Merhaba.

Endeksleri farklı şekillerde tuttabilirler. Mesela bankaların çoğunluğu yabancılarda olduğu için, genelde fonlar aşırı değer kayıpları yaşanmasın diye düşüşlerde alıcı, yükselişlerde satıcı konumuna geçip, fon değerlerini korumak isteyebilirler. Aynı şekilde bankalarda açığa satış bir süredir yasak olduğundan, düşüş beklentisi halinde diğer hisselerde açığa satış yapabilenler, bankalarda açığa satış yapamıyorlar. Bu da bankaların kayıplarını sınırlıyor. Endeks değerinde bankaların etkisi yüksek olduğu için bankarda düşüş yüksek olursa endeks yüksek düşer. Ama bankaların düşüş oranı düşük olursa, endeksi de kısmen tutmuş olur. 

Bankalar dışında tuprs, mgros, ttkom, tcell, toaso, thyao, ve holdingler gibi sermayesi yüksek diğer hisselerdeki değişimler de BIST'i diğer hisselerden daha yüksek oranlı etkiler. Bu hisselerde yerli - yabancı fonların yüksek olması nedeniye spekülatif ortamlarda kayıpları diğer hisselere göre daha kontorüllü olur.

Bunun dışında, saydığınız orge, erbos, jants gibi, hisselerin son üç aylık değer artışlarına bakarsanız, endeksin oldukça üstünde gerçekleşmiş olması nedeniyle de, düşüşler bu hisselerde daha fazla olabilir. Yani sadece düşüş esnasında endekse oranla daha yüksek oranda düştüğünü görmemeli, normal zamanda yükselişte endeksten çok daha fazla arttıklarını da bilmeliyiz.

Toparlanma sürelerine gelince, endeksten çok daha hızlı olabilir. Bu, idlib sorunu aşılınca birkaç gün içinde de yaşanabilir. Çünkü misal Erbos, aslında net karına bakınca geçen yılın yıl sonu bilançosuna göre 72 Milyon olan kar 65 Milyon'a inmiş gibi görünüyor. Ama net kar bir çok bilanço düzenlemesi nedeniyle aslında tam gerçeği yansıtmaz bazen. Çünkü teşvikler, muafiyet-istisnalar falan varsa, bir kereye mahsus bir satış vs geliri varsa bu net kar rakamını etkiler. Net kara bakmak bu nedenle bazen yanıltıcı olur. Esas olan şirketin esas faaliyet gelirlerine bakmaktır. Böylece şirketin asıl işi ile ilgili gelişmeyi görürsünüz. 

Erbos'a esas faaliyet geliri olarak bakınca, geçen yıl sonunda 51.5 Milyon olan gelir bu sene 75.7 Milyon TL gibi çok ciddi bir artış göstermiş. Hatta tüm periyotlara göre hiç düşmediği gibi, ciddi de artış gösterdiğini görebiliriz. Yani biraz spekülatif bir baskı ile yatırımcının panikleyrek satmasını hedefleyenlerin olduğunu düşünüyorum. İşte, böyle bilançoya sahip hisselerde, ortam yatışınca aynı hızla yükselişin yaşandığını, hatta daha yüksek seviyelere gidiş olduğunu da görebiliriz.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_