Dolarda serbest fiyat uygulaması kalkmadığı takdirde düşmez yükselir. Ama kambiyo rejimi değişir, sabit kur rejimine geçtik denirse, o zaman ilan edilen kur esas olur. Ama bu sefer de, döviz isteyene istediği dövizi o kurla vermeniz gerekir. Şu an zaten döviz rezervi eksi iken bunu yapmaları da zor.
Sabit kura geçilmediği takdirde kur ve gram altın yükselir. Faizler daha da artar. Borsa yabancı ve nakit yaratmak isteyenler nedeniyle kısmi düşüş yaşayabilir. Bunları uygulamada yapılacakları görmeden duymadan tam tahmin etmek çok zor. Ama enflasyon düşmeden, faiz artışı yapmaz, bir de üstüne indirirseniz döviz düşmez. Dış ödemelerinizin vadesi geldiğinde hele bir de ödeme güçlüğüne düşerseniz, işte o zaman olması gerektiğinden de fazla artar. Dış borç verenler, durum düzelene kadar vermezler. Yani o kısımları hiç düşünmek istemiyorum. Çok sıkıntılı bir süreçtir. Ben o kadarı olmadan geri adım atacaklardır diye düşünüyorum.
Tabi bu arada döviz yaratmak için bir takım işletmelerimiz de satışa çıkabilir.
Bununla birlikte her şeyin fiyatı yükselirken borsa hisse fiyatları geçici düşerse düşer. Sonra hisseler de değerlenir. Sorun nakit sorunu. Ama sadece TL değil, ithalatçı ve dış borcu yüksek bir ülke olduğumuz için döviz rezervi de çok önemlidir. Şu an TL'ye erişimi zorlaştırıyorlar ki, insanlar TL bulamayınca ellerindeki dövizleri satsınlar diye. Ama güven sarsılınca o düşündükleri gibi davranmaz yatırımcı ve hane halkı. Bir anda tüketim durur. Yatırım durur. Büyüme eksiye dönerken fiyatlar kur artışı yüzünden fırlar. Buna durgunluk ve küçülme içinde yaşanan enflasyon yani stagflasyon denir.
Yani bu sürece adım adım gidildiğini 2021'de faiz politikasını ilan ettikleri an ve TCMB'nın özerkliğini zedeledikleri an yazmaya başladım. Bildim demek hoş değil bu konularda. Çünkü gerçek ekonomi bilenler, bu kararların bu günleri getireceğini zaten bilirler. Nasıl olur da böyle bir inatlaşma yapılır aklım almıyor.
Tablo ortada. 2018 cumhurbaşkanlığı öncesi Dolar 4.00TL idi. Daha o zaman seçilirsem döviz ve faizle nasıl uğraşılır göreceksiniz denmişti. O zaman da enflasyon düşmeden bunun risk olacağını yazmıştım. Ne diyeyim çok üzülüyorum bu süreçleri görünce. Ama en çok üzüntüm, hala bu yazılarımı okuyan arkadaşların, ya da hala bu yaşananları gören halkın, suçu farklı adreslerde aramaları. Yanlış yapana yanlış yapıyorsun denmediği için bunları yaşıyoruz.
Neyse durum bu. Ben yine de yaşanacak tüm kayıpların telafisi günü gelince yine borsa ile olacak diye düşünüyorum. Ama süreç seçilenler, atanan kadrolar ve alınan kararlara göre değişecek.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_