Hemen söylemek istiyorum ki, kullandığı dil bir devlet baÅŸkanına yakışan siyasi bir üslûpta deÄŸil. Çok kaba, kırıcı, argo, pat pat, küt küt bir dil. Peki siz bu tarzı mı tercih edersiniz, yoksa Clinton'un, Bush'ların, Obama'nın seviyeli ama arkadan iÅŸ çeviren, kuyumuzu kazan tarzlarını mı?
Önceki liderlerden Türkiye için Trump'ın kullandığı ifadeleri hiç duydunuz mu? Ama Kuzey Irak'ta 1990 Körfez Savaşı sonrasında Çekiç Güç eliyle Kürt özerk bölgesini tatlı dille kurmuÅŸ oldular. Aynı ÅŸekilde Libya'yı parçaladılar. Suriye'de de IŞİD-DAEÅž'i kim kurdu sizce? Bu iÅŸi baÅŸlattıklarında bizim liderimizi BOP'nin eÅŸ baÅŸkanı olarak tanıyor ve dünya genelinde bu gözle lanse ederek, Orta DoÄŸu ülkelerindeki popüleritesine destek veriyorlardı. Ama aynı zamanda gördüÄŸünüz gibi Suriye'nin kuzeyinde ÅŸimdi neden yaptıklarını nihayet gördüÄŸümüz bir kuyu kazmakla meÅŸguldüler. Tatlı dillerinden olacak ki, ne yapıyorsunuz orada demeden, Åžam'da cuma namazını kılma hevesi ile Esad ile iliÅŸkilerimizi koparmıştık. Bu arada Esad'ın Suriye'sini de çok sevdiÄŸimi sanmayın. O Suriye baba Esad döneminde yıllarca PKK terör örgütünün elebaşına ev sahipliÄŸi yaparak, bize çok kötülüÄŸü dokunmuÅŸ bir ülkedir. Ama baba Hafız Esad'ın ölümü sonrası baÅŸa gelen BeÅŸÅŸar Esad sonrası iliÅŸkilerimiz çok iyi duruma gelmiÅŸti. Öyle ki, iliÅŸkiler bozulmadan hemen öncesinde ortak bakanlar kurulu bile topluyorduk.
Neyse, biz yine ABD liderlerinin diline dönelim. Bize NATO içinde en büyük müttefikimiz iltifatları yaparken, Ekim 1992'de Körfez Savaşının hemen sonrasında düzenlenen bir NATO tatbikatı esnasında ABD Saratoga Uçak Gemisi'nden kazara atılan bir füze ile Muavenet SavaÅŸ Gemimizi vurdular. 2003 yılında Süleymaniye'de askerlerimizin başına çuval geçirerek derdest ettiler. Kırmızı çizgilerimiz dediÄŸimiz Kerkük ve Musul'daki demografik yapının tüm itirazlarımıza raÄŸmen kürtler lehine bozulmasına göz yumdular. 36 yıl sonra hain bir darbeye teÅŸebbüs eden FETÖ elebaşını ülkelerinde yaÅŸatıp, planlarını birlikte organize ettiler. Tüm bunlar ve benzerleri hep seviyeli konuÅŸan ABD liderleri zamanında yaÅŸandı.
Peki eski liderlerden PKK hakkında yapılan bir tespit duydunuz mu? Ama her türlü iliÅŸkiye girdiler. Trump ise, bir taraftan Türkiye'ye yaptırım yapacağım, ekonomilerini yıkmıştım yine yıkacağım diyor, diÄŸer taraftan 100 Milyar Dolar'lık serbest ticaret anlaÅŸması öneriyor. Bir taraftan cumhurbaÅŸkanımıza ''sert adam, aptal adam olma'' diyor, diÄŸer taraftan PYD/PKK Kürtleri masum deÄŸil, DEAÅž PKK'ya saygı duyuyor çünkü onlardan çok daha kötüler diyor. Aynı Trump, Obama müttefikimiz Türkiye'nin en büyük düÅŸmanı PKK ile iÅŸbirliÄŸi yaparak iliÅŸkileri bozdu diyor. Aynı ÅŸekilde, Patriotları vermeyen biziz, haklı olarak Türkler de S-400'leri almak zorunda kaldılar diyor. DEAÅž'lıları hapishanelerden serbest bırakan PYD/YPG diyor. Kürtler yanımızda savaÅŸtılar ama karşılığında da çok ciddi para ve silah verdik karşılıksız yapmadılar. Kürtleri melek gibi gösteriyoruz ama melek deÄŸiller diyor.
Peki bu tespitleri ÅŸimdiye kadar hiçbir ABD liderinin aÄŸzından duymuÅŸ muyduk? Hem sert dil kullanıyor, ama diÄŸer taraftan da avukatı aracılığı ile FETÖ lideri Gülen'in Türkiye'ye iade edilmesi gerektiÄŸini söyletiyor. Peki bu Trump sizce ne yapmak istiyor?
Her ÅŸekilde ve özellikle finans alanında Halkbank'a yüksek bir ceza keserek Türkiye'ye zarar vermeye kalkılırsa, iliÅŸkiler kopma noktasına gidebilir. Gerilim Türkiye'nin NATO'dan çıkma riskini bile doÄŸurur. Ama harekat tamamlandı denir ve özellikle Esad ile birlikte bölgede kürt yapılanması engellenirse, sonrasında havadaki gerilim hızla yerini yumuÅŸamaya bırakabilir. Bence Trump, Türkiye'ye karşı olan siyasi kanadı ve derin ABD'yi görüyor. Sert açıklamalarla hem onları frenlemeye çalışıyor, hem de bu arada ABD kamuoyuna gerçekleri ifÅŸa ediyor. Yani bu sertlik kontrolden kaçmadan, harekat sonlanır ve gerilim düÅŸmeye baÅŸlarsa, bu takdirde Kürtlerin yıllardır ikili oynadığını söylemeye baÅŸlayabilir. Asıl müttefiklerinin Türkler olduÄŸunu ve Türkiye ile ekonomik iliÅŸkilerin hızla geliÅŸtirilmesi gerektiÄŸi yönünde kararları Trum'tan duyabiliriz.
Belki ben iyimserim ama, aksi durumda batı bloÄŸundan çıkıp, Rusya'ya yanaÅŸacak bir Türkiye'nin ABD tarafından tercih edilmeyecek sakıncaları olacağını en iyi bilen ABD olacaktır görüÅŸündeyim.
Bir süre daha harekat, Trump'ın saygısız dili ve yaptırımlarla ilgili düÅŸüÅŸ riski yaÅŸayabiliriz. 94.000 altında kalan BÄ°ST'in teknik olarak 85.000'e kadar düÅŸme riski sürecektir. Bu riskten çıkmamız için, 95.000 üstüne atmamız gerekiyor. ABD ile iliÅŸkilerin gidiÅŸatı ve olası yaptırım kararlarının boyutuna göre BÄ°ST de yönünü belirleyecek. Kötüsü olursa, bizden de karşı yaptırım kararları çıkacaktır. Akdeniz'de iÅŸler gerilecek, ekonomi çok zor bir sürece girecektir. Umarım bunlar yaÅŸanmaz. Yoksa, bizim için çok zorlu günler olur. Ama 450 Milyar Dolar kamu ve özel dış borcumuzu düÅŸünürsek, bu borcun alacaklısı olan baÅŸta AB bankaları olmak üzere, batı bankaları için de iyi bir süreç olmaz!
Böyle bir ortamda hisseler piyasa deÄŸerlerine ve bilançolarında göre deÄŸerlenmek yerine, gerilimin paniklerine göre deÄŸerleniyorlar. Bana göre çok ciddi iskontolar var. Ama özellikle finansal yaptırımlara tabi olursak, sonrası geliÅŸmelerin de riski nedeniyle çok daha ciddi iskontalara doÄŸru düÅŸebilirler. Bu ortamda her yatırımcı ne olacağını bekliyorsa ona göre kararlarını kendi almalıdır. Düzelecek diyenler düÅŸüÅŸlerde alım yapıp hisselerini ortam düzelene kadar unutmayı düÅŸünmelidir. Yok herÅŸey kötü olacak diyenler için ise, borsadan uzak durmaya devam edeceklerdir. Ama bu kararı hiç bir analist ve stratejistten beklemeyin. Olacakları kimsenin bilemeyeceÄŸi bir süreçteyiz. Ben gerilimin kontrol altında soÄŸutulacağını ve sonrasında pozitife döneceÄŸini, bu ve altındaki fiyatların alım fırsatı olduÄŸunu ve bu fiyatlardan hisse alanların ve taşıyanların sonrasında ciddi karlar yapmasını bekliyorum.
Hepinize huzurlu ve kazançlı günler dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @_Stratejist_