Maalesef henüz tedaviyi tam olarak görmüyorum. Seçimler öncesinde de bir takım baskılama söz konusu olabilir. Ama kurların 6.50 iken yazdığım gerçekleşmeler oldukça ki olmasını bekliyorum diyerek sendikasyon, rahip, vs konularını sıralamıştım. Bunlar oldukça da kurlarda beklediğim düşüş yaşanıyor.
Eğer özellikle ABD ile bir uzlaşma olmasa, o zaman bizim kurları baskılamamız kurların düşmesine yetmezdi. Çünkü altın dahil TCMB rezervleri 67 Milyar Dola civarına inmişti. Altını dışında tutunca kalan Dolar rezervi çok düşük bir tutardır. Ki, zaten bunun kullanılabilir kısmı da aslında hepsi değildir.
Diyeceğim o ki, sadece bizim faiz ve döviz satışı ile baskı kurmamız yetmezdi. İsterlerse bu kadar az rezev ile kurları çok daha yukarı taşıyıp faizleri de daha da yükseğe çektirebilirlerdi. Bence bir yerlerde bir konuda uzlaşma var görüşündeyim. Bu uzlaşma nerede, hangi konudadır bunu bilemiyorum. Sınırımızın uzağında Suriye içinde bir özerk bölgeye ses çıkartmamak konusunda bir uzlaşma olmuş olabilir mi bilemem. Yani sınır boyumuza bize yakın Türkmen vs. gibi kesimler yerleşip, ondan sonraki hat içinde Kürtlere özer bir bölge kurulmasına devlet kurmamakları şartı ile tamam demiş olabilir miyiz demek istiyorum. Ama Türkiye olarak böyle bir şeye evet der miyiz, demez miyiz yine de bilemiyorum.
Şimdi uzlaşma olmadan ABD'nin üstümüzdeki baskısı kalkmazdı görüşündeyim. Ya da Kaşıkçı konusunda Türkiye'nin ABD ile yakın ilişkideki geleceğin Suudi kralı Selman'ın kral olmasına mani olabilecek bir takım deliller nedeniyle de ABD ile bir takım uzlaşmalar oluyor olabilir. Çünkü, bizim taraftan elimizde başka deliller olduğu yönünde açıklamalar da sürüyor. Bu konu biraz ilginç bir hal aldı. Sanki kral kalsın ama Selman azledilsin beklentisinin üstüne gidiyor gibiyiz.
Tüm bunlar ABD ile ilişkilerde bir sebeple yumuşama yaratmış olabilir. Şimdi eğer ABD ile ilişkiler düzelir, Halkbank soruşturması yaptırım çıkmadan kapanacak olursa, o zaman ekonomi başka, borsa başka davranır. Borsadan tüm bu sorunlar nedeniyle uzaklaşmış yerli yabancı fonlar geri gelmeye başlarsa, BİST pozitif ayrışma sürecine devam edebilir. Kurlar ise, tamamen arz talep dengesine göre oluşur. Eğer fon ve doğrudan yatırım girişleri ABD ve AB tarafından gelmeye başlarsa, o zaman seçim sonrasında da kurlarda eski zirveleri ya da üstlerini hızla göreceğimiz bir ortam beklemem.
Ayrıca, kurlar yabancıların yatırımlarını arttıracaktır. İthalat daha pahalı hale geldiği için eğer kurların dediğim seviyelerin altında inmesine izin vermezsek, yerli üreticiler de yatırımlarını arttırıp ithal edilen ürünleri Türkiye'de üretmeye başlayacaklardır. Şimdi artık asıl önemli olan yatırım kredi faizlerinin düşmesidir. Bir süre sonra bu süreç başlarsa, ekonomi oturmaya başlar.
Ama iç-dış siyasette yeni gerilimler çıkarsa onu bilemem. Bunun dışında bana göre şu anda Türkiye'de iktidara alternatif olacak bir muhalefet yok. Bu nedenle ABD ve AB ülkeleri mevcut iktidar ile ilişkilerini yeniden düzeltmek yolunu tercih edeceklerdir. Şu anda da bunlar oluyor.
Eğer seçimlerde Ankara ve İstanbul muhalefete geçecek olursa, işler değişebilir. Ama bu şehirleri yine iktidar kazanırsa, seçimler sonrasında ekstra bir korku yaratacak yeni ve kontrolsüz kur atakları beklemiyorum. 1994 ve 2001 finansal krizlerinden sonra da, piyasalar dengeyi bulup, işlemeye başlarken benzer spekülasyonlar, yeni kriz korkuları her olmuştu. Ama sonra bunlar unutuluyor.
Umarım işler düzelsin. Çünkü yeni bir kur ve faiz atağı halinde ekonomi bunu kaldıramaz. O zaman çok büyük bir ekonomik kriz içine düşeriz. Ben bunu beklemiyorum. Yakında Kanal İstanbul'un projesini yap işlet devret ile ihaleye çıkartırız. Özellikle araplardan yüksek ilgi gelir. Arap ortaklı şirketlerimiz ciddi bedeller ödeyerek, yakın vadeli döviz girdisini sağlayabilirler. Sanki iş buraya doğru gidiyor.
Bakalım neler olacak. Ama dediğim gibi bu kurlarda durmamız bile bazı tedavilerin otomatikman başlamasına neden olur. İthalat yerine ihracat artışı ve pahalı olan ithal aramalların yerli üretimleri başlar.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_