Dün Başbakan ile Gezi Parkı Platformu arasında yapılan görüşme sonrasında, AKP sözcüsü Hüseyin Çelik tarafından referandum teklifi yapıldığı açıklaması geldi. Bu önemli bir hamledir. Demokrasilerin en temel ölçütü de halk oyudur. Referanduma rağmen hayır demek, eylemlerin boyutunu başka mecralara taşır.
11 Haziran tarihinde ''Gezi Parkı Süreci Belirleyici Olacaktır'' başlıklı yazımda, tepkilerin sebeplerinin doğru yapılması gerektiğini belirtmiştim. Eğer bu tespit doğru yapılamazsa, eylemcilerin taleplerine göre verilecek cevaplar asıl cevap ve beklenti olmayabilir. Ben kendimce asıl tepki nedenlerini ilgili yazımda belirtmiştim. Ama bunlar açıkça ifade edilmeyip, Gezi Parkı projesi üzerinden tepkiler oluştuğu için, Hükümetin referandum teklifi sonrasında, tepkilerin azalmasını beklemek gerekir. Nihayetinde halkın kararı neyse ona saygı duymak işin doğrusudur. Referanduma karşı çıkmak doğru olmaz.
Olası bir referandum sayesinde, İstanbul genelinde halk, siyasi partiler ve iktidar kendilerini test etmiş olacaklardır. Büyük bir hayır oyu çıkarsa, 2014 cumhurbaşkanlığı seçimi başta olmak üzere diğer tüm seçimler önemli belirsizlikler taşıyor olacaktır. Ama, olası Gezi Parkı referandumundan büyük bir evet çıkarsa, bu takdirde 2014 için başkanlık sistemine geçiş referandumunun da gelmesi beklenebilir.
Bir çok sebep nedeniyle tepkilerini Gezi Parkı sürecinde ortaya koyanların önünde ciddi bir şans doğmuştur. Eğer böyle bir referandumda önemli bir oranda ''Hayır'' oyu çıkmasını sağlarlarsa o takdirde, bundan sonra iktidar halkın gerilmesine neden olan bir çok kararında geri adım atmak zorunda kalabilir. Nihayetinde siyasiler için seçmen oyları asıl belirleyicidir.
Dünya Bankası Dünya İçin Büyüme Tahminini Aşağıya Revize Etti.
Başta Çin olmak üzere, Avrupa'nın büyüme rakamları pek iç açıcı olmadığı için, büyüme tahminleri aşağıya revize edildi. Türkiye için de benzer bir revize geldi. Bu revize dünya genelinde büyüme yönünde sıkıntıların sürdüğüne işaret ediyor. O zaman genişletici parasal önlemleri süreceği yönündeki görüşler güç kazanabilir. FED parasal genişlemeden çıkış kararlarını yakın tarihte uygulamaya sokmayacağını açıklayabilir. İşte bu piyasalar için önemli bir gelişme olur. Eğer FED bu yönde bir açıklamayı önümüzdeki günlerde yapmak durumunda kalırsa, piyasalar için toparlanma süreci başlar. Yok ama büyüme tahminlerinin düşmesine rağmen, FED halâ parasal genişlemeden çıkış uygulamalarını devreye sokarsa, bu takdirde dünya borsalarındaki düşüşler sürecektir.
BIST İçin Gezi Eylemleri Belirleyici Olacaktır.
Biliyorsunuz BIST için geçen ay gördüğümüz zirve seviyelerinde realizeler gelmesi gerektiğini ve yaz boyunca sürebilecek bu risk nedeniyle, % 50'den fazla hissede kalmamak gerektiğini yazmıştım. Endeks için de tabanı 82.000 olan bir kanal aralığından bahsetmiştim. Oysa şu an bu seviyenin çok altındayız. Bir anda ortaya çıkan sosyal tepkiler nedeniyle ekstra ucuzladık düşüncesindeyim. Bana göre temel olarak BIST oldukça uygun rakamlara inmiştir. Eğer Gezi eylemleri sonlanırsa, bu takdirde not artışı ile ülkeye gelebilecek yeni yabancı fonlar için çok güzel bir ortam doğmuş olacaktır. Hem kurlar ve faiz yükselmiş,hem de borsa normalin üstünde bir düzeltme yaşamıştır. Bu görüşüm nedeniyle, Gezi Parkı süreci ortadan kalktığı anda, ciddi yabancı alımlarını görmeyi bekliyorum. Bu da BIST'in yeniden pozitif ayrışmasına imkan sağlayabilir.
Ama sorunu sadece Gezi Parkı olarak gösteren eylemler nedeniyle, ortaya atılan referandum teklifine rağmen, yine de Taksim Meydanı terk edilmezse, daha sert müdahaleleri görmemiz mümkündür. Umarım haklı olan demokratik tepkileri daha ileri boyutlara taşımayız. Yoksa referandum kartına rağmen, bu tepkiler sürerse haklı olunan yolda haksız görüntü verilebilir.
Dünkü Gezi Randevusundan çıkan haberlere göre BIST ve VOB30'da yükseliş ile güne başlanmasını bekliyorum. Ancak dünya borsaları için ise, ciddi düşüş riskleri var. Bu durum BIST için beklentimi ne kadar olumsuz yapar bilemiyorum. Bence en azından kısa vadede dışarıdan pozitif ayrışma yaparız düşüncesindeyim. Ama sonrasında dış piyasalar belirleyici olmaya başlayacaktır.
Aydın Eroğlu
Stratejist
www.borsaanalizci.com