen sektör hangisi ise orası aynı şekilde kriz yaşayabilir.

Şu an belki de alt yapısı en sağlam kurumlar yatırımcı bazında saklama sayesinde aracı kurumlardır. Bankaların verdiği krediler alan kişi tarafından nereye harcanıyorsa oraya harcanmak için bankadan çıkar, kredi verenin hakimiyetine verilir. Geri dönüşü zamanı gelince, kredi alanın ödeme güçlüğü çekmesi halinde risk taşır. Eğer tahsilat yapılamıyorsa icra takipleri, ipotek hamleleri hukuki bir sürü süreç davreye girer. Buna rağmen, karşım tarafta alacak bir şey bulamayabilirsiniz. Bu takdirde tüm kredi batmış olur. Oysa aracı kurumlar krediyi kendi hesapları içinde hisse seneti alım kredisi olarak verirler. An ve an takiplerindedir. Kredi öz kaynak oranı %35'e inince de otomatik sattırma hakların vardır. Baktılar ki yatırımcı para kaybediyor. Öz kaynakları kredilerinin %35'ine inmiş sat derler. Olmadı kendileri satıp kredilerini hemen geri çekebilme imkanları vardır. 

Ayrıca, bankalar verdikleri kredi kendi kontrollerinden çıktıntan sonra kredi faizi de dahil ana parayı kaybedebilirler. Aracı kurumların faizleri ise günlük yatırımcı ekstrelerine yansır. Kredi riski gördüklerinde sattırdıkları zaman bu kredi faizlerini de zaten öncesinde tahsil ettikleri için faiz artı ana parayı hemen almış olurlar. 

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_