SE**** KI***

Günaydın :) 
           Bu saydıklarınız öncesinde 1990 Körfez krizini, Özal\'ın aniden ölümünü, PTT\'nin T\'sinin özelleştirilmesi iptal edilince ratinglerimizin arka arkaya kırılmasını, 5 Nisan 1994 Çiller\'in kararlarını, 1998 yılında Rusya moratoryumunu ve devamında yazdıklarınızı yaşadım. En derini 1994 krizi ve 2001 anayasa kitapçığı ile başlayan finansal krizlerdi diye hatırlıyorum. Hepsinden sonra da, borsada dengeler yeniden kuruldu ve hisseler yeniden gördükleri en yüksek fiyatları da geçtiler. 

Nereyi görür konusu ise net bir cevap içermiyor. Yaşanan krizin ekonomik ve panik etkisine göre alt seviyeler oluşuyor. Belirsizliğin bitmesi alımlar için beklenen bir kriter oluyor diyebilirim. Yani şu an FED belirsizliği önemli bir konu. Faiz artışı açıklanınca bakılacak bakalım etkisi ne kadar olacak. Eğer korktukları gibi bir etki olmadığını görürlerse alımlar ve pozitif açıklamalar gelmeye başlayacaktır.

Şu an için piyasaların dengesini bozan Rusya krizidir. Yukarıda saydığınız bir çok olayı bizzat borsada yaşadım ama, Rusya\'nın uçağının düşürülmesini ilk kez tecrübe ediyorum. Bu krizin boyutu henüz tam şekillenmedi. Ayrıca Suriye\'de ISİD denen bir olgu var. Suriye\'de ciddi bir gerilim yaşanıyor. Eğer Rusya krizi olmasaydı Suriye\'ye çok aldırmayacaktık. Ancak şimdi Rusya riski ile birlikte Suriye riskini değerlendirmek durumunda kalıyoruz.

1994 senesinde bir anda notlarımız kırılınca borsa ve hisseler taban taban düşmüştü. Kabus gibiydi. Ama sonra borsa o kadar hızlı yükseldi ki, bu sefer de endeksten sıfırlar atıldı. 

2001\'de anayasa kitapçığının atılmasının tetiklediği bankacılık krizini de sadece kendi başımıza yaşamıştık. Bankalarımız battı. Devletleştirildi. Gecelik faizler % üç basamaklı hanelere bile çıkmıştı. 70 Milyar Dolar civarı bir finansal batak yaşadık. Ama sonra yine borsa rekorları yaşadık.  

Kısacası tecrübe ettiğim tüm krizler için esas olan hep bilanço ederleridir. Bilanço ederi iyi olan hisseler ve borsa böyle olaylar esnasında, sorunun derinliğine göre önemli düşüşler yaşaalar da, bu sorunların belirsizlikleri bittiğinde alımlar da çok hızlı geliyor. Uğranılan kayıplar inanılmaz hızlı kapanabiliyorlar. Ama öncesinde, artık o risk sebebi ile ilgili belirsizliklerin bittiğinin görülmesi gerekiyor. Şu an için FED faiz artışı yaparsa nasıl yansımlar yapacağı konusunda görüşlerimiz var tabii ama farklı görüşler olduğu için belirsizlik hakim.

Aynı şekilde Suriye ve Rusya krizi (Benim için en önemlisi) ne şekilde sonuçlanacak bu henüz net değil. İlişkilerin yeniden normale döneceği mesajlarını almaya başladığımız zaman risk bitti diyebileceğiz. Ama şu anda kendisini batının karşısındaki süper güç olarak gören Rusya ve Putin\'in uğradığı Türkiye şokuna karşılık neleri göze alabileceğini bilmiyoruz. Gerilim hala tırmandırıldığı için piyasalar rahat değil. Yaşadığımız olay sonrası, Rusya, Irak-Suriye hattında bir anda bir Türk uçağını düşürse, ya da Türk askerlerini vursa sonucu ne olur? 

Yok canım bunu da yapmaz mı? İşte piyasa yapıp-yapmayacağını bilmediği için, böyle bir şey yaparsa diye çekindiği için senetlerden kısmen kaçıyor ya da uzak duruyor. Umarım böyle bir gelişmeyi tecrübe etmek durumunda kalmayız. 

Dikkat çektiğim bu riskler dışındaki gelişmeler Türkiye\'nin lehine. En büyük ithalat kalemi olan enerjide ciddi fiyat düşüşleri yaşanıyor. Yüksek bir oy ile hükümeti kuruldu. Dünya büyüme sağlayacak ekonomik yatırımlar yapamıyorken, Türkiye\'de çok ciddi projeler yapılıyor ve-veya başlamak üzere...

Anlayacağınız size dip konusunda teknik yazdığım seviyeler dışında net bir cevap veremeyeceğim. Çünkü yaşadığımız Rusya krizi tecrübesini de ilk kez yaşıyoruz. Akıbetine göre cevap değişecektir. Yaşanan sıkıntının ve düşüşlerin ekonomikden daha çok, ana nedeni jeopolitik risklerdir. Risk azalınca rahatlayacağız. Ama jeopolitik risklerimizin derinleşmesi halinde, alıcılar kaybolduğu için her türlü düşük endeks seviyesi görülebilir.
 

    Saygılarımla

    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_