Kredili işlemleri en başından beri doğru bulmadığımı, düşüş riskleri nedeniyle kademeli alım yapmak yani parayı bölüp düştükçe almanın doğru olduğunu ve orta-uzun vade yatırımcı olmayı göze alarak alım yapmayı peşinen kabul etmek gerektiğini yazdım. Kredi konusunda halen aynı görüşteyim. Bu sorunun nerede biteceğine emin almak mümkün değil şu an. Türkiye'ye ne kadar yayılacak bilmiyoruz. İtalya'daki durum diğer gelişmiş ülkelere ne kadar yansıyacak bilmiyoruz. Benzer tablo ABD'de de yaşanmaya başlarsa, iş ve ekonomi dünyasında her alanda bambaşka krizler çıkar.
Kredi ile yatırım yapanlar üretim satamazlarsa firmalar batma riskleriyle karşı karşıya kalırlar. Bankalar kredi sorunları ile yüzleşirler ama merkez bankaları ve hazineler her türlü desteği bankalara bu ortamda vermeye devam edeceklerdir.
BİST için sanki 95.000'lere inecekmişiz gibi geliyor bana. Ama dediğim şekilde diğer ülkelerde italya benzeri artışlar, ülkemizde de hızlı vaka artışları ve ölümler görülecek olursa, o zaman çok daha alt dipler görülebilir. Böyle bir ortamda kredili alım sağlıklı olmaz. Kredi ancak tedavi bulundu denirse olabilir. Yoksa süreci kim tahmin edebilir.
Bu arada arkadaşlar dünya kaos yaşıyor. Bu sorun böyle artmaya devam ederse öyle kayıpları hesaplamakla zaman harcamayın sizi üzer çünkü. Parası kalmayan hisselerini unutsun. Parası olanlar ve daha nerelerden alayım diye kademeli alımı takip edenler varsa, onlar doğru kademeleri bulmayı hedefleyerek yeni alımları yapmayı düşünebilirler.
Lakin her türlü kademe sonrasında bile yine maliyetli kalma riskimiz olduğunun bilinmesini isterim.
Herkese şu uyarıyı yapmak istiyorum! Kendi paranızla aldığınız ya da alacağınız hisseler de düşebilir. Hatta 2008-2009 mortgage krizinde olduğu gibi, 2001 finansal kriz döneminde olduğu gibi pul bile olabilir. Süreci tahmin edemeyeceğimiz için bu konuda kimse şurası dip olur diyemez. Ama sonuçta satmadığınız zaman sadece değer kaybı ile sınırlıdır. Gün gelir düzelir ve emin olun çoğu fazlası ile kayıplarını telafi eder. Ama krediyle alacağınız hisseler aynı şekilde düşmeye devam ederse, bu takdirde tüm portföyünüzün batmasına neden olabilir. Sadece, kendi paranızla yaşayacağınız kayıplarda kesinlikle sizi üzecektir ama kredili yapacağınız alımlar uykularınızı kaçırır. Ben bu riskin göze alınmasını doğru bulmuyorum. Böyle ortamlar krediye uygun değildir.
Hatta bu vesile ile vadeli piyasalar için de bir uyarı yapmış olayım! Yıllardır vadeli şöyle kazandırıyor diyen birçok kişi eminim son dönem vadeli işlemelerde batmıştır. Çünkü çok az kişi bu kadar kötü bir piyasa bekleyrek short yapmıştır. Sonrasında longa döndüğü anda portföyler yok olmuştur. Lütfen bir koyundan bir post çıkartmaya çalışın. Türev piyasaların risklerini göz ardı etmeyin.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_