BIST dün hisseler bazında ciddi kar satışları, düzeltmeler yaşadı. Hisse bazında dememin nedeni, aslında yaşanan kar satışlarının endeksin kaybına göre çok daha yüksek olması nedeniyle. Petkm, ulaştırma şirketleri gibi bazı hisseleri yukarı aldıkları için, endeksteki düşüşü azaltmış oldular.

Hisse bazında düşüşün daha yüksek olmasını da yadırgamayalım. Çünkü yükselişlerde de endeksten çok daha fazla hisse yükselişleri yaşanıyordu. Kayıpların da böyle olması gayet doğaldır.

Şimdi bu düşüşleri görüp de, neden düştük, bilmediğimiz birşey mi var, düşüş sürecek mi diye sorular aklınızda cevap arıyordur. Ama bu durum bilmediğiniz, beklemediğiniz bir gelişme değil aslında! Çünü en azından sizler için bu riske neredeyse iki hafta öncesinden beri dikkat çeken yazılar yazıyorum. Sonunda satışlar geldi. Nedeni her sebep olabilir. Yunanistan gerilimi, ABD ile sorunların Gara'da da su yüzüne çıkması, S-400-Patriot konusunda tekrarlanan açıklamalar, sadece teknik nedenler vs. hepsi gerekçe olarak kullanılabilir.

Gelişmiş borsalar için artan enflasyon ve artan tahvil faizleri nedeniyle riskli varlıklardan çıkışlar görülüyor. ABD'nin son paketi de onaylansın, bu durumun daha da arttığını göreceğiz. Çünkü hep diyorum; dünya borsaları işler ve ekonomiler çok iyi olduğu için değil, pandemi krizi yüzünden verilen likiditenin bolluğu nedeniyle yaşanıyordu. Para ekonomide gidecek yer bulamadığından borsalara yönelmişti. Ama pandemi yasakları yavaş yavaş kontrol altına alınmaya başlayınca, ekonomilerde hızlı büyümeler yönünde beklentiler arttı. ABD büyüme beklentisi 2021 için % 4.6 ve üstü rakamlara çıktı. Bu durum bir süre sonra enflasyonu % 2 ve üstüne çekecektir. Bu oranlar görülünce FED varlık alımlarına son verip, sonrasında ise faiz artışları başlatacaktır. Bunun için süre altı aylık dönem sonrasında, muhtemelen de yılın son  çeyreğine doğru olur. Ama dediğim gelişmelerin izleri görülünce, tahvil faizleri artmaya başlar ve borsalardan para piyasalarına geçişler görülür. 

İşte bu nedenle ekonomiler iyileşirken borsalarda satışlar gelecek uyarıları yapıyordum. Belki o zaman ne demek istediğim anlaşılmıyordu ama sanırım şimdi bunları söyleyenler artınca demek istediklerimi çok daha iyi anlamış olacaksınız.

TCMB TL Zorunlu Karşılık Oranlarını Arttırdı!
              TCMB sıkı para politikası kapsamında bankalar için TL zorunlu karşılık oranlarını her vadede arttırdı. Bu durum bankalar için olumsuz bir baskı yaratır. Kredi verebilecekleri havuzdaki para azalır. Bu durum kredi imkanlarını azaltacağı için, kredi faizlerini de mevduat faizlerini de arttırır. Bankaların verdikleri kredilerden geri çağırmalara neden olur. Bu da kredi kullanan şirketlerin sıkıntıya girmesine, ekonominin baskılanmasına neden olur.

Tabi doğal olarak ZK(zorunlu karşılık) arttıkça bankaların karlarını azaltacak etki yapar. ZK'lar düşürülünce ise, verebilecekleri kredi artar. Doğal olarak da bu durum karlarını arttırır. Şu an ZK arttığı için bankalar açısından olumsuz bir gelişmedir. 

Bu kararı enflasyonu baskılamak için, kredi artışını kesme davranışı olarak görüyorum. Sıkı para politikası davranışıdır. Anlayacağınız TCMB enflasyon hedefi için faiz ve diğer para politikası adımlarını atmaya devam ediyor. Ben geçen toplantıda da 100 baz puan artış yapmasını, ama aynı anda da döviz alımlarını başlatmasını doğru buluyordum. Bunu yapmadı. Kurlar tepki veriyor. Şimdi bu durumu izleyecek ve gerekirse devamında yeni bir faiz artışı daha yapacaktır. Ön adım olarak ZK artışı ile bankaların TL'ye ihtiyacı arttırıldı. TL yaratmak için döviz satmaları, en azından döviz almamaları istenmiş olabilir. Ama bakalım istedikleri gibi sonuçlanan bir karar olacak mı göreceğiz.

BIST Düşmeye Devam Eder Mi?
              Bir süredir BIST'in 1.500 desteğini kıracak olursa, önceki düzeltmeden çok daha derin ve uzun sürecek yeni bir düzeltme yapabileceği uyarılarımı yazıyordum. O zaman cevabı siz de bulabilirsiniz. Henüz 1.500 altına inmedik. Ama ZK kararının da baskısı ile bu mümkün olabilir. Yani tekniklere bakarak gidişatı yorumlayabilirsiniz. 

Bakın tekrar ediyorum! Bu düşüşler gayet doğaldır. Borsa hep dümdüz çıkmaz, çıkamaz. Arada bu tarz düzeltmeler yaşanması sağlıklı gelişmelerdir. Yani bu düşünün sonunda destek bulacağımız seviyeler sonrasında yeniden alımlar başladığında, o zaman endeks hedeflerimiz çok daha yüksek olacaktır. Sorun bu düzeltmelerin hiç olmayacağının düşünülmesinden kaynaklanıyor. Şimdi düşüş riskini dikkate alıp satanlar, en azından % 50 nakit duranlar için, düşüşler yeni alım heyecanı yaratıyordur. Ama full hisse, hatta kredi ile düşenler ise, paniklemeye dönen karamsar düşüncelere kapılmışlardır. İşte bu olmasın, bunu yaşamayın diye öncesinde bu risklerin uyarılarını yazıyorum.

Bazılarınızdan destekler kalmadı, çok fena düşüyoruz gibi mesajlar alıyorum. Zaten sizlerle destek-direnç tablosunu bu nedenle paylaşıyorum. Bu tabloyu iki yönlü takip etmeniz gerektiğini yazmamın nedeni, nasıl dirençler kırıldığında alım yapmak doğru ise, destekler kırıldığında da, alt desteklere düşmesi bekleneceği için, elinizdeki beklentili hisseleri de alttan almak için verebileceğinizi bilmeniz için paylaşıyorum. Ama genelde paylaşılan teknikler hep, dirençlerini kıracak hisseleri almak için kullanılıyor. Neyse, bu bir tecrübedir. Yaşandıkça destekler kırıldığı zaman da ne yapılması gerektiği anlaşılacak, alışkanlık olacaktır. 

Aynı şekilde düşüşlerde stoploss soruluyor. Ben stoploss yani zarar kesi, hisse için beklentim bitince yapmayı, ya da tekniğinde bir seviye kırıldığı zaman o hisse için beklenti bozulacağı nedeniyle girmeyi tercih ediyorum. Beklentim süren hisselerde ise, olası düzeltme risklerine rağmen zararkes paylaşmıyorum. Çünkü zararkes beklenti bitti, bozuldu anlamına gelir. Sattıklarınızı hisse destek bulup yeniden yükselişe geçtiğinde geri alamazsanız, zarar kes nedeniyle zatmak zararlarınızı kalıcı hale sokar. 

Ayrıca, düzeltmelerde tüm hisseler aynı şekilde düşmeyebilir. Arada pozitif ayrışanlar da olur. Sizin hisselerinizin ne yapacağını kesin bilmeyeceğiniz için bir kısım beklentili hissenin elinizde durması gayet doğaldır. Full hisse de, full nakit de riskli kararlar olur. Eğer düşüşte hisseleriniz de düşerse, nakit size yeni alım fırsatları yaratır. Eğer düşüşte elinizdeki hisseler yükselirse, bu durumda düşüş beklerken yaşanan yükselişi kaçırmamış olursunuz. Yükselen hisselerle endeks düşüşü yaşamak ise, çok güzel parite imkanlarını yaratır.

BISTîn satış baskısının sürmesini bekliyorum. Destek-Direnç tablosunda paylaştığım seviyeleri referans alabilirsiniz. Asels, doas, arclk, tcell, vesbe açıkladıkları bilançoalrına göre oldukça iskontolu hale geldiler. Düşüşlerde alım yönünde takip edilmeleri doğru olur.

Hepinize sağlık ve bol kazanç dilerim.        

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_