Dış ticaret açığı, GTS kapsamında Kasım ayında 5,07 milyar dolar olarak gerçekleşti - Ticaret Bakanlığı
Ticaret Bakanlığı, Kasım ayına ilişkin resmi olmayan Genel Ticaret Sistemi
(GTS) kapsamında geçici dış ticaret verilerini yayınladı.
2020 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre;
° İhracat, % 0,95 azalarak 16 milyar 88 milyon dolar,
° İthalat, % 16,07 artarak 21 milyar 158 milyon dolar,
° Dış ticaret hacmi, % 8,05 artarak 37 milyar 246 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
° İhracatın ithalatı karşılama oranı ise % 76,0 olmuştur.
Önemli ihracat pazarlarımızda pandemide yaşanan ikinci dalga, Avrupa Birliği ekonomisindeki daralma ve takvim etkisi Kasım ayı ihracatımız üzerinde etkili olmuştur. Bu kapsamda, ihracatımız Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 0,95 oranında azalarak 16 milyar 88 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı ayda ithalatımız ise bir önceki yılın aynı dönemine göre % 16,07 artışla 21 milyar 158 milyon dolar olmuştur.
Kasım ayında dış ticaret hacmimiz bir önceki yılın aynı ayına göre % 8,05 artarak 37 milyar 246 milyon dolar olmuş, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise % 76,0 olarak gerçekleşmiştir.
Mart ayından itibaren tüm dünyayı hem sosyal hem de ekonomik anlamda çok büyük oranda olumsuz etkileyen Covid-19 salgınını nedeniyle dünya ekonomilerinde yaşanan daralmanın olumsuz etkilerinin, hem ülkemizin hem de dünya ekonomilerinin normalleşme sürecine girdiği Haziran ayından itibaren ortadan kalkmaya başladığı görülmektedir.
Nitekim, GSMH 3. çeyrek büyüme rakamları pandemi döneminden çıkışın önemli bir işareti olan V-tipi toparlanmayı teyit etmektedir. Ayrıca, söz konusu büyüme rakamı Türkiye ekonomisinin pandemiden çıkışta diğer ülkelere göre pozitif ayrıştığını da göstermektedir. Bunun yanında yılın ilk dokuz ayında büyüme %0,5 gelerek pozitif büyüme trendine girerek toparlanmanın başarı ile devam etmekte olduğunu göstermiştir.
Bununla beraber, ülkemiz ekonomisi, 3. çeyrek büyüme değeri olan %6,7 ile, verisi açıklanan(17 ülke) G20 ülkeleri içinde en hızlı büyüyen ülke olarak söz konusu ayrışmayı pekiştirmektedir.
GTS'YE GÖRE KASIM AYINDA ALTIN HARİÇ İHRACATIMIZ BİR ÖNCEKİ YILIN AYNI AYINA GÖRE % 0,7 ORANINDA AZALDI, ALTIN HARİÇ İTHALATIMIZ İSE % 11,4 ORANINDA ARTTI
Altın ticareti hariç tutulduğunda, 2020 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre;
° İhracat, % 0,7 azalarak 16 milyar 46 milyon dolar,
° İthalat, % 11,4 artarak 18 milyar 586 milyon dolar,
° Dış ticaret hacmi, % 5,4 artarak 34 milyar 632 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
° Altın hariç İhracatın ithalatı karşılama oranı ise % 86,3 olmuştur.
İşlenmemiş veya yarı işlenmiş altın ithalatı hariç tutulduğunda, Kasım ayı ithalatının bir önceki yılın aynı ayına göre % 11,4 oranında arttığı görülmektedir. Bununla birlikte, işlenmemiş veya yarı işlenmiş altın dış ticareti hariç olarak bakıldığında Kasım ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı %86,3 gibi oldukça yüksek bir seviyeye çıktığı anlaşılmaktadır. Altın hariç tutulduğunda, Ocak-Kasım döneminde, ithalatın % 3,6 düşerek 173 milyar 962 milyon dolar olarak gerçekleştiği ve bu dönem için ihracatın ithalatı karşılama oranının ise % 85,7 düzeyine yükseldiği gözlemlenmektedir.
KASIM AYINDA EN FAZLA İHRACATI GERÇEKLEŞTİRDİĞİMİZ FASIL "MOTORLU KARA TAŞITLARI" OLDU
"Motorlu Kara Taşıtları" faslında ihracatımız Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,2 azalışla, 2 milyar 372 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Kasım ayında en fazla ihracat yaptığımız diğer fasıllar ise sırasıyla %2,1 artışla "Kazanlar ve Makinalar" (1 milyar 573 milyon dolar) ve %5,1 azalışla "Elektrikli makina ve cihazlar" (897 milyon dolar) olmuştur.
Pandemi sonrası demir çelik, sebzeler ve meyveler gibi ihraç ürünlerimizdeki artış trendi Ekim ayı ile kıyaslandığında Kasım ayında da devam etmektedir.
Diğer taraftan, normalleşme sürecinin etkisiyle, Ekim ayına kıyasla Kasım ayında ihracatı önemli ölçüde artış gösteren fasıllar göze çarpmaktadır. Buna göre Kasım ayında bir önceki aya göre yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular faslı ihracatı %14,6, yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler faslı ihracatı %7,5 ve demir ve çelik faslı ihracatı %1,9 oranında artmıştır.
EN FAZLA İHRACAT YAPTIĞIMIZ ÜLKE ALMANYA
Kasım ayında en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla Almanya (1 milyar 511 milyon dolar), İngiltere (1 milyar 93 milyon dolar) ve Irak (952 milyon dolar) olurken ithalatta ise ilk üç sırayı Almanya (2 milyar 353 milyon dolar), Çin (2 milyar 237 milyon dolar) ve Rusya (1 milyar 750 milyon dolar) almıştır. Kasım ayında ihracatçılarımız 206 farklı ihracat pazarına ulaşmayı başarmıştır.
Covid-19 süreci sonrasında görülen normalleşme süreçlerinin ikili ticaretimize olumlu yansımasının Kasım ayında da devam ettiği anlaşılmaktadır. Başta AB ülkeleri olmak üzere ana ihracat pazarlarımızdaki normalleşme ile beraber, bu pazarlara ihracatımızın da toparlanma içine sürecine girdiği görülmektedir.
Nitekim bir önceki aya göre önemli pazarlarımızdan Japonya'ya %29,1 Rusya'ya %27,9, Katar'a %23,6, Birleşik Arap Emirlikleri'ne %8,5 ve Çin'e %5 oranlarında ihracat artışı kaydedilmiştir.
EN BÜYÜK İLK 3 İHRACAT PAZARIMIZ TOPLAM İHRACATIMIZIN %22,1'İNİ OLUŞTURDU
Kasım ayında GTS'ye göre en fazla ihracat yaptığımız ilk üç olan Almanya, İngiltere ve Irak'a yönelik ihracatımız toplam aylık ihracatımızın % 22,1'ini oluştururken, en fazla ithalat yaptığımız ilk üç ülke olan Almanya, Çin ve Rusya Federasyonunun aylık ithalatımızdan aldığı pay ise % 30 olarak gerçekleşmiştir.
Buna ilaveten Sayın Bakanımızın işaret ettikleri "Ticarette Yeni Yol Haritası" çerçevesinde 2020 yılı Kasım ayında potansiyel pazarlarımızdan geçen yılın aynı ayına göre Rusya'ya ihracatımız %28, Çin'e ihracatımız %22,2 ve Hindistan'a %7,9 oranında artış göstermiştir.
Geçen yılın aynı ayına göre 2020 yılı Kasım ayında görülen Lübnan'a %125,2, Brezilya'ya %40,0 ABD'ye %18,2'lik, İngiltere'ye %15,6'lık, İsviçre'ye %16,5'lik, İsrail'e %14,1'lik Belçika'ya 12,9'luk ve Polonya'ya %10,2'lik ihracat artışları ise dikkat çekmiştir.
Pandemide ikinci dalganın da etkisi ile Kasım ayında Avrupa Birliği ülkelerine yapmış olduğumuz ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 1,6 azalışla 6 milyar 649 milyon dolar olurken söz konusu ülkelere yapmış olduğumuz ihracat toplam ihracatımızın %41,3'ünü oluşturmuştur.
İHRACATÇI FİRMA SAYIMIZ KASIM AYINDA %3,3 ARTARAK 42.602'YE ULAŞMIŞTIR
2019 yılı Kasım ayında 41.228 firmamız ihracat gerçekleştirirken, 2020 yılı Kasım ayında ihracat yapan firma sayımız %3,3 artışla 42.602'ye ulaşmıştır. Diğer taraftan, 2020 yılı Ocak-Kasım döneminde ihracatçı firma sayımız geçen yılın aynı dönemine göre % 3,1 artışla 84.344 olmuştur.
DIŞ TİCARETTE EN ÇOK KULLANILAN TAŞIMA ŞEKLİ DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞI OLDU
2020 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat "Deniz Yolu" (9 milyar 767 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla "Kara Yolu" (4 milyar 885 milyon dolar) ve "Hava Yolu" ulaşımı (1 milyar 99 milyon dolar) izlemiştir.
İthalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat "Deniz Yolu" (10 milyar 938 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla "Kara Yolu" ulaşımı (5 milyar 62 milyon dolar) ve "Hava Yolu" (3 milyar 134 milyon dolar) takip etmiştir.
İHRACATTA EN ÇOK TERCİH EDİLEN ÖDEME ŞEKLİ MAL MUKABİLİ OLDU
2020 yılı Kasım ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat "Mal Mukabili Ödeme" (10 milyar 134 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini "Peşin Ödeme" (2 milyar 318 milyon dolar) ve "Vesaik Mukabili Ödeme" (1 milyar 919 milyon dolar) takip etti.
İthalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat "Mal Mukabili Ödeme" (11 milyar 521 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini "Peşin Ödeme" (5 milyar 748 milyon dolar) ve "Bedelsiz" (933 milyon dolar) izlemiştir.
TİCARETİN EN KOLAY VE GÜVENLİ YAPILDIĞI ÜLKE OLMA YOLUNDA ÇALIŞMALARIMIZI KARARLILIKLA SÜRDÜRÜYORUZ
Bakanlık olarak ülkemizin en kolay ve en güvenli ticaretin yapıldığı ülke olma amacı doğrultusunda geliştirmiş olduğumuz "Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması" başarıyla devam ediyor. Söz konusu uygulama kapsamında ihracatta yerinde gümrükleme, ithalatta yerinde gümrükleme, izinli gönderici ve izinli alıcı gibi birçok kolaylıktan faydalanarak rekabet güçlerini artırmayı başaran 529 firma, 2020 yılı Kasım ayında toplam ihracatımızın %28,5'ini, toplam ithalatımızın ise %32,6'sını oluşturmuştur. Bakanlığımızın sunduğu yukarıda belirtilen kolaylaştırıcı dış ticaret uygulamalarından faydalanan firmalarımızın toplam dış ticaret hacmi 2020 yılı Kasım ayında 11 milyar 478 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. (4 milyar 579 milyon dolar ihracat, 6 milyar 899 milyon dolar ithalat).
DIŞ TİCARETİMİZİ MİLLİ PARA BİRİMİMİZLE GERÇEKLEŞTİRİYORUZ
Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısıyla yerli ve milli para birimimizin dış ticaretteki kullanımını artırmaya devam ediyoruz. Kasım ayında milli paramızla ihracat işlemlerimizi gerçekleştirdiğimiz ülke sayısı 180 olurken aynı dönemde 109 ülkeyle ithalat işlemlerimizi Türk Lirası ile gerçekleştirilmiştir.
2020 yılının Kasım ayında Türk Lirası ile yapmış olduğumuz dış ticaretin toplamı 17 milyar 347 milyon TL olarak gerçekleşmiş olup, bunun 5 milyar 600 milyon TL'lik kısmı ihracat, 11 milyar 747 milyon TL'lik kısmı ithalat olmuştur.
AKTİF FİRMA SAYISI ARTTI
Ülkemizde faaliyet gösteren aktif firma sayısı 2020 yılı Kasım ayı itibariyle bir önceki aya göre 7 bin 945 artışla 1 milyon 998 bin 412 olurken, limited şirketler toplam aktif firmaların % 45,3'ünü oluşturmuştur. Bakanlık olarak tüketici fiyatlarındaki istikrarı sağlamak ve tüketicilerimize güven sağlamak için geliştirdiğimiz ve başarıyla uyguladığımız Hal Kayıt Sistemi'ne kayıtlı kişi sayısında bir önceki yıla kıyasla %7 yükseliş kaydedilirken sistemdeki bildirim sayısı ise 15 milyon 447 bin 384 olarak gerçekleşmiştir.
GÜMRÜK İDARELERİNCE TAHSİL EDİLEN VERGİLERİN TOPLAM İÇERİSİNDEKİ PAYI %22,94
Gümrük idareleri tarafından tahsil edilen vergi tutarı Kasım ayında 22 milyar 100 milyon TL olmuştur. 2020 yılı Ocak-Ekim döneminde ülkemiz vergi gelirleri toplamı 655 milyar 345 milyon TL iken Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı ise %23,5 olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler toplamı ise 175 milyar 876 milyon TL olmuştur.
KADINLARIMIZIN İŞ HAYATINA DAHA FAZLA KATILIM SAĞLAMASI İLE BİRLİKTE İHRACAT ODAKLI BÜYÜMENİN TEMELLERİNİ GÜÇLENDİRİYORUZ
Kasım ayı sonunda ülkemizde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkâr sayısı işyeri sayısı 2 milyon 140 bin 241 olmuştur. 2020 yılının başından beri esnaf ve sanatkâr sayımızda yaklaşık 190 binlik artış kaydedilmiştir. Kadınlarımızın ekonomideki yerlerinin çok daha güçlenmesi için adımlarımızı atmaya devam ediyoruz. Kasım ayı sonu itibarıyla kadın esnaf ve sanatkâr sayısı 338 bin 146 olurken, kadın esnaf sayımız son bir yılda yaklaşık 40 bin artmıştır.
Kasım Ayı ÖTS Verisi de şu şekilde gerçekleşti;
Dış ticaret açığı, ÖTS kapsamında Kasım ayında 4.56 milyar dolar olarak gerçekleşti - Ticaret Bakanlığı
Ticaret Bakanlığı, Kasım ayına ilişkin resmi olmayan Özel Ticaret Sistemi (ÖTS)
kapsamında geçici dış ticaret verilerini yayınladı.
Kasım ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 0,91 oranında azalmış, ithalat ise % 12,06 oranında
artmıştır.
2020 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre;
? İhracat, % 0,91 azalarak 15 milyar 316 milyon dolar,
? İthalat, % 12,06 artarak 19 milyar 876 milyon dolar,
? Dış ticaret hacmi, % 6,02 artarak 35 milyar 191 milyon dolar seviyesine yükselirken,
? İhracatın ithalatı karşılama oranı % 77,1 olmuştur.
En fazla ihracat "Ham madde (Ara mallar)" grubundan yapılmıştır.
2020 yılı Kasım ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat
"Ham madde (Ara mallar)" (6 milyar 796 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla "Tüketim malları" (6 milyar 472 milyon dolar) ve "Yatırım (Sermaye) malları" (1 milyar 950 milyon dolar) grupları takip
etmiştir.
En fazla ithalat "Ham madde (Ara mallar)" grubundan yapılmıştır.
2020 yılı Kasım ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat
"Ham madde (Ara mallar)" (14 milyar 400 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla "Yatırım
(Sermaye) malları" (3 milyar 71 milyon dolar) ve "Tüketim malları" (2 milyar 307 milyon dolar) grupları takip
etmiştir.
ÖTS'ye göre en fazla ihracat yapılan fasıl "Motorlu Kara Taşıtları" olmuştur.
2020 yılı Kasım ayında en çok ihraç edilen "Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler, diğer
kara taşıtları" faslını (2 milyar 311 milyon dolar), "Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer
reaktörler" (1 milyar 480 milyon dolar) ve "Demir ve çelik" (851 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar
düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi aşağıdaki tabloda görülmektedir.
ÖTS'ye göre en fazla ithalat yapılan fasıl "Kazanlar ve Makinalar" olmuştur.
2020 yılı Kasım ayında en çok ithal edilen "Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer
reaktörler" faslını (2 milyar 530 milyon dolar), "Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından
elde edilen ürünler" (2 milyar 429 milyon dolar) ve "Kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit
mücevherci eşyası, metal paralar" (2 milyar 140 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en
büyük 5 ithalat kalemi aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
ÖTS'ye göre en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve Irak olmuştur.
2020 yılı Kasım ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1 milyar 408 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi
sırasıyla İngiltere (1 milyar 64 milyon dolar) ve Irak (847 milyon dolar) izlemektedir.
ÖTS'ye göre en fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, Çin ve Rusya Federasyonu olmuştur.
2020 yılı Kasım ayında en fazla ithalat yapılan ülke Almanya (2 milyar 226 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi
sırasıyla Çin (2 milyar 145 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (1 milyar 750 milyon dolar) izlemektedir.
ÖTS'ye göre 2020 yılı Kasım ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli Deniz Yolu taşımacılığı
olmuştur.
2020 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat "Deniz Yolu" (9
milyar 391 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla "Kara Yolu" (4 milyar 513 milyon dolar) ve
"Hava Yolu" ulaşımı (1 milyar 80 milyon dolar) izlemektedir.
ÖTS'ye göre 2020 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat
"Deniz Yolu" (10 milyar 558 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla "Kara Yolu" ulaşımı (4 milyar
193 milyon dolar) ve "Hava Yolu" (3 milyar 107 milyon dolar) izlemektedir.
2020 yılı Kasım ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat "Mal Mukabili
Ödeme" (10 milyar 13 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini "Peşin Ödeme" (2 milyar 325 milyon
dolar) ve "Vesaik Mukabili Ödeme" (1 milyar 905 milyon dolar) takip etmiştir.
2020 yılı Kasım ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat "Mal Mukabili
Ödeme" (9 milyar 316 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini "Peşin Ödeme" (7 milyar 654 milyon
dolar) ve "Vadeli Akreditif" (870 milyon dolar) takip etmiştir.
2020 yılı Kasım ayında Türk Lirası ile yapmış olduğumuz dış ticaretin toplamı 17 milyar 347 milyon TL olarak
gerçekleşmiş olup, bunun 5 milyar 600 milyon TL'lik kısmı ihracat, 11 milyar 747 milyon TL'lik kısmı ithalat
olmuştur.
2020 yılı Kasım ayında milli paramızla ihracat işlemlerini gerçekleştirdiğimiz ülke sayısı 180, aynı dönemde
milli paramızla ihracat yapan firma sayısı 7.187 olmuştur. 2020 yılı Kasım ayında milli paramızla ithalat
işlemlerini gerçekleştirdiğimiz ülke sayısı ise 109, aynı dönemde milli paramızla ithalat yapan firma sayısı
1.064 olarak gerçekleşmiştir.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_