Enflasyona rağmen, uygulayama geçilen kur-faiz politikası modeli ile ihracat patlayacak, cari fazla sağlanıp, kur baskısının ve dolayısı ile enflasyonun düşeceği iddiası ile bu model değişimi yapıldığı günlerde, ülkenin ithalata bağımlı olması nedeniyle, enflasyonun patlayacağını, ciddi cari açık oluşacağını, enflasyonu dikkate almayan bu sistemin yanlış olduğu uyarılarımı en başında yazmıştım. Geldiğimiz sonuç maalesef bu uyarılarımı haklı çıkarttı. Ama hala sistemi savunuyor olmalarına anlam veremiyorum.

Hep savunulan ise, aslında enerji ve altın hariç dış ticaret verilerinin iyi olduğu yönündeydi. Evet ihracat gerçekten patladı ama ithalat daha da fazla patladı. Sonuçta enerji ithalatının yapmak zorunda olduğumuz için bunu hariç tutmanın mantığı yok. Ayrıca, enerji hariç birim fiyatlarına bakınca da; ihracat birim fiyatlarımız %5 artmışken, ithalat birim fiyat artışı ise %15! Anlayacağınız daha ucuza satarken, çok daha pahalıya ithalat yapar durumdayız. Modelden en kısa zamanda geri dönülmeli. Yoksa aylardır her türlü zorlama ile baskılanan kurlardaki kontrol kaçacak olursa, olabilecekleri söylemeye gerek yok. Hoş bunları da defalarca yazdım zaten.

Neyse; Dünya Online'de yer alan Dış Ticaret verilerinin detaylarına dönersek;

Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu iş birliğiyle oluşturulan geçen yılın aralık ayı ve 2022 yılı geneline ilişkin geçici dış ticaret verileri açıklandı.

Buna göre, Genel Ticaret Sistemi (GTS) kapsamında ihracat, Aralık 2022'de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3 artarak 22 milyar 910 milyon dolar, ithalat da yüzde 12,2 yükselerek 32 milyar 612 milyon dolar oldu.

Dış ticaret açığında yüzde 137 artış

Dış ticaret açığı, Aralık 2022'de yıllık bazda yüzde 42 artışla 9 milyar 701 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı Aralık 2021'de yüzde 76,5 iken geçen ay yüzde 70,3 olarak kayıtlara geçti.

İhracat, Ocak-Aralık 2022 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,9 artarak 254 milyar 172 milyon dolara, ithalat da yüzde 34 artışla 363 milyar 711 milyon dolara ulaştı.

Dış ticaret açığı geçen yıl yüzde 137 artarak 109 milyar 539 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021'de yüzde 83 iken geçen yıl yüzde 69,9'a geriledi.

Enerji ve altın hariç dış ticaret

Geçen ay enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat yüzde 2,7 artarak 21 milyar 437 milyon dolara, ithalat da yüzde 0,5 artışla 21 milyar 704 milyon dolara çıktı.

Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret açığı Aralık 2022'de 267 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi yüzde 1,6 artarak 43 milyar 142 milyon dolara ulaştı. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 98,8 oldu.

İmalat sanayisinin payı zirvede

Açıklanan verilere göre, ekonomik faaliyetler incelendiğinde ihracatta, geçen ay imalat sanayisinin payı yüzde 93,8, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 3,9, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,8 oldu.

Geçen yıl ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayisinin payı yüzde 94,6, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 3,1, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,8 olarak hesaplandı.

Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, Aralık 2022'de ara mallarının payı yüzde 75,8, sermaye mallarının payı yüzde 13,8 ve tüketim mallarının payı yüzde 10,3 olarak kayıtlara geçti.

2022'in tamamında ise ara mallarının payı yüzde 80,4, sermaye mallarının payı yüzde 11,1 ve tüketim mallarının payı yüzde 8,4 oldu.

İhracatta Almanya, ithalatta Rusya ilk sırada

Geçen yılın aralık ayında ihracat yapılan ülkeler arasında ilk sırayı 1 milyar 807 milyon dolarla Almanya aldı. Bu ülkeyi 1 milyar 381 milyon dolarla ABD, 1 milyar 313 milyon dolarla Rusya, 1 milyar 149 milyon dolarla Irak, 1 milyar 66 milyon dolarla Bileşik Krallık takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 29,3'ünü oluşturdu.

2022 genelinde de ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya'ya yapılan ihracat 21 milyar 145 milyon dolar olurken, bu ülkeyi, 16 milyar 882 milyon dolar ile ABD, 13 milyar 751 milyon dolar ile Irak, 13 milyar 11 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 12 milyar 354 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 30,4'üne karşılık geldi.

Geçen ay ithalatta Rusya ilk sırayı aldı. Rusya'dan yapılan ithalat 4 milyar 546 milyon dolar olurken, bu ülkeyi, 3 milyar 642 milyon dolar ile Çin, 2 milyar 469 milyon dolar ile Almanya, 2 milyar 462 milyon dolar ile İsviçre, 1 milyar 409 milyon dolar ile İtalya takip etti. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 44,5'ini oluşturdu.

Ocak-Aralık döneminde de ithalatta ilk sırayı Rusya aldı. Rusya'dan yapılan ithalat 58 milyar 853 milyon dolar olurken, bu ülkeyi 41 milyar 354 milyon dolar ile Çin, 24 milyar 33 milyon dolar ile Almanya, 15 milyar 335 milyon dolar ile İsviçre, 15 milyar 229 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 42,6'sını karşılık geldi.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre, 2022'nin aralık ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 6, ithalat yüzde 4,3 yükseldi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise geçen ay bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 5,8, ithalat yüzde 15,1 arttı.

Öte yandan yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayisi ürünleri ihracatı içindeki payı 2022 Aralık'ta yüzde 4,3, Ocak-Aralık 2022 döneminde yüzde 3,1 olarak kayıtlara geçti.

Geçen ay imalat sanayisi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 75,8 olarak kayıtlara geçti. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayisi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 10,5 oldu. Ocak-aralık döneminde imalat sanayisi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 71,8, aynı dönemde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayisi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 9,8 olarak belirlendi.

Özel Ticaret Sistemi verileri

Özel Ticaret Sistemi'ne (ÖTS) göre ihracat, Aralık 2022'de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,6 azalarak 20 milyar 793 milyon dolar, ithalat yüzde 12,2 artarak 30 milyar 750 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Geçen ay dış ticaret açığı yüzde 58,3 artarak 9 milyar 956 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Aralık ayında yüzde 77,1 iken, 2022 Aralık ayında yüzde 67,6'ya geriledi.

ÖTS'ye göre ihracat, 2022'de, bir önceki yıla göre yüzde 10,1 artarak 235 milyar 236 milyon dolar, ithalat yüzde 31,3 artarak 342 milyar 213 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Geçen yıl dış ticaret açığı yüzde 127,2 artarak 106 milyar 977 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Ocak-Aralık döneminde yüzde 81,9 iken, 2022 yılının aynı döneminde yüzde 68,7'ye geriledi.

    Saygılarımla
    Aydın Eroğlu
     Stratejist
   Finans Yazarı
www.borsaanalizci.com
Twitter: @aydineroglu_