ABD Merkez Bankası FED, dünkü toplantısında faizleri mevcut haliyle %0 - %0.25 aralığında sabit bıraktığı gibi varlık alımları da sürecek dedi. Başkan Powell'ın açıklama başlıkları şöyle;
* Ekonomik aktivite ve istihdam göstergeleri iyileşti
* Salgından en fazla etkilenen sektörler zayıf olsa da iyileşme gösterdi
* Hızlı büyümenin çoğu, krizden çıkışı yansıtıyor
* Ekonomik görünüme dair riskler devam ediyor
* Enflasyon son aylarda dikkat çekici şekilde arttı
* Enflasyondaki artış baz etkilerini kısmen yansıtıyor
* Enflasyon beklenenden daha yüksek ve kalıcı olabilir
* 'Bir süre için' enflasyonun yüzde 2 üzerinde seyretmesini hedefliyoruz. Kısa bir süre % 3.4 enflasyon görülebileceğine dikkat çektiler.
* Hedeflerde kayda değer ilerleme sağlanana kadar varlık alımları sürecek
FOMC tutanaklarında, olası faiz artırım adımlarının 2023'te başlayabileceğine işaret edildi. Komite daha önce mart ayında 2024 yılına kadar herhangi bir faiz artışının beklenmediğini belirtmişti.
Açıklamada, ABD’nin bu yıla ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) beklentisi de yüzde 6,5’ten yüzde 7 seviyesine yükseltilirken, işsizlik öngörüsü ise yüzde 4,5 seviyesinde sabit bırakıldı.
Kısacası FED'in söylemlerinde öncesine göre dikkat çeken değişiklikler; öncesinde faiz artışı için 2024 denirken, şimdi 2023 sonuna kadar 2 faiz artışı beklentisi yer aldı. Enflasyon için %3.4 seviyesi görülebilir dendi. Ayrıca geçici olacak denen enflasyon için kalıcı olabilir ifadesi de yer aldı. Bunun dışındaki konular hemen hemen aynı.
Bu açıklamalar ABD borsalarında kar satışlarının gelmesine, ons altında satışların artmasına neden oldu. On yıllık faizler de % 1.57 seviyesinde. Aslında 2023 ciddi bir süre ama, enflasyon bu hızla yüksek seyrederse, daha da erken politika değişiklikleri gelecektir endişesi bu tepkilere neden olmuştur diye düşünüyorum.
TCMB Ne Yapar?
NATO zirvesinden ekstra olumlu bir gelişme çıkmadı. FED politika değiştirmese de, enflasyon ve büyüme artışına dikkat çekildi. FED'in kararı sonrası Dolar kurunun 8.61'e yükseldiğini görüyoruz. Bu ortamda TCMB'nın enflasyonda belirgin bir düşüş görmeden faiz indirimi yapmasını beklemiyorum. Aynı şekilde faiz artışı da beklemiyorum. Sıkı para politikası kararlılıkla sürdürülecektir ifadesi ön planda olacaktır.
TOP SadeceTCMB'na Bırakılamaz!
İktidarın artık her şekilde topa girmesi lazım. Enflasyon ve kur baskısı sadece TCMB politikaları ile çözülemez. FED her ne kadar faiz artışı için 2023 sinyali verse de, bu risk her geçen gün daha da yaklaşıyor olacak. Bu sürece ülkeyi hazırlamamız gerekiyor. Bunun için maliye başta tüm politikalar devreye girmelidir. Kamu üretim dışı harcamalarında ciddi tasarruf açıklaması yapmalıdır. Aynı şekilde bütçe fazlası planlara girmelidir. Muhtemelen yeni vergiler bile gündeme girebilir. Bu ortamda bu çok hoş bir gelişme olmaz ama, içeride bütçe fazlası, cari açıkta da düşüş yaratacak kararlar almazsak, bu gidiş iyiye olmaz.
Bu gelişmelerin altında BIST'in satış baskısı her geçen gün artar. Yabancı bir türlü dönmediği gibi satmaya da devam ediyor. Ciddi fon çıkışlarının sürmesine rağmen halka arzlar ise hala devam ettiği için, BIST'in kaynakları dağılmış durumda. Arzlara bir süre ara verilmesi doğru olur. Yoksa, sonraki halka arzlarda arz fiyatının altında işlemleri görme riskimiz artacaktır.
Maalesef bu ortam kurları yukarı doğru baskılıyor. 8.77 olarak görülen zirve seviyesi çok önemli. Bu seviyeyi görmemesi, hatta görürse yukarı kırmaması çok önemli. Çünkü bu zirvenin yukarı kırılması halinde kurlarda yaşanacak yeni yükselişler tüm piyasayı olumsuz etkiler. Kurların olası yeni bir yükselişini durdurmak için yapılacak ekstra faiz artışları da piyasaları ve borsayı vurur. Büyüme olumsuz etkilenir. Mevduat ve kredi faizleri artacağı için borsadan yatırımcı kaçışı artar.
Bu ortamda çok ihtiyaç duyduğumuz turizm girdileri de maalesef gecikiyor. AB Türkiye'yi yine riskli ülkeler arasında bıraktı. Son olarak 6 ülkeyi bu gruptan çıkarmasına rağmen, bu ülkeler içinde Türkiye'ye yer vermedi.
Dünyada faizsiz para bolluğu yaşandığı, gıda ve emtiların fiyatlarının düştüğü günlerin fırsatlarını maalesef yanlış politikalarımızla kullanamadık. Şimdi ise rüzgar tersine dönüyor. Emtialar, gıda fiyatları, petrol, enflasyon, faizler yükselişe dönüyor. Eğer dikkat çektiğim tedbirleri almazsak, sonra içine gireceğimiz süreçleri neden bunlar yaşanıyor diye sorgulamanın anlamı da, faydası da olmaz
Maalesef BIST ve hisse tekniklerine baktığımda, tekniklerin hep aşağı yönlü destekleri kırdığını görüyorum. Birkaç hisse dışında satışların ağırlıklı olacağı bir BIST bekliyorum. Gelişmiş borsalardaki sert satışların da olumsuz etkileri bu görüntüyü daha da arttırabilir.
Bir süre borsayı unutmak zorunda kalacağız gibi görülüyor. Zaten bir süredir alıcı gelen hisselerde hemen satışların geldiğini görüyordum. Şirketlerin karlı olup-olmadıklarına bakmıyorlar. Alıcı gördüler mi satışlarla karşılıyorlar. Lütfen maliyet düşürmek için nereden alayım telaşında olmayın. Kenarda en az % 50 nakit korumanızda büyük yarar görüyorum. Hisseler ederlerine yine gelirler ama, düşüş baskısı sürerken alım ısrarı elinizdeki hisselerden değer kayıpları yaşarken, yeni alacaklarınızda da benzer kayıplar yaşamanıza neden olabilir.
Umarım sadece TCMB olarak değil, iktidar olarak da işin ciddiyetini görür ve gerekli her türlü müdahaleyi en kısa sürede yapmaya, doğru kararları hızla almaya başlarız. Şu ana kadar yapılanlar yeterli ve doğru olsa tablo bu olmazdı. Dünyanın parası en çok değer kaybeden ülkesi biz isek, bunun sebebini dışarıda değil, içerideki politikalarımızda aramalıyız.
Hepinize sağlık ve bol kazanç diliyorum.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_