Dünkü alımların bir nedeni bu gelişme olabilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan İsveç'in NATO'ya üyelik protokolünü imzalayıp meclise yolladı. TBMM'nde yapılacak oylama sonrası kararımız netleşecek. Ama iktidarın meclis çoğunluğu nedeniyle onaylanmasını bekliyorum.
ABD'nin Suriye'deki üslerine İHA saldırıları yaşanıyor!
Eğer İsveç gelişmesi ve İsrail-Filistin esir takası gündemi ile dün alımlar yaşandıysa, satış riski yaratacak gelişmeler de var! Dün Biden, Bidenomics adlı bir programda konuşmasını kesip, ''ilgilenmem gereken acil bir konu var, acil durum odasına gitmem gerekiyor'' diyerek ayrılmış. Toplantı gündemini bilmiyoruz. Ama dün ABD'nin Suriye'deki üslerine eş zamanlı İHA saldırıları yapılmış. ABD bu saldırıları İran'ın kolaylaştırdığını açıkladı. Kısacası İran'ı da işin içine çekmek isteyen bir tablo riski halen sürüyor.
Diğer taraftan da Esir takası konusunda İsrail, önce esirler bırakılsın sonra gazze harekatını konuşurum diyor. Hamas ise, önce İsrail Gazze saldırılarını azaltsın, sonra esirleri bırakmayı konuşuruz diyor. Anlayacağınız bu konu net değil.
Enflasyon Muhasebesi Yine Ertelenecek Mi?
BIST için önemli bir başka konu daha var! Arka arkaya üç yılın enflasyonu %100'ü geçtiyse ve mevcut yılda da %10 üzerinde enflasyon varsa şirketlere enflasyon muhasebesine geçme imkanı veriliyor. Ama bu hak Aralık 2021 yılında 2 yıl için ertelenmişti. Eğer yeni bir erteleme olmazsa Aralık 2023 tarihinde enflasyon muhasebesi uygulama hakkı başlayacak. Bu durumda yıl sonu bilançolarında bambaşka bir tablo ile karşılaşabiliriz. Bu nedenle yeni bir erteleme yapılacak mı, yoksa yıl sonu bilançoları enflasyon muhasebesine göre mi yapılacak bunu anlayacağız.
Enflasyon değerlemesi yapılmadığı için şirketlerin karları çok yüksek çıkıyor. F/K'lar da düşük gözüktüğü için, olası fiyatlamalar için potansiyel var diye görülüyor.Bu karlar üzerinden de devlet vergi tahsilatı yapıyor. Ama enflasyon muhasebesine geçilirse, bu takdirde birçok şirketin karlılıkları bir anda düşecek. Bu durumda F/K'lar ise aniden yükselince, borsa fiyatları fazlası ile değerlenmiş gibi görülecek. İşte bu belirsizlik de BIST için çok önemli!
Enflasyon muhasebesine geçildiğinde, ilk anda yapılacak değerlemeler sonrası oluşacak kardan ek vergi verilmeyecek. Aynı şekilde zarar çıkanlarda da, önce ödedikleri vergilerden mahsuplaşma yapılmayacak. Ama geçiş sonrasındaki bilançolarda oluşacak karlar ve zararlara göre yeni tabloları göreceğiz.
Taşınmazları öz kaynaklar içinde yüksek yer tutan şirketlerde enflasyon muhasebesi pozitif etki yaratacak. Değerlemeler yapılınca öz kaynakları ve karlılıkları bir anda artacak. F/K'ları düşecek. Böylece şirketler için iskonto içeren tablolar fiyatlarının artmasına destek olacak. Aynı şekilde stok devir hızı yüksek olan şirketlerde de pozitif etki oluşması bekleniyor. Ama nakit varlıkları ve stokları daha yüksek olan şirketlerde ise olumsuz baskı yaratması bekleniyor. Çünkü bu değerlerin bilançoya giriş değerleri düşük iken, değerleme sonrası yükselince şirketler zarar açıklayabilecekler. Ya da karları düşecek.
Mesela enerji şirketlerinde stok devir hızları 3-7 gün gibi sürelerde olduğu için, onlar için olumlu etki yaratacak bir durum. Bankalardan ise İş Bankası çok sayıda iştirake sahip olduğu için, böyle bir değerleme sonrası çok yüksek bir potansiyel içeriyor olacak. Ama enflasyon muhasebesi bankaların çoğunda ilk anda karlarını düşürecek olsa da, bankaların suni bir kar görüntüsü yüzünden boş yere vergi ödemesini engellemiş olacak. Yoksa mevcut durumda aslında gözüktüğü gibi karları olmadığı halde vergi ödüyorlardı. Bu da gerçekte özkaynaklarının erimesine neden oluyordu. Yani enflasyon muhasebesi bankalar için tümden olumsuz demek de doğru değil.
Ama kamunun ilk anda ciddi bir vergi kaybı riski olacağı için, kamu enflasyon muhasebesine geçişe çok istekli değil. Bu nedenle yeni bir erteleme daha yapabilir. Bununla birlikte Mehmet Şimşek, yurt dışında yabancılara enflasyon muhasebesine geçişin olacağını söylediği haberleri de var. Bu konu da henüz netlik taşımıyor anlayacağınız.
Kısacası Enflasyon muhasebesine erteleme süresi olan Aralık 2023'te başlayacak olursak, bu durumun da borsa fiyatlamalarına çok ciddi etkileri olacak. Ama bu şimdilik ikinci etkide. İlk derece etkisi olan konu İsrail-Filistin savaşındaki gelişmeler. Gazze'ye kara harekatı ya da İran'ı savaşa çekme gelişmesi piyasaları yine bozar. Ben çok kararsızım. Gelişmeleri dikkatli takip etmekte yarar görüyorum.
Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_